1. Covid-19 làm đứt gãy chuỗi cung ứng, người nuôi lỗ nặng

Do diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19 đã có nhiều tác động lên ngành chăn nuôi, làm đứt gẫy hàng loạt các chuỗi sản xuất, cung ứng của ngành, đồng thời, tác động làm giá nguyên liệu vật tư đầu vào tăng cao. Nhiều chợ đầu mối, chợ truyền thống tạm ngưng hoạt động, chi phí sản xuất tăng, khâu lưu thông bị gián đoạn, nhu cầu thị trường giảm nên các cơ sở chăn nuôi gặp khó khăn trong khâu tiêu thụ, lượng vật nuôi tồn đọng trong chuồng cao, tăng nguy cơ thua lỗ. Chỉ có các doanh nghiệp, trang trại chăn nuôi theo chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ, cung cấp các kênh phân phối như: siêu thị, hệ thống cửa hàng bán lẻ hiện đại vẫn đảm bảo tiêu thụ, giá bán được duy trì với mức ổn định.

Thực tế, do ảnh hưởng bởi dịch Covid- 19, khó khăn trong vận chuyển, nhu cầu tiêu thụ thực phẩm giảm nhiều, nhất là khối khu công nghiệp, trường học, bếp ăn tập thể, khách sạn, nhà hàng, đặc biệt là tại hai thành phố lớn là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Vì vậy, sản phẩm chăn nuôi ứ đọng, quá tuổi. Đặc biệt các tỉnh Đông Nam bộ và Tây Nam bộ, các doanh nghiệp chăn nuôi chỉ tiêu thụ được 5-10% gà công nghiệp trắng, gà lông màu và lợn tiêu thụ được khoảng 70%.

2. Giá TACN lập đỉnh, tác động xấu đến ngành chăn nuôi

Từ đầu năm 2021 đến nay, giá thức ăn chăn nuôi trên thế giới đã tăng liên tiếp nhiều đợt. Tính từ lần tăng giá đầu tiên từ cuối năm 2020 đến nay, giá thức ăn chăn nuôi trong nước đã tăng trung bình từ 7-8 đợt, có doanh nghiệp lên tới 9 đợt (tăng từ 30-40%) trong khi giá bán các sản phẩm chăn nuôi xuống thấp khiến không ít hộ chăn nuôi từ chăn nuôi lợn, gà, vịt đến thủy sản…thua lỗ.

Đặc biệt, hiện tại giá ngô, đậu tương và lúa mì tiếp tục neo ở mức cao so với mức giá trung bình trong các năm gần đây và đang có xu hướng tăng mạnh trở lại…

Trên thị trường thế giới, giá ngô đang có xu hướng tăng mạnh trở lại khi giá dầu thô trên thế giới tăng vọt, kích thích nhu cầu sử dụng nhiên liệu sinh học. Cụ thể, giá ngô giao tháng 3.2022 tại Sở giao dịch hàng hoá Chicago (CBOT) hiện đạt 588,2 cents/ giạ (25,4 kg/giạ ngô), cao hơn tới 35% so với hồi đầu năm 2021. Hầu hết các nhà máy sản xuất TACN tại Việt Nam hiện vẫn phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu. Sự phụ thuộc nguồn cung nguyên liệu từ nước ngoài khiến giá thức ăn chăn nuôi trong nước bị tác động trực tiếp và mạnh mẽ khi giá trên thế giới biến động. Hiện nay, việc vận chuyển nguyên liệu thức ăn chăn nuôi về Việt Nam vẫn gặp khó khăn, chi phí vận chuyển các mặt hàng này tăng cao từ 200-300% so với trước, nên dự báo mức tăng của giá thức ăn chăn nuôi chưa dừng lại, có thể tiếp tục tăng từ 1-2 đợt.

3. Giá gà trắng thấp kỷ lục trong lịch sử chăn nuôi

Dịch bệnh khiến chuỗi chăn nuôi – tiêu thụ gà lông trắng tại các tỉnh Đông Nam Bộ giảm sâu chưa từng thấy. Cụ thể, tại thời điểm tháng 7, tháng 8, các tỉnh khu vực phía Nam thực hiện giãn cách xã hội phục vụ công tác phòng chống dịch bệnh Covid-19, gà lông trắng thịt rớt giá thấp kỷ lục chỉ còn 7.000 đồng/kg thậm chí có thời điểm còn 5.000-6.000 đồng/kg. Đây là mức giá giảm thấp nhất trong 10 năm trở lại đây. Giá 1 con gà lông trắng thịt tại thời điểm đó được cho là rẻ hơn 1 quả trứng gà ta ở miền Bắc, hơn 5.000 đồng/quả. Gà quá lứa chưa thể xuất bán lấp kín các chuồng nuôi. Tình trạng chật chội, chen chúc đến nỗi gà không thể bước ra máng ăn. Cộng với thời tiết nắng nóng đã khiến gà chết dần. Tại thời điểm đó, mỗi ngày nhân viên ở các trại phải nhặt hàng trăm con gà chết đem đi thiêu để đảm bảo không ảnh hưởng tới vấn đề vệ sinh môi trường và dịch bệnh. Người nuôi gà trắng lỗ từ 60.000- 80.000 cho mỗi con gà nặng 4kg tại thời điểm đó.

Có thời điểm, giá gà trắng thịt được cho là rẻ hơn giá một quả trứng gà ta tại miền Bắc

4. Chăn nuôi liên tiếp “đón sóng” dự án đầu tư lớn

Có thể thấy, năm vừa qua ngành chăn nuôi nước ta đã có những bước chuyển tích cực, hình thành các chuỗi liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi, có thêm nhiều mô hình chăn nuôi công nghệ cao, hiện đại, khép kín, tạo ra sản phẩm chăn nuôi chất lượng tốt để xuất khẩu.

Cả nước hiện có hơn 12 nghìn trang trại chăn nuôi, nhiều vùng chăn nuôi bò sữa ứng dụng công nghệ cao tập trung ở các tỉnh Sơn La, Nghệ An, Lâm Ðồng; vùng chăn nuôi lợn, gia cầm tại đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ, Ðông Nam Bộ. Đó là chưa kể mô hình chăn nuôi tiên tiến của các doanh nghiệp: Công ty cổ phần Chăn nuôi CP Việt Nam, Vinamilk, Tập đoàn TH, Công ty cổ phần Tập đoàn DABACO Việt Nam, Công ty cổ phần Giống và Thức ăn chăn nuôi T&T 159 Hòa Bình, Công ty TNHH Japfa Comfeed Việt Nam…

Cùng với đó, ngành chăn nuôi còn xây dựng được các chuỗi liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi với sự tham gia của một số doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Điển hình như Tập đoàn Hùng Nhơn liên kết với các doanh nghiệp xuất khẩu theo chuỗi sản phẩm chăn nuôi công nghệ cao khép kín, gồm: Công ty Bel Gà (của Bỉ, cung cấp con giống), Tập đoàn De Heus (Hà Lan, cung cấp thức ăn chăn nuôi), Tập đoàn Hùng Nhơn (Bình Phước, tổ chức sản xuất chăn nuôi đạt chuẩn), Công ty Koyu & Unitek (Ðồng Nai, chế biến và giết mổ) xuất khẩu các sản phẩm từ thịt gà chế biến sang thị trường các nước (bình quân mỗi tháng xuất khẩu 150 tấn thịt). Dự báo, tới đây ứng dụng công nghệ cao trong chăn nuôi sẽ là “chìa khóa” để ngành có thêm sức bật mới.

Năm 2021, ngành chăn nuôi liên tiếp “đón sóng” các dự án đầu tư lớn – Ảnh: Trung Nguyễn

5. Các “ông lớn” đẩy mạnh hệ thống bán lẻ

Ngành bán lẻ luôn là cầu nối quan trọng giữa sản xuất và tiêu dùng, đặc biệt, trong bối cảnh dịch Covid-19. Chính vì vậy, trong năm vừa qua, các “ông lớn” ngành chăn nuôi đã dồn lực, tập trung đẩy mạnh phát triển thị trường bán lẻ.

Một trong những thương hiệu thịt heo mở hệ thống bán lẻ nhanh trong thời gian qua là G-Kitchen thuộc Công ty CP GreenFeed Việt Nam – doanh nghiệp (DN) chăn nuôi theo mô hình khép kín 3F (Feed – Farm – Food). Ra mắt ngay giữa tâm dịch tả heo châu Phi (giữa năm 2019), đến nay G-Kitchen có đến 44 cửa hàng tại TP HCM. Tập đoàn Masan đã đưa sản phẩm thịt heo sạch MEATDeli và gà tươi 3F đến toàn bộ siêu thị VinMart và các cửa hàng VinMart+ trên toàn quốc. Dựa trên thế mạnh 18 năm cung cấp giải pháp tích hợp hiệu quả và bền vững Feed-Farm-Food, GREENFEED đã cho ra mắt thương hiệu MAMACHOICE. Hoạt động này thể hiện quyết tâm của GREENFEED với giá trị sạch và lành, hướng đến tầm nhìn trở thành thương hiệu hàng đầu, hiệu quả, đáng tin cậy trên toàn chuỗi thực phẩm.

Một tập đoàn lớn khác là Japfa Việt Nam cũng đang đẩy mạnh chuỗi cửa hàng bán lẻ để hoàn thiện hệ sinh thái của mình. Chỉ tính riêng tại TP HCM, hơn20  cửa hàng Japfa Best đã được mở, chuyên bán 3 dòng sản phẩm được chăn nuôi, giết mổ, chế biến của Japfa Việt Nam là thịt heo, thịt gà và thực phẩm chế biến. Đại diện là Japfa Việt Nam cho biết, hoạt động của các cửa hàng này khá ổn, tập đoàn dự kiến sẽ tăng số lượng lên 40 cửa hàng tại TP HCM trong năm nay và tiếp tục mở rộng ra thị trường phía Bắc trong năm tới.

Riêng Công ty CP Chăn nuôi C.P Việt Nam (C.P) – thành viên tập đoàn chăn nuôi Thái Lan – đến nay đã mở được 700 cửa hàng C.P Porkshop, chuyên bán lẻ sản phẩm giết mổ, chế biến thương hiệu C.P trên cả nước chỉ trong thời gian ngắn. Các cửa hàng này tiêu thụ 20% tổng lượng heo bán ra hằng ngày của C.P.

6. Chuyển đổi số mạnh mẽ

Ngày nay, sự bùng nổ mạnh mẽ của công nghệ thông tin đã thúc đẩy mô hình đào tạo trực tuyến phát triển thành xu hướng tất yếu của thời đại. Bên cạnh đó, dịch Covid-19 diễn biến phức tạp trên toàn thế giới đã khiến cho việc tổ chức các hội thảo, triển lãm trực tuyến trở thành phương pháp phổ biến, tiện dụng và hữu hiệu của các doanh nghiệp, tổ chức.

Có thể nói, năm 2021 là năm chúng ta chứng kiến sự nở rộ của các hội thảo trực tuyến, đây được coi là sự thay đổi mạnh mẽ trong cách thức hoạt động của các đơn vị, doanh nghiệp. Để thích ứng với tình hình chung, các doanh nghiệp đồng loạt áp dụng phương pháp tổ chức hội thảo, sự kiện triển lãm thông qua hình thức trực tuyến, thay vì trực tiếp để truyền đạt thông tin thị trường, thông tin kỹ thuật, kiến thức chăn nuôi… đến với người chăn nuôi. Đây được coi là sự thích ứng linh hoạt, xu thế tất yếu cho tương lai, bởi tính ứng dụng cao mà hình thức này mang lại. Bên cạnh việc tiết kiệm chi phí, chuyển đổi số còn là phương tiện giúp doanh nghiệp chia sẻ thông tin của mình đến rộng rãi hơn với những người quan tâm.

Vũ Hải