[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Thời điểm hiện nay, giá heo trên cả nước tăng cao, đạt trên 40.000 đồng/kg, cao nhất trong hơn một vừa năm qua. Người chăn nuôi “nửa mừng, nửa lo” nhưng vẫn rục rịch tái đàn. Các chuyên gia khuyến cáo cẩn trọng bởi giá không thể lên cao hơn và thị trường xuất khẩu chưa sáng sủa.

Giá heo sẽ tăng bao lâu?

Thôn Hà Mỹ, xã Chu Điện, Lục Nam (Bắc Giang) là nơi có nhiều điểm cân, thu mua lợn hơi cung cấp cho thị trường ngoài tỉnh. Ông Nguyễn Văn Th, chủ một điểm ở đây cho biết, trước đây mỗi ngày gia đình “đóng” 5-7 tấn hàng vận chuyển sang Quảng Ninh tiêu thụ. Từ khi giá lợn xuống thấp, lượng hàng mang đi ít dần, nhiều chuyến bị lỗ vì nhu cầu tiêu dùng giảm. Hơn một tháng qua, giá lợn hơi tăng dần, tuy “đóng” nhiều hơn nhưng cũng chỉ bằng khoảng 50% so với trước. Về nguyên nhân giá lợn tăng, khó thu gom, theo lý giải của ông Th, nguồn lợn thương phẩm trong dân giảm mạnh do thời gian dài chăn nuôi lỗ vốn, bà con không vào đàn, quy mô đàn giảm mạnh.

Cùng chung quan điểm nguồn cung giảm, Giám đốc HTX Chăn nuôi và Dịch vụ thực phẩm sạch Tín Nhiệm Lưu Văn Nhiệm (TP Bắc Giang) và Chủ tịch HĐQT HTX Chăn nuôi, giết mổ và tiêu thụ lợn sạch Tân Yên Ngô Xuân Lương (Tân Yên, Bắc Giang) cho rằng, thời gian dài, người chăn nuôi nhỏ lẻ bỏ trống chuồng hoặc nuôi cầm chừng. Những trang trại, HTX có liên kết sản xuất – tiêu thụ vẫn chăn nuôi nhưng giảm quy mô để hạn chế lỗ, thậm chí có thành viên HTX đã chuyển nghề kinh doanh. Số đầu lợn tại hai HTX này hiện cũng chỉ bằng 30-50% so với trước khi xảy ra khủng hoảng thừa.

Theo bà Nguyễn Thị Hồng Thắm (Công ty TNHH Dịch vụ An Hạ, TP. Hồ Chí Minh), giá heo tăng do nguồn cung khan hiếm vì đàn heo giảm mạnh. Trong khi đó, ông Nguyễn Kim Đoán, Phó chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai, cho rằng hiện giá heo của Việt Nam cao hơn Trung Quốc nên không có chuyện giá tăng do thương lái Trung Quốc tăng mua. Thị trường giá hiện nay do thương lái nhìn vào giá của C.P (Công ty C.P.V) đưa ra để bắt heo, từ đó hình thành giá thị trường. Giá heo tăng gần đây là do cung – cầu của thị trường.

Cũng theo nhận định của chủ điểm cân lợn ở Hà Mỹ Nguyễn Văn Th ở Bắc Giang, khi giá lợn hơi nhích lên, mấy ngày gần đây, nhiều hộ chăn nuôi, trang trại lớn cố tình chưa xuất bán để nghe ngóng, mong được giá cao hơn khiến thị trường khan hiếm tạm thời. “Giá lợn hơi có thể lên đến đỉnh là 43.000 đồng/kg nhưng khó có thể trở lại mức 45.000 đồng/kg như trước đây bởi lượng lợn trong dân giảm nhưng vẫn đủ cung cấp cho tiêu dùng trong nước”, ông Th phân tích.

Ông Lương Đức Kiên, Phó Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Bắc Giang, tín hiệu chăn nuôi khởi sắc nhưng khó có bước đột phá bởi thị trường xuất khẩu vẫn trầm lắng, giá lợn khó thể lên cao hơn, người dân cần thận trọng tái đàn, tránh mở rộng quy mô nuôi, dễ rơi vào “vết xe đổ”. Với quy mô đàn thời điểm này, nguồn cung ít hơn trước nhưng không khan hiếm, vẫn đáp ứng đủ nhu cầu tiêu dùng nội địa.

Chuyện tăng đàn hay tái đàn, người chăn nuôi cần hết sức thận trọng

Nông hộ gặp khó khi tái đàn

Tại Đồng Nai, từ tháng 4/2018 đến nay, giá heo hơi tại Đồng Nai – thủ phủ chăn nuôi của cả nước liên tục tăng, hiện đạt trên 40.000 đồng/kg, với giá này, người nuôi đã có lãi. Tuy nhiên, sau thời gian dài giá lợn hơi duy trì ở mức thấp, người chăn nuôi thua lỗ nặng nề, đến nay, đã cạn vốn, cộng với đại lý cám không còn bán chịu như trước nên việc tái đàn của nông dân gặp nhiều khó khăn.

Gia đình chị Nguyễn Thanh Hiền, ấp Phú Sơn, xã Bắc Sơn, huyện Trảng Bom, (Đồng Nai) làm nghề nuôi heo đã hơn 10 năm. Trước đây, trong chuồng nhà chị Hiền luôn có hơn 100 con heo thịt và 5 con heo nái. Gần 2 năm qua, giá lợn liên tục duy trì ở mức thấp, mỗi lứa lợn xuất bán, chị Hiền lỗ hàng chục triệu đồng. Tháng 2/2018, chị Hiền không còn vốn để tái đàn, đành phải treo chuồng. Chị Hiền cho biết, với hi vọng giá lợn sẽ tăng nên gia đình gắng gượng nuôi, nhưng đến đầu năm 2018 thì kiệt vốn. Khoảng 1 tháng qua, giá lợn tăng, nhưng với gia đình điều này không còn ý nghĩa. Nhà chị đang bàn tính cầm sổ đỏ để tiếp tục chăn nuôi, song chị Hiền cũng rất lo, bởi nếu sắp tới giá lại xuống thấp thì gia đình mất hết sản nghiệp.

Giữa tháng 4/2018, gia đình anh Nguyễn Hoàng Hải, xã Gia Kiệm, huyện Thống Nhất, (Đồng Nai) xuất bán 150 con lợn với giá 39.000 đồng/kg. Đây là lần đầu tiên sau gần 2 năm, anh Hải bán được heo với giá này và thu lời khoảng 70 triệu đồng. Anh Hải chia sẻ: “Lứa heo vừa rồi bán có lời nhưng chỉ đủ trả một phần nợ. Giờ gia đình không có nhiều vốn, cũng không biết giá lợn hơi sắp tới có duy trì như thế này không nên chỉ dám tái đàn với số lượng ít. Cái khó của người chăn nuôi bây giờ là đại lý cám không còn bán chịu như trước, để nuôi khoảng 100 con heo, tôi phải luôn có sẵn tiền mua cám”.

Để tránh mất vốn, hiện đa số đại lý cám không còn bán chịu. Bà Trần Thanh Thúy, chủ đại lý cám Minh Thúy, ấp Tây Kiên, xã Gia Kiệm, huyện Thống Nhất cho biết, đến nay, người dân đã nợ của bà hơn 15 tỷ đồng tiền cám. Nhiều hộ nợ hơn 1 năm, họ không có tiền trả, bà chưa biết làm cách nào để thu hồi nợ. Từ cuối năm 2017 đến nay, đại lý cám của bà không còn bán chịu như trước nữa.

Lời khuyên với chăn nuôi quy mô nhỏ

Có hai xu hướng chăn nuôi heo trái ngược nhau trong suốt một năm vừa qua. Đó là trong khi rất nhiều hộ nuôi nhỏ lẻ giảm đàn hoặc nghỉ chăn nuôi thì các công ty chăn nuôi lớn, trong đó có nhiều doanh nghiệp FDI lại không giảm, thậm chí còn tăng đàn.

“Nếu chăn nuôi khép kín và ứng dụng công nghệ cao thì với mức giá từ 28.000-31.000 đồng/kg chưa chắc các công ty đã phải chịu lỗ. Hơn nữa, họ có những kế hoạch kinh doanh của mình nên có thể trong khi người nuôi nhỏ lẻ bỏ thì họ lại tăng đàn để chiếm thị trường” – ông Trần Văn Quang, Chi cục trưởng Chi cục Thú y tỉnh Đồng Nai nhận định.

Giám đốc kinh doanh của một doanh nghiệp chăn nuôi FDI cho rằng việc sắp xếp lại thị trường chuyển hướng từ chăn nuôi nhỏ lẻ sang chăn nuôi quy mô lớn là không thể tránh khỏi. Tình hình chăn nuôi bây giờ cũng khác, đó là có thêm các “đại gia” chăn nuôi nước ngoài vào Việt Nam, nhiều tập đoàn lớn trong nước cũng tham gia. Do đó, ngành nuôi heo sẽ đi theo hướng liên kết và làm thương hiệu giữa những nhà sản xuất lớn và theo chuỗi giá trị.
Đối với các chủ trang trại, hay nông hộ, giải pháp tốt nhất hiện nay vẫn là phải “bắt tay”, liên kết với nhau thành các tổ hợp tác, hợp tác xã để thống nhất kế hoạch sản xuất, áp dụng quy trình chăn nuôi khép kín nhằm chủ động nguồn con giống, thức ăn, đầu ra…

“Chỉ có cách liên kết với nhau, nông hộ, chủ trang trại mới cạnh tranh được và “sống” nổi trong tương lai. Tôi lấy ví dụ, ở 1 xã chăn nuôi tập trung, các chủ trang trại liên kết với nhau thành lập tổ hợp tác, sau đó sẽ đề ra kế hoạch sản xuất theo chu kì, điều này tránh được việc vào đàn ồ ạt, rồi bán ồ ạt, bị ép giá” – vị giám đốc doanh nghiệp này nói.

Phương Hà