[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Thời gian vừa qua, sự xuất hiện của nhiều vùng chăn nuôi gà rộng lớn, sử dụng các giống gà lông màu đã tạo ra khối lượng hàng hóa lớn cho xã hội, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, những vùng gà đồi phát triển chưa bền vững, cần có chiến lược đầu tư bài bản và những “cú hích” lớn!

Gà đồi Phú Bình (Thái Nguyên)

Tháng 12/2014, Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận đăng ký nhãn hiệu cho sản phẩm “Gà đồi Phú Bình”. Từ đó, phong trào nuôi gà đồi tại đây phát triển mạnh, đi cùng với sự đầu tư, hướng dẫn về kỹ thuật nuôi cho các hộ nông dân. Với quy trình nuôi khép kín, chất lượng thịt của gà đồi Phú Bình dần ổn định, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về gà thịt cho thị trường tiêu dùng.

Bên cạnh đó, huyện Phú Bình cũng đầu tư đưa hệ thống chăm sóc thú y cơ sở: 2 – 3 cán bộ mỗi cơ sở để kịp thời hỗ trợ. Cứ 6 tháng và trước khi xuất chuồng, đàn gà lại được lấy mẫu kiểm tra dịch bệnh để đảm bảo khỏe mạnh, đạt tiêu chuẩn.

Vào thời kỳ cao điểm năm 2016, huyện Phú Bình có 3 hợp tác xã chăn nuôi gà đồi, trên 50 cơ sở sản xuất con giống, gần 130 trang trại nuôi gà và gần 10 nghìn hộ chăn nuôi gà với số lượng lên tới khoảng đàn 4 triệu con. Trang trại lớn nhất có quy mô nuôi khoảng 15.000 con/năm và trang trại ít nhất là 6.000 con/năm. Bình quân, mỗi ngày những cơ sở này cung ứng ra thị trường khoảng 500kg gà đã giết mổ, 200 kg giò gà và hàng nghìn con gà sống…

Gà đồi Yên Thế – Bắc Giang

Cuối năm 2016, tổng đàn gia cầm của huyện Yên Thế (Bắc Giang) đạt 4,5 triệu con (trong đó đàn gà 4 triệu con). Trong 1 năm, nông dân xuất bán khoảng 12 – 14 triệu con gia cầm thương phẩm, giá trị sản xuất đạt 1.200 tỷ đồng. Quy mô chăn nuôi ngày càng lớn, có gần 2.000 hộ nuôi từ 500 đến dưới 1.000 con/lứa; cá biệt có gia đình nuôi hơn 7.000 – 9.000 con/lứa. Toàn huyện có 13 trang trại chăn nuôi gia cầm đạt tiêu chí của Bộ NN & PTNT.

Canh Nậu, Tam Tiến, Xuân Lương, Tam Hiệp, Đồng Tiến, Đồng Vương, Đồng Kỳ, Tiến Thắng và An Thượng là những xã chăn nuôi gà đồi phát triển mạnh trong huyện.

Trang trại chăn nuôi gà của các hộ gia đình nằm trên sườn đồi có tính biệt lập cao, cách xa các cụm, khu công nghiệp nên nguồn nước uống của gà cũng như môi trường sinh trưởng không bị ảnh hưởng. Nguồn thức ăn chính của gà Yên Thế là ngô nên da gà có màu vàng tự nhiên, chất lượng thịt được đánh giá cao.

UBND huyện Yên Thế quan tâm quảng bá thương hiệu, thu hút đầu tư, tạo lập kênh tiêu thụ gà đồi ổn định, nhất là đối với thị trường TP Hà Nội.

Năm 2011, sản phẩm gà đồi Yên Thế đã được Cục Sở hữu trí tuệ trao Bằng chứng nhận nhãn hiệu hàng hóa độc quyền. Gà đồi Yên Thế được vinh danh là con vật nuôi đầu tiên trong cả nước được công nhận thương hiệu.

Thời gian tới, Bắc Giang tiếp tục thực hiện giải pháp nâng cao chất lượng đàn gà đồi Yên Thế. Theo đó, tỉnh tập trung xây dựng các mô hình sản xuất theo chuỗi, tổ chức lại sản xuất theo hướng chuyển dần từ chăn nuôi nhỏ lẻ (hộ gia đình) sang chăn nuôi tập trung quy mô lớn (hợp tác xã, tổ hợp tác, doanh nghiệp), tạo ra số lượng sản phẩm lớn, chất lượng đồng đều, tăng tính cạnh tranh, hướng tới xây dựng mã định danh sản phẩm để truy xuất nguồn gốc.

Gà đồi Sóc Sơn (Hà Nội)

Tổng đàn gà toàn huyện Sóc Sơn khoảng 1,02 triệu con; trong đó, đàn gà thịt là 479.656 con tập trung chủ yếu ở các xã Nam Sơn, Bắc Sơn. Quy mô chăn nuôi từ 500 – 600 con gà thịt/hộ. Gà đồi Sóc Sơn được biết đến bởi chất lượng thịt thơm, ngon, bổ dưỡng, có giá trị kinh tế cao. Giá bán ra thị trường là khoảng 80.000 – 90.000 đồng/kg, cao hơn 20.000 – 40.000 đồng so với gà thường. Để tạo ra được những con gà “sạch” như vậy, đa số các hộ chăn nuôi đều áp dụng mô hình chăn nuôi sạch từ tuyển chọn con giống, khâu chăn nuôi đến khâu tiêu thụ.

Từ năm 2013, UBND huyện Sóc Sơn phối hợp với Trung tâm Phát triển chăn nuôi Hà Nội đã xây dựng kế hoạch chuỗi liên kết chăn nuôi – tiêu thụ gà đồi Sóc Sơn, thực hiện ở xã Nam Sơn và Bắc Sơn.

Đầu năm 2015, Hội chăn nuôi và tiêu thụ gà đồi Sóc Sơn đã được thành lập. Hiện, Hội có 29 hội viên, phấn đấu đến năm 2016 số hội viên đạt khoảng 100 hộ, tương đương với khoảng 0,5 – 0,6 triệu con gà, mỗi năm cung cấp cho thị trường hàng chục tấn thịt gà sạch. Có thể nói đây là bước tiến quan trọng trong việc thúc đẩy tình hình chăn nuôi và tiêu thụ gà đồi Sóc Sơn theo chuỗi liên kết trên địa bàn huyện cũng như mổ rộng ra các địa phương khác. Hội sẽ là đầu mối để liên kết và thực hiện nhiệm vụ quản lý chặt chẽ quy trình chăn nuôi, tư vấn, hướng dẫn phát triển hệ thống chăn nuôi, xây dựng thương hiệu “gà đồi Sóc Sơn” nhằm cung cấp cho thị trường nguồn thực phẩm sạch, chất lượng và an toàn. Với sự ra đời của Hội, lượng tiêu thụ gà ra thị trường đã tăng đáng kể, đời sống của bà con được cải thiện rõ rệt.

Gà đồi Chí Linh (Hải Dương)Gà đồi Chí Linh (Hải Dương)Thương hiệu gà đồi Chí Linh giờ đây còn vươn ra ngoài tỉnh, được nhiều người biết đến và ưa chuộng, có mặt ở nhiều thị trường như: Thái Bình, Hải Phòng, Hà Nội, Quảng Ninh.  Gà đồi Chí Linh khác hẳn với gà nuôi ở các địa phương khác. Được nuôi trên diện tích rộng, gà không mổ nhau nên lông gà đồi Chí Linh mượt hơn, mình gà không có vết bầm tím. Gà được nuôi thả tự do trên địa hình đồi núi, thường xuyên được vận động kiếm ăn nên thịt săn chắc, khi chế biến thịt gà đanh, ngon và chất lượng hơn”.Bắc An là xã có quy mô đàn gà lớn nhất Chí Linh. Việc tiêu thụ thuận lợi, quy mô chăn nuôi gà đồi ở xã Bắc An đến nay đã tăng gấp 5 lần so với năm 2010. Hiện nay, xã Bắc An hiện có khoảng gần 300 hộ chăn nuôi gà đồi, mỗi năm cung cấp cho thị trường trên 3 triệu con gà.Hiệp hội Chăn nuôi, chế biến và tiêu thụ gà đồi Chí Linh được thành lập đầu năm 2012. Lãnh đạo hiệp hội đã phối hợp với các cơ quan chuyên môn của thị xã tổ chức nhiều hoạt động xúc tiến thương mại, giúp người nuôi gà tiêu thụ sản phẩm. Cuối năm 2013, sản phẩm gà đồi Chí Linh được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp giấy chứng nhận và bảo hộ nhãn hiệu. Hiện nay, gà đồi Chí Linh được bán rộng rãi ở các nơi. Nhiều nhà hàng nổi tiếng trong tỉnh như gà tươi Mạnh Hoạch, gà 123… đều lấy gà từ các trại chăn nuôi ở Chí Linh. 

Gà ta Bình Sơn (huyện Long Thành, Đồng Nai)Gà ta ở xã Bình Sơn, huyện Long Thành (Đồng Nai) được nuôi nhiều theo kiểu thả vườn, thịt dai và thơm ngon hơn so với các vùng khác. Thương hiệu gà ta vùng này nổi tiếng cả khu vực phía Nam và miền Trung. Nghề nuôi gà ta với số lượng lớn xuất hiện ở xã Bình Sơn cách đây khoảng 4 – 5 năm. Lúc đầu, mỗi hộ chỉ nuôi vài trăm đến khoảng 1 ngàn con. Khi thấy nuôi gà ta lời nhiều, phong trào nuôi gà ta ở đây phát triển nhanh và rầm rộ. Các hộ đầu tư mở rộng quy mô chăn nuôi và nâng tổng đàn lên gấp 3 – 6 lần. Ấp 7 xã Bình Sơn có 280 hộ thì có đến 220 hộ nuôi gà ta với số lượng lớn từ 1.000 – 8.000 con, số hộ còn lại cũng nuôi gà ta nhưng số lượng vài trăm con/hộ. Song, từ đầu năm 2017, giá gà ta giảm sâu khiến người nuôi lỗ vốn.

Dù nổi tiếng ở vùng Đông Nam bộ với thương hiệu gà ta Bình Sơn, nhưng giá đầu ra hầu hết do thương lái quyết định, vì thế người chăn nuôi phải lệ thuộc vào sự may rủi của thị trường. Với tốc độ phát triển tổng đàn nhanh, không có sự liên kết để có đầu ra ổn định, các hộ nuôi gà ta Bình Sơn sẽ còn thường xuyên chịu cảnh thua lỗ như hiện nay.Dù nổi tiếng ở vùng Đông Nam bộ với thương hiệu gà ta Bình Sơn, nhưng giá đầu ra hầu hết do thương lái quyết định, vì thế người chăn nuôi phải lệ thuộc vào sự may rủi của thị trường. Với tốc độ phát triển tổng đàn nhanh, không có sự liên kết để có đầu ra ổn định, các hộ nuôi gà ta Bình Sơn sẽ còn thường xuyên chịu cảnh thua lỗ như hiện nay. 

Tâm An (Tổng hợp)