[Chăn nuôi Việt Nam] – Hưởng ứng cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 của Chính phủ Việt Nam, ngày càng nhiều doanh nghiệp trong nước đã chủ động chuyển đổi sang mô hình sản xuất xanh, ứng dụng năng lượng sạch và kinh tế tuần hoàn. Đáng chú ý, đến nay đã có 6 doanh nghiệp Việt Nam đạt chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn quốc tế PAS 2060:2014 – minh chứng rõ nét cho quyết tâm hành động vì tương lai xanh.

Làn sóng doanh nghiệp hành động xanh

Theo TS. Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ NN&MT), sau cam kết tại COP26, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã mạnh dạn áp dụng mô hình sản xuất xanh và chuyển đổi năng lượng sạch.

Petrovietnam đang triển khai dự án điện gió ngoài khơi đầu tiên tại Việt Nam, công suất 1 GW, đồng thời cải tiến công nghệ lọc – hóa dầu để giảm phát thải khí nhà kính. EVN tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo trong cơ cấu nguồn điện và dần thay thế nhiên liệu tại các nhà máy nhiệt điện than cũ.

Petrolimex phát triển hệ thống phân phối nhiên liệu thân thiện môi trường, trong khi Viettel triển khai chương trình “mạng lưới viễn thông xanh”, giảm 5% điện năng tiêu thụ nhờ công nghệ anten đa băng tần và pin lithium. Trong nông nghiệp-lâm nghiệp, VinaFor phát triển mô hình nông nghiệp sinh thái, trồng rừng hấp thụ carbon theo tiêu chuẩn FSC. Vingroup trở thành biểu tượng giao thông xanh với hơn 97.000 ô tô và xe buýt điện, giúp giảm gần 41.000 tấn CO₂ chỉ trong ba năm.

Đáng chú ý, Tập đoàn TH (TH True Milk) được xem là hình mẫu trong kinh tế tuần hoàn, mỗi năm tái chế hơn 28.000 tấn chất thải chăn nuôi thành phân bón hữu cơ, đầu tư điện mặt trời áp mái và chuyển sang nhiên liệu sinh khối, giúp giảm hơn 7.000 tấn CO₂/năm. Cùng với đó, Vinamilk đã có ba đơn vị đạt chứng nhận trung hòa carbon quốc tế.

Từ trung hòa carbon đến mục tiêu Net Zero 2050

Theo ông Hoàng Anh Dũng, Tổng Giám đốc Công ty Intraco, một số doanh nghiệp Việt Nam đã bán thành công tín chỉ carbon cho các tổ chức quốc tế như WEF hay FIFA. Hiện, Việt Nam nằm trong top 4 quốc gia có nhiều dự án tín chỉ carbon tự nguyện nhất thế giới, với hơn 300 dự án đăng ký. Ông Dũng cho biết, doanh nghiệp cần bắt đầu từ đo đạc phát thải – trung hòa carbon – tiến tới Net Zero, một quá trình dài hơi, đòi hỏi nguồn lực tài chính, kỹ thuật và quản trị bền vững.

PGS.TS Mai Văn Trịnh, Viện trưởng Viện Môi trường Nông nghiệp Việt Nam, cho biết: ngành nông nghiệp là nguồn phát thải lớn, chủ yếu từ lúa nước và chăn nuôi. Các mô hình canh tác carbon thấp như tưới khô – ướt xen kẽ, sản xuất phân compost, mô hình kinh tế tuần hoàn CARICE đã giúp giảm 30-55% lượng CH₄, đồng thời tăng độ phì đất và hiệu quả sản xuất. Phát thải không chỉ ảnh hưởng đến môi trường mà còn tác động trực tiếp đến năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh của nông sản Việt Nam. Nhiều thị trường lớn như EU, Nhật Bản, Hoa Kỳ đang đặt tiêu chuẩn carbon như hàng rào kỹ thuật. Nếu không chủ động kiểm soát, nông nghiệp Việt Nam sẽ mất cơ hội trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đề xuất nhóm giải pháp trọng tâm

Theo bà Lưu Thị Thu Hiền, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thực phẩm Sữa TH, hành trình trung hòa carbon là nỗ lực của bốn trụ cột: Nhà nước – Kiến tạo hành lang pháp lý; Doanh nghiệp – Hành động thực chất; Báo chí – Lan tỏa và phản biện; Cộng đồng – Thay đổi hành vi tiêu dùng.

Nguyễn Tuấn Quang phân tích thêm: Trong thời gian qua hệ thống chính sách, giải pháp trung hòa carbon đã được xây dựng, ban hành kịp thời. Các Bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và các định chế tài chính đã tích cực triển khai thực hiện cam kết “Net Zero” và đạt được những kết quả quan trọng. Tuy nhiên, để tiếp tục hiện thực hóa mục tiêu về phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, cần triển khai thực hiện một số nhóm giải pháp trọng tâm.

Một là, tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách để tạo hành lang pháp lý đồng bộ cho việc triển khai thực hiện mục tiêu Net Zero của Việt Nam tới năm 2050. Thể chế hóa mô hình phát triển carbon thấp, kinh tế tuần hoàn; Áp dụng hiệu quả các công cụ định giá carbon, bao gồm thuế carbon, sàn giao dịch hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon, kết nối với thị trường khu vực và thế giới.

Hai là, xây dựng, áp dụng chính sách khuyến khích, ưu đãi đầu tư, cơ chế và các công cụ kinh tế nhằm khơi thông nguồn lực xã hội, huy động hiệu quả nguồn lực tài chính của khối doanh nghiệp cho ứng phó biến đổi khí hậu.

Ba là, khuyến khích các dự án đầu tư mới và các dự án đã đầu tư chuyển đổi, áp dụng các công nghệ, quy trình sản xuất, cung cấp dịch vụ ít phát thải khí nhà kính và tham gia vào các cơ chế, phương thức hợp tác về giảm phát thải khí nhà kính phù hợp với quy định trong nước và thông lệ quốc tế (phát triển các công nghệ nhiên liệu hydro, amoniac, công nghệ năng lượng thủy triều, sóng biển…).

“Đặc biệt là cần phải đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, về vai trò và trách nhiệm của cộng đồng doanh nghiệp, các định chế tài chính và người dân nhằm tạo sự đồng thuận của xã hội về việc thực hiện cam kết Net Zero”, TS. Nguyễn Tuấn Quang khẳng định.

TH True Milk – Dấu ấn tiên phong trong trung hòa carbon

Hệ thống điện mặt trời trên mái nhà máy Công ty TNHH Nước tinh khiết Núi Tiên thuộc Tập đoàn TH

Ông Trần Trung Mỹ, Giám đốc Đảm bảo chất lượng, Công ty Cổ phần Thực phẩm Sữa TH cho biết, với “cuộc cách mạng sữa tươi sạch”, TH tiên phong ứng dụng công nghệ cao, mở rộng sản phẩm tự nhiên và triển khai chiến lược phát triển bền vững dựa trên 6 trụ cột: Dinh dưỡng – Sức khỏe; Môi trường; Con người; Giáo dục; Cộng đồng; Phúc lợi động vật. Đặc biệt, TH là doanh nghiệp Việt duy nhất có trụ cột riêng về phúc lợi động vật, đảm bảo điều kiện sống và dinh dưỡng tối ưu cho đàn bò sữa theo nguyên tắc “5 không”.

Hiện nay, trong 6 doanh nghiệp Việt Nam đạt chứng nhận trung hòa carbon theo PAS 2060:2014, có 2 đơn vị thuộc Tập đoàn TH gồm: Công ty Cổ phần Thực phẩm Sữa TH (Nhà máy chế biến sữa tươi sạch TH) và Công ty TNHH Nước tinh khiết Núi Tiên (Nhà máy nước tinh khiết, thảo dược và hoa quả Núi Tiên).

Ba bước trọng tâm trong hành trình trung hòa carbon của TH gồm:

• Kiểm kê phát thải khí nhà kính, xác định và đo lường nguồn phát thải.
• Giảm phát thải, thông qua công nghệ, năng lượng tái tạo và tiết kiệm nhiên liệu.
• Bù đắp phát thải bằng tín chỉ carbon từ các dự án được quốc tế thẩm định.

Nhờ áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, TH đã giảm tới 70% lượng khí CH₄, đồng thời chuyển đổi nhiên liệu hóa thạch sang sinh khối và đầu tư hệ thống điện mặt trời áp mái, giúp giảm 62% tổng phát thải khí nhà kính năm 2023 so với 2022, tương đương 10.000 tấn CO₂ được cắt giảm.

Quỳnh Chi