Khi không có sản phẩm nào thay thế trực tiếp kẽm oxit thì việc tăng cường sức khỏe đường ruột và hệ miễn dịch sẽ giúp ngăn ngừa tiêu chảy trên heo con.

Cũng như đối với kháng sinh, không có câu trả lời chính thức nào về việc thay thế kẽm oxit bằng các chất phụ gia trong khẩu phần ăn của heo con. Thay vào đó, người chăn nuôi nên có kiến thức nhiều hơn về các nguyên nhân và yếu tố gây tiêu chảy ở giai đoạn cai sữa heo con. Các khía cạnh chính cần nghiên cứu bao gồm hệ vi sinh đường ruột, sức khỏe đường ruột, khả năng miễn dịch và khả năng tiêu hóa thức ăn.

Xây dựng khẩu phần bằng cách bổ sung enzymes tối ưu sẽ giúp tác động tích cực đến sức khỏe đường ruột. Các phụ gia thức ăn được sử dụng bao gồm các axit hữu cơ, axit béo và probiotic có tác dụng làm giảm tải mầm bệnh và tăng cường lợi khuẩn trong đường ruột.

Một số vấn đề về kẽm oxit

Mặc dù cơ chế hoạt động chính xác của kẽm oxit trong cơ thể của heo con chưa được biết rõ, nhưng hiệu quả khi bổ sung nó trong khẩu phần là rõ ràng. Kẽm oxit được bổ sung vào khẩu phần để giúp ngăn ngừa tiêu chảy cho heo con khi cai sữa và do đó, nó được sử dụng ở hàm lượng cao trong hầu hết các khẩu phần ăn khởi động trong nhiều năm.

Tuy nhiên, EU đã quyết định cấm sử dụng kẽm oxit từ năm 2022, do ảnh hưởng sức khỏe của động vật và công cộng, cũng như các mối lo ngại về môi trường. Khi sử dụng kẽm oxit trong khẩu phần ăn thì một phần sẽ tác động tích cực đến các cơ quan trong cơ thể, có khả năng làm tăng sức khỏe và năng suất vật nuôi; phần còn lại sẽ được bài tiết ra ngoài gây ô nhiễm đất và nước.

Kẽm oxit cũng là một trong những nguyên nhân gây đề kháng kháng sinh, là một thách thức khác khi nó được sử dụng kết hợp. Việc sử dụng kháng sinh là một cách tiếp cận thay thế để điều trị tiêu chảy, nhưng vì việc sử dụng kẽm oxit bị hạn chế, nên cần có các giải pháp thay thế khác. Một số chiến lược sau đây sẽ góp phần giúp heo con tăng trưởng tốt khi không sử dụng kẽm oxit:

Tăng sự đa dạng hệ vi sinh đường ruột

Một hệ vi sinh đa dạng và cân bằng có nghĩa là vi khuẩn có lợi sẽ vượt trội hơn so với các vi khuẩn gây bệnh. Kết quả là sức khỏe đường ruột được cải thiện và tỷ lệ mắc bệnh tiêu chảy ít xảy ra hơn. Động vật có thể có khả năng vượt qua các thách thức gây bệnh và đạt mức tăng trưởng tối ưu.
Kẽm oxit được biết là có tác dụng ngăn ngừa tiêu chảy, nhưng nó có thể không có tác động hoàn toàn tích cực đến hệ vi sinh đường ruột. Có một quan sát ghi nhận rằng khi heo con ăn khẩu phần chứa lượng kẽm oxit cao đã là giảm đáng kể số lượng vi khuẩn sản sinh axit lactic. Và điều này được cho là lý do tại sao tiêu chảy xảy ra khi chất phụ gia bị loại bỏ khỏi khẩu phần ăn. Hệ vi sinh đường ruột của heo con không có khả năng tự bảo vệ chống lại sự phát triển của các vi khuẩn gây bệnh.

Vì vậy, thay vì tạo áp lực lên hệ vi sinh đường ruột của heo con, thì chúng ta nên hỗ trợ hệ vi sinh vật trở nên đa dạng và cân bằng. Và giải pháp bổ sung Probiotic giúp cung cấp thêm các vi khuẩn sản xuất axit lactic hoặc các vi sinh vật có lợi khác, tạo ra một hệ vi sinh đường ruột tổn định. Sự cải thiện hệ vi sinh vật đường ruột của heo con được chứng minh qua việc gia tăng số lượng vi khuẩn sản xuất axit lactic và giảm số lượng vi khuẩn gây bệnh.

Hỗ trợ hệ miễn dịch

Hỗ trợ hệ miễn dịch thông qua hỗ trợ hệ vi sinh đường ruột đã giúp hệ miễn dịch được bảo vệ và năng suất của heo con được tối ưu hóa. Điều này có nghĩa là các probiotic sẽ giúp heo con chống lại các thách thức từ vi khuẩn, đối phó với sự thay đổi khẩu phần và vượt qua thách thức stress khi cai sữa – tất cả những vấn đề trên đều có thể dẫn đến tiêu chảy. Chức năng hàng rào ruột và phản ứng viêm cũng có thể bị ảnh hưởng bởi việc sử dụng Probiotic.

Các chất phụ gia hỗ trợ miễn dịch khác bao gồm chất chống oxy hóa, các chiết xuất thực vật và tinh dầu. Chúng có một số tác dụng làm giảm các tác động tiêu cực của stress lên hệ miễn dịch và hỗ trợ sức khỏe đường ruột. Các axit béo chuỗi mạch ngắn (SCFAS) là nguồn năng lượng ưa thích của các tế bào biểu mô ruột. Chúng thúc đẩy sự phát triển của nhung mao, cải thiện sự hấp thụ các chất dinh dưỡng và tham gia vào việc sửa chữa các tế bào bị hư hỏng. Các SCFAS có tác dụng tích cực đối với hệ thống miễn dịch cũng như các tác động chống viêm. Ngoài ra việc bổ sung vào khẩu phần các axit béo mạch trung bình MCFA giúp ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh.

Bổ sung các phụ gia có tác dụng axit hóa

Việc bổ sung các axit hữu cơ ở hàm lượng cao vào cơ thể giúp heo cải thiện tăng trọng, FCR, giảm sự xâm nhập của mầm bệnh trong ruột, cụ thể hơn:

– Các axit giúp làm giảm giá trị pH và khả năng đệm của thức ăn cũng như tác dụng kháng khuẩn và kháng nấm.

– Giảm giá trị pH bằng cách giải phóng các ion hydro trong dạ dày, từ đó kích hoạt pepsinogen để tạo thành pepsin và cải thiện khả năng tiêu hóa protein.

– Ức chế hệ vi khuẩn gram âm trong đường tiêu hóa.

Axit hữu cơ có thể sử dụng bằng cách pha vào nước. Cách này chẳng những giúp cải thiện chất lượng nước thông qua ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn mà còn cải thiện được sức khỏe đường ruột. Vì vậy về khía cạnh ngăn ngừa tiêu chảy thì sự axit hóa trong thức ăn hoặc nước có thể giúp heo con đối phó với các thách thức của vi khuẩn cũng như thay đổi khẩu phần ăn.

Giảm lượng protein trong khẩu phần

Các vi khuẩn chẳng hạn như E. coli sẽ phân giải các protein không được tiêu hóa trong đường ruột. Do đó, cần giảm lượng protein thô trong khẩu phần cai sữa miễn là vẫn đảm bảo đủ lượng axit amin, nếu không tốc độ tăng trưởng của heo con sẽ bị giảm.

Đánh giá lượng sự bài tiết nitơ và tác động của đậu nành đối với dinh dưỡng và môi trường thông qua việc giảm sử dụng protein. Tối ưu hóa protein, nguồn protein tiêu hóa cao và các sản phẩm protein lên men, tất cả đã được thử nghiệm trong khẩu phần của heo con. Kết quả là làm tăng số lượng quần thể lợi khuẩn lactobacilli và giảm sự bài tiết nitơ.

Cải thiện khả năng tiêu hóa
 

Việc sử dụng các enzyme trong khẩu phần ăn giúp cải thiện tính kinh tế của sản xuất. Tuy nhiên, cải thiện sức khỏe đường ruột và tối ưu hóa mức độ dinh dưỡng cũng rất quan trọng, đặc biệt là ở thú non, nơi hệ thống tiêu hóa của chúng còn non nớt và chúng đang đối phó với những thay đổi đáng kể trong khẩu phần ăn.

Cải thiện việc sử dụng protein bằng cách bổ sung enzyme Protease có thể cho phép người chăn nuôi sử dụng khẩu phần protein thấp mà không làm giảm năng suất của động vật. Những cải thiện trong sự tăng trọng và chuyển đổi thức ăn liên quan đến việc sử dụng Protease có thể được nhận thấy dựa theo sự cải thiện tính khả dụng của các axit amin. Người ta tin rằng điều này liên quan đến vai trò của Protease trong việc cải thiện sức khỏe và tính toàn vẹn của đường ruột.

Các tác dụng kháng dưỡng của các NSP và phytate đối với khả năng tiêu hóa và hệ vi sinh đường ruột cũng rất quan trọng. Việc bổ sung enzyme phytase và carbohydrase nên được đánh giá để đảm bảo lượng dinh dưỡng tối ưu và giảm tác động bất lợi của các yếu tố kháng dưỡng này.

Giảm Kẽm oxit là tốt hơn hay làm tồi tệ hơn

Trong khi nhiều nhà sản xuất không hài lòng với lệnh cấm sử dụng kẽm thì những người khác coi đó là một cơ hội. Các nghiên cứu gần đây, mặc dù xác nhận tác dụng có lợi của kẽm oxit, nhưng nó lại làm tăng tình trạng viêm ruột. Trên thực tế, các nhà nghiên cứu nghĩ rằng kẽm oxit có tác động tiêu cực đến hệ miễn dịch. Và chính chức năng của nó làm hạn chế sự phát triển của hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh, đó là một lý do khác cho việc cấm sử dụng. Mặc dù tiêu chảy sẽ ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và ngày giết thịt, nhưng sức khỏe đường ruột kém sẽ ảnh hưởng đến năng suất và giảm khả năng đối phó với các thách thức khẩu phần và bệnh tật.

Rõ ràng là các nhà sản xuất và chuyên gia dinh dưỡng sẽ phải tập trung vào kỹ thuật quản lý và các giải pháp khẩu phần để hỗ trợ sức khỏe đường ruột của heo con khi cai sữa. Đây là điều họ đang làm trước áp lực “không sử dụng kháng sinh”. Một chiến lược khẩu phần tổng thể là điều cần thiết để ngăn ngừa các nguyên nhân gây tiêu chảy, tăng cường sức khỏe và năng suất cho động vật.

Biên dịch: Ecovet Team