[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Chỉ có hai nhà sản xuất gà giống đang kiểm soát phần lớn các giống gà trên toàn thế giới. Và một công ty thực phẩm là Cooks Venture đang hy vọng sẽ thay đổi thói quen sử dụng giống gà siêu thịt.

Trang trại của sự mạo hiểm

Tại một trang trại ở bang Arkansas, Hoa Kỳ, khi chuyến tham quan đầu tiên bắt đầu vào rạng sáng, cánh cửa vào khu chuồng gà đang được đóng kín nhằm ngăn chặn những con thú săn mồi xâm lấn. Ngay sau đó, các cánh cửa được mở ra, và hàng nghìn con gà mau chóng chạy nhảy để đến với đồng cỏ xanh tươi ngút ngàn. Chẳng mấy chốc, các du khách tham quan sẽ bị bao phủ với một rừng nguồn protein đầy lông vũ này.

Những gì có thể thu được tại chuyến tham quan nông trại này,  là trong ngành công nghiệp thực phẩm đang bị thống trị bởi giống gà đã được chọn lọc qua nhiều thế hệ, khiến chúng đem lại năng suất cao, cao đến mức không thể đứng nổi chứ đừng nói là chạy nhảy, thì những chú gà đang tung tăng trên đồng cỏ này là hoàn toàn khác biệt. Tại trang trại gỗ rộng hơn 3 km vuông này, được sở hữu bởi công ty Cooks Venture, đang nỗ lực thay đổi cách mà người tiêu dùng lựa chọn thịt gà trong tương lai ngắn.

Cooks Venture là một trong số nhiều bên đang muốn cách mạng hóa ngành công nghiệp thịt gà bằng cách áp dụng nhiều yếu tố: di truyền gà phát triển chậm hơn, tự do vào đồng cỏ tươi tốt và chú ý đến đất cùng hệ sinh thái. Cooks Venture không phải là công ty duy nhất đang theo đuổi giấc mơ này, nhưng với quy mô và tầm vóc của mình, đây chính là người dẫn đầu cho phong trào.

Những đàn gà tại trang trại Cooks Venture

Sản xuất gà tăng trưởng chậm trên đồng cỏ, với số lượng có thể nuôi sống hàng triệu người Mỹ, trong mọi nguyên tắc và phương diện kinh tế, là một sứ mệnh. Phương án này có một sự khác biệt hoàn toàn so với cách nuôi gà hiện đại, dù không có định nghĩa chính xác “tăng trưởng chậm” là gì. Không ai biết liệu người tiêu dùng sẽ chấp nhận trả giá cao hơn hay không. Trước những thách thức và sự không chắc chắn, chỉ có một vài công ty đã thử mô hình này trong những năm gần đây – và nhiều nhà đánh giá đang hoài nghi về việc bảo đảm các yếu tố di truyền trong chăn nuôi gà tăng trưởng chậm.

Cook Ventures cho biết họ đã tìm thấy cách thức để giúp những con gà có thể sống vui vẻ hơn, mà người tiêu dùng không phải móc ví nhiều hơn. Nhà sáng lập, ông Mathew Wadiak, cho biết: “Người ta có quan niệm sai lầm rằng thực phẩm tốt cho sức khỏe sẽ phải có chi phí cao hơn rất nhiều. Nhưng thực tế, nếu người tiêu dùng chấp nhận trả thêm một hoặc hai đô la, cái giá của một ly cà phê Starbucks, chúng ta có thể tạo ra một hệ thống sản xuất thịt gà tốt hơn, ngon hơn, cũng như nhân đạo hơn cho những con gà”.  Ông Wadiak là nhà đồng sáng lập Blue Apron, công ty cung cấp bữa ăn sẵn lớn nhất nước Mỹ vào năm 2012. Năm 2017, ông rời công ty sau khi đưa Blue Apron lên sàn chứng khoán.

Con gà và bàn ăn

Cho đến giữa thế kỷ trước, phần lớn gà được nuôi tại các trang trại nhỏ, hoặc thậm chí là ngay sau lưng nhà. Gà được nuôi vì cả hai mục đích, lấy thịt và cả lấy trứng. Tuy nhiên khi các trang trại dần trở nên chuyên biệt hóa, các giống gà thịt cao sản ra đời. Vào năm 1952, sản lượng gà thịt cao sản vượt qua gà trang trại và trở thành loại thịt số một tại Hoa Kỳ. Một thập kỷ trước, 90% thịt gà đều đến từ các trang trại chuyên canh. Và đến năm nay, tỷ lê đạt đến 99%.

Những tiến bộ của công nghệ, như tối ưu hóa vitamin và kháng sinh, đã giúp tối đa hóa sự phát triển của đàn gà. Và dĩ nhiên, việc nhốt hết gà vào sau những cánh cửa chuồng trại đã trở thành phương thức hiệu quả nhất. Thêm vào đó, việc chọn lọc di truyền đã giúp tạo ra một giống gà thịt cao sản, đạt trọng lượng xuất chuồng trong 42 ngày, nhanh gấp đôi, lớn  gấp đôi, và ăn chỉ một nửa lượng thức ăn, so với 70 năm về trước.

Gà đã trở thành loại thịt số 1 trên bàn ăn người Mỹ

Chính sự hiệu quả đó đã giúp thịt gà trở thành nguồn thịt số một tại Hoa Kỳ. Lượng tiêu thụ đã tăng gấp 3 lần so với những năm 1960. Năm 2018, 9 tỷ con gà thịt đã được nuôi tại Mỹ, nơi mà mỗi người dân trung bình tiêu thụ 45 ký thịt gà mỗi năm.

Tuy nhiên, điều đó lại tạo ra một thế hệ gà đau khổ. Sự phát triển quá mức về mặt trọng lượng khiến chân, xương, và cả nội tạng gà không theo kịp. Rất nhiều vấn đề về cơ, xương, nhiễm trùng da,… dần khiến chất lượng giảm. Nhiều khách hàng đang than phiền thịt trở nên nhạt nhẽo, và những nhà hoạt động đang lên tiếng về vấn đề nhân đạo trong chăn nuôi.

Cuộc đua để chậm lại

Điều khiến Cooks Venture trở nên khác biệt nằm ở di truyền của đàn gà. Đa phần số đầu gà trên thế giới đều được cung cấp bởi hai công ty: Aviagen và Cobb-Vantress. Cooks Venture đã chọn giống gà thả vườn từ cơ sở của Lloyd Peterson, công ty cung cấp đến 1.3 triệu đầu gà mỗi tuần trong thời vàng son.

Chuyên gia di truyền Richard Udale, hướng đến việc nuôi dưỡng những giống gà có khung xương và chân khỏe mạnh, hệ miễn dịch mạnh mẽ, và dĩ nhiên, chất lượng thịt cao hơn. Và kết quả, chúng ta có một giống gà lớn chậm hơn, từ 55 đến 62 ngày cho đến lúc xuất chuồng, thay vì chỉ 42 ngày như tiêu chuẩn ngành. Giống gà này không tăng trọng quá nhanh trong những tuần đầu tiên, giúp cho hệ thống khung xương của gà được phát triển đầy đủ. Trọng lượng không quá lớn (từ 1.5 đến 2 ký), giúp gà vẫn có thể chạy nhảy như bình thường.

Đàn gà này được nuôi tại vườn, và dù không bao giờ dùng đến kháng sinh, tỷ lệ sống sót vẫn đến 97%. Không có dịch bệnh nào về lông, da hay cơ, đây chính là giấc mơ về giống gà khỏe mạnh nhất có thể xuất hiện trên thị trường. Quy trình tạo ra giống gà này mất đến 126 tuần, và cần phải làm nhiều vòng để từ những con gà cụ kỵ, có thể tạo ra đàn gà đủ tiêu chuẩn chăn thả.

Cooks Venture giờ đây sở hữu một nhà máy ấp, trang trại có thể chăn nuôi đến 60 đàn cùng lúc, và đang đưa ra thị trường hàng chục ngàn con gà mỗi tuần. Số gà này sẽ được đông lạnh và gửi đến khách hàng. Vào tháng 6, khi hai nhà máy chế biến được hoàn thành, số lượng gà bán ra mỗi tuần sẽ lến đến 100,000, và 2 năm tới, khi công suất được tối  đa, con số sẽ là 700,000. Giá của mỗi Pounds thịt gà (0.45kg) được bán ra vào khoảng 4 đô la Mỹ, cao hơn khoảng 25% so với các loại gà thường, nhưng không phải là vấn đề quá lớn.

Những con gà cứu thế

Liệu những con gà “sống chậm” này có thể giúp ích gì cho Trái Đất? Câu trả lời có thể khiến bạn cảm thấy bất ngờ. Phương thức chăn nuôi này có thể thay đổi môi trường sống. Vòng đời của những con gà sống chậm sẽ tạo nên nhu cầu thực phẩm là những cây đậu lăng, cây gai dầu, thay vì chỉ là bắp ngô và đậu nành. Để đủ sức nuôi hàng trăm nghìn con gà này, sẽ cần phải trồng hàng nghìn héc ta các loại cây trên.

Đậu lăng, gai dầu,… sẽ giúp những nhà nông có thêm lựa chọn cho cây trồng luân canh. Qua đó, bệnh dịch sẽ giảm dần, và giúp cho môi trường đất, nước,… được cải thiện.

Chất lượng thịt gà có thể cứu thế giới?

Không phải chỉ Cooks Venture, những nhà sản xuất lớn hơn cũng đang chuyển hướng sang các giống gà phát triển chậm này. Hai gã khổng lồ Aviagen và Cobb-Vantress, cũng đang phát triển những giống gà riêng của mình. Aviagen đã đưa ra giống gà Rowan Range, được giới thiệu là “cung cấp chất lượng thịt xuất sắc và có nhiều đặc tính vượt trội”, trong khi Cobb-Vantress luôn tuyên bố sẽ đầu tư mạnh vào tương lai của ngành gà.

Việc tạo ra một thế hệ gà sống chậm hơn, chất lượng tốt hơn, và được chăn nuôi hữu cơ, sẽ đồng nghĩa với việc giá cả sẽ gia tăng, khiến giá trị cạnh tranh bị giảm. Tuy nhiên, khách hàng đang đòi hỏi thịt gà chất lượng cao hơn, tốt cho sức khỏe hơn, và vì thế, ngay cả khi giá cả sẽ gia tăng, các sản phẩm thịt gà “sống chậm” vẫn sẽ được chào đón trên toàn nước Mỹ.

Hồ Khoa

Dịch từ Civil Eat