[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Sau 2 năm triển khai dự án “Chuỗi sản xuất và cung cấp sản phẩm chăn nuôi đảm bảo an toàn thực phẩm trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2016-2020”, nhiều nội dung, chỉ tiêu của dự án có sức lan tỏa rộng, nhiều chuỗi được phát triển thêm từ mô hình các chuỗi trong dự án. Tuy nhiên, chuỗi vẫn còn những điểm “tắc”, cần khơi thông.

Dự án “Chuỗi sản xuất và cung cấp sản phẩm chăn nuôi đảm bảo an toàn thực phẩm trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2016-2020” do Trung tâm phát triển chăn nuôi Hà Nội thực hiện.

Chăn nuôi lợn sinh học ở Quốc Oai (Hà Nội)

Sức lan tỏa rộng…

Dự án đã xây dựng 10 mô hình chuỗi sản xuất và cung cấp sản phẩm chăn nuôi đảm bảo an toàn, gồm: gà đồi Ba Vì, gà đồi Sóc Sơn, gà Mía Sơn Tây; thịt lợn hữu cơ Bảo Châu; thịt lợn sinh học Quốc Oai; thực phẩm A-Z; thực phẩm 3F; thực phẩm Tiên Viên; thịt bò Hà Nội; Sữa Ba Vì. Từ các mô hình chuỗi trên, Thành phố đã lan tỏa, phát triển ổn định 23 chuỗi theo mô hình của Dự án.

Các chuỗi đã bước đầu hoàn thiện, với đầy đủ các nhóm tác nhân liên kết hợp tác trên cơ sở hợp đồng quy định rõ ràng quyền lợi, trách nhiệm của các bên tham gia liên kết. Hồ sơ pháp lý cho các chuỗi đã cơ bản được hoàn thiện (Giấy xác nhận ATTP đối với cơ sở giết mổ, cơ sở chế biến đóng gói. Giấy xác nhận công bố phù hợp quy định ATTP cho các sản phẩm của các chuỗi…).

Sản phẩm của chuỗi được đăng ký nhãn hiệu bảo hộ, công bố tiêu chuẩn chất lượng. Hình thành các cửa hàng, điểm bán và giới thiệu các sản phẩm của chuỗi trên địa bàn thành phố Hà Nội, tập trung chủ yếu tại các quận nội thành. Hàng ngày, các chuỗi tham gia dự án đang cung cấp ra thị trường 8,14 tấn thịt lợn; 4,22 tấn thịt gia cầm; 1,5 tấn thịt bò; 72 nghìn quả trứng gà và 90 tấn sữa tươi.

Một số chỉ tiêu chủ yếu đã đạt được sau 2 năm triển khai: Hoàn thiện 9 mô hình chuỗi, đạt 81,82% so với mục tiêu của Dự án. Sản lượng thịt lợn đạt 8,14 tấn/ngày, so với mục tiêu của Dự án đạt 58,14%. Sản lượng thịt gia cầm đạt 4,22 tấn/ngày, so với mục tiêu của Dự án đạt 64,57%. Sản lượng sữa bò tươi đạt 90 tấn/ngày, so với mục tiêu của Dự án là 85,71%. Sản lượng thịt bò đạt 1,5 tấn/ngày, vượt 50% so với mục tiêu của Dự án. Đăng ký được 9/12 nhãn hiệu sản phẩm chăn nuôi cho các chuỗi, đạt 75%.

Ông Hoàng Thanh Vân, Cục trưởng Cục chăn nuôi cho rằng trong thời gian rất ngắn với sự nỗ lực quyết liệt, chuỗi chăn nuôi đảm bảo ATTP của Hà Nội đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, ngoài mong đợi của Ban chỉ đạo trung ương. Hiện trên cả nước chúng ta trên 300 chuỗi và dự báo năm 2018 sẽ tăng lên nhanh chóng. Chuỗi chăn nuôi của Hà Nội bước đầu đã tạo ra niềm tin cho người tiêu dùng, cơ sở pháp lí cho doanh nghiệp, người sản xuất.

Còn “tắc” ở đâu?

Song Dự án cũng gặp không ít hạn chế, đó là trong 02 năm trở lại đây, tình hình chăn nuôi lợn và gia cầm gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt là khủng hoảng về giá lợn hơi giảm dưới giá thành sản xuất từ tháng 10/2016 đến nay đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc phát triển và mở rộng các mô hình chuỗi.

Một số chính sách khuyến khích trong Dự án được duyệt hỗ trợ ban đầu tư vào lĩnh vực giết mổ, chế biến sâu sản phẩm chăn nuôi có mức hỗ trợ thấp, chưa thu hút được doanh nghiệp vào đầu tư.

Việc kết nối tác nhân thực hiện khâu giết mổ, sơ chế, bảo quản sản phẩm gia súc, gia cầm còn khó khăn do tình trạng giết mổ nhỏ lẻ còn phổ biến.

Chưa có các doanh nghiệp tham gia vào khâu chế biến sâu các sản phẩm chăn nuôi, nên chưa đa dạng hóa được sản phẩm, chưa tạo ra được nhiều giá trị cho sản phẩm chăn nuôi.

Đa số người tiêu dùng vẫn có thói quen sử dụng thịt nóng nên việc phát triển hệ thống cửa hàng tiện ích chuyên bán và giới thiệu sản phẩm thịt mát, thịt cấp đông còn hạn chế.

Bài học kinh nghiệm

Cũng theo Trung tâm phát triển chăn nuôi Hà Nội, cần phân tích kỹ chuỗi để tìm ra điểm cần tác động, hoàn thiện chuỗi theo từng giai đoạn, thời kỳ phù hợp với thực trạng sản xuất – tiêu thụ.

Tăng cường công tác đào tạo, tập huấn để người sản xuất hiểu rõ lợi ích và trách nhiệm khi tham gia vào các tổ chức sản xuất, liên kết với doanh nghiệp. Thay đổi tư duy sản xuất của người chăn nuôi là phải theo kế hoạch của doanh nghiệp, nhu cầu thị trường.

Xác định doanh nghiệp là đầu tàu tham gia vào phát triển chuỗi. Lựa chọn doanh nghiệp có tiềm năng, chủ doanh nghiệp có tâm huyết, có khả năng đầu tư lâu dài trong chăn nuôi, có tư duy về xây dựng chuỗi liên kết và sẵn sàng chia sẻ lợi ích với các hộ chăn nuôi. Các chuỗi đều phải gắn kết với cơ sở giết mổ, sơ chế đóng gói đảm bảo ATTP.
Phải có cơ quan nhà nước làm trung gian xây dựng chuỗi để đảm bảo lòng tin ban đầu giữa các bên tham gia hợp tác. Mối hợp tác bền vững phải được xây dựng trên cơ sở thỏa thuận và hợp đồng giữa các bên đảm bảo hài hòa lợi ích, minh bạch giữa các khâu.

Có cơ chế chính sách đặc thù để hỗ trợ sản xuất, sơ chế, chế biến và thương mại, tiêu thụ sản phẩm để động viên khuyến khích kịp thời cho các tác nhân tham gia phát triển chuỗi.

Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, xúc tiến thương mại, phát triển thương hiệu, định hướng tiêu dùng… để tạo ra ổn định cho các sản phẩm của chuỗi. Cần có sự quan tâm, sâu rộng của các cấp, các ngành, đơn vị liên quan. Tăng cường thu hút các nguồn lực, nhất là các doanh nghiệp.

KIM THƯ