[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Chăn nuôi lợn là ngành có vai trò quan trọng, chiếm trên 60% giá trị cơ cấu của ngành chăn nuôi Việt Nam. Hiện nay, dịch bệnh vẫn là thách thức lớn nhất của ngành. Không chỉ đối mặt với Dịch tả châu Phi, mà ngành lợn còn nhiều bệnh nguy hiểm thường gặp như các bệnh suyễn, PED, liên cầu khuẩn, giả dại,…

Thách thức không nhỏ từ những bệnh thường gặp

Bệnh Liên cầu khuẩn lợn do Streptococcussuis là bệnh phổ biến và rất quan trọng vì là bệnh lây từ động vật sang người khi ăn các sản phẩn tươi sống, tiết canh từ lợn bệnh hay giết mổ, tiếp xúc lợn bệnh. Người mắc bệnh nặng, sốc, nhiễm khuẩn máu, suy đa tạng, viêm màng não, xuất huyết tràn lan, viêm cơ tim, phổi, khớp, tỷ lệ tử vong cao. S. suis serotype-2 là chủng gây bệnh chết người.

Bệnh giả dại (Aujeszky’s, Pseudorabies) là bệnh truyền nhiễm do virut, gây tổn thất nặng nề cho ngành chăn nuôi lợn chỉ sau bệnh dịch tả lợn cổ điển, song ở nước ta bệnh này chưa được quan tâm đúng mức.

Bệnh suyễn do Mycoplasma hyopneumoniae chủ yếu ở lợn sau cai sữa và lợn đàn. Tuy tỷ lệ chết thấp, nhưng thiệt hại về kinh tế rất lớn do lợn nhiễm còi cọc, chậm lớn, dễ bội nhiễm các vi khuẩn cơ hội ở đường hô hấp gây thiệt hại lớn, khó chữa, chi phí thuốc thú y nhiều, hệ số tiêu tốn thức ăn (FCR) cao dẫn đến giảm năng suất chăn nuôi, thiệt hại kinh tế.

Chăn nuôi lợn quy mô công nghiệp

Còn rất nhiều dịch bệnh khác trên lợn ở mọi lứa tuổi do vi khuẩn, virut, vi nấm… Một số bệnh nguy hiểm có thể truyền lây sang người. Vì vậy, giải pháp cơ bản được các chuyên gia khuyến cáo là thực hiện đồng bộ việc chăn nuôi an toàn sinh học, sử dụng đầy đủ các loại vắc xin và cần thiết thì dùng kháng sinh (điều trị).

Mặt khác, ngành chăn nuôi lợn cũng đang phải đối mặt với tình trạng nhập khẩu các sản phẩm thịt và phụ phẩm thịt tăng rất nhanh. Chỉ trong hai năm 2020-2021, khối lượng nhập khẩu đã tăng 16 lần so với năm 2016, trong khi hiện nay, thuế nhập khẩu thịt là 15-18%, nhưng đến 2025- 2027 chỉ còn 0%, áp lực nhập khẩu cao nên cạnh tranh sẽ vô cùng khốc liệt với ngành chăn nuôi lợn của nước ta.

Giá thành chăn nuôi lợn ở nước ta cao là vì phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu chế biến thức ăn chăn nuôi (đến 80% nguyên liệu thức ăn phải nhập khẩu). Chi phí thuốc và vắc xin thú y cũng rất cao 7-15%, trong khi ở các nước phát triển chỉ dao động 0,5-3%.

Đó là một số nguyên nhân chính đội giá thành sản xuất thịt lợn của Việt Nam cao (15- 20% so với Brazil; 20-25% so với Hoa Kỳ; hơn Đài Loan và Thái Lan 5-15%). Rồi giá năng lượng, logistics đều tăng cao, đẩy giá thành chăn nuôi của nước ta tăng cao, khó cạnh tranh.

Theo các chuyên gia, muốn giảm chi phí thú y thì cần tự túc được thuốc và vắc xin nội địa với giá thành rẻ hơn các sản phẩm ngoại nhập để giảm giá thành trong chăn nuôi.

Sản xuất vắc xin Tai xanh, Dịch tả lợn tế bào tại HANVET

Hanvet và khát vọng nội địa hóa vắc xin

Công ty Cổ phần Dược và Vật tư Thú y (HANVET) được thành lập năm 1988. Với 35 năm xây dựng và phát triển, HANVET tự hào là công ty hàng đầu Đông Nam Á về sản xuất dược phẩm, sinh phẩm thú y, hóa chất diệt côn trùng dùng trong chăn nuôi và y tế dự phòng.

 Theo TS Nguyễn Hữu Vũ, Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ HANVET, HANVET không  tự nhận là chàng trai tuổi 17 với khí thế hừng hực như các tập đoàn vắc xin lớn trên thế giới, mà chỉ dám nhận mình là một bà già đang cố gắng từng bước để leo lên đỉnh chùa Đồng (Yên Tử, Q.Ninh)”. Ông thẳng thắn rằng, HANVET còn phải cố gắng nhiều, đầu tư nhiều hơn nữa để từng bước tiếp cận được những thành tựu, tiến bộ của công nghệ tiên tiến, không ngừng nghiên cứu để có những sản phẩm chất lượng tốt ngang bằng và thay thế các sản phẩm nhập ngoại. HANVET khiêm tốn cứ từng bước cố gắng vươn lên chắc chắn để đạt được mục đích của mình. HANVET có niềm tin, biết tập hợp, đoàn kết, kiên cường để cùng tiến bộ và làm nên kỳ tích.

TS Vũ cũng nghiêm túc đề nghị các cơ quan quản lý, các khách hàng, người chăn nuôi nếu phát hiện sản phẩm nào của HANVET có lỗi thì cứ phản ánh, giải trình hay yêu cầu đền bù, để từ đó Công ty có những giải pháp cải tiến sao cho hoàn thiện nhất.

Th.S Trần Văn Khánh, Phó TGĐ, kiêm Giám đốc Nhà máy vắc xin và sinh phẩm HANVET cho biết, HANVET tự hào đã dày công hơn 20 năm đầu tư trong lĩnh vực nghiên cứu và sản xuất vắc xin, chế phẩm sinh học và là một trong những doanh nghiệp tư nhân đầu tiên tại Việt Nam định hướng đầu tư cho lĩnh vực này bài bản.

Con người là yếu tố cốt lõi, nên HANVET đã tập hợp nhiều nhà nghiên cứu, chuyên gia trong và ngoài nước. Đặc biệt, công ty đã xây dựng đội ngũ cán bộ có chuyên môn sâu trong các lĩnh vực từ công nghệ sinh học, vắc xin thú y và dược học.

HANVET có nhà máy vắc xin hiện đại với 6 dây chuyền GMP-WHO, các trung tâm nghiên cứu và kiểm nghiệm hoạt động đồng bộ từ nghiên cứu, sản xuất, thử nghiệm vắc xin thành phẩm.

Cũng theo Th.S Khánh, HANVET đã làm chủ công nghệ sản xuất vắc xin. Để cho ra đời một chế phẩm vắc xin, sinh phẩm hoàn thiện cần rất nhiều thời gian từ 3-5 năm và tốn kém về tài chính. Qua hơn 20 năm, công tác nghiên cứu và phát triển đã đạt được những thành quả nhất định: hơn 30 sản phẩm vắc xin cho gia súc, gia cầm; 6 loại kháng thể cho lợn, gà, vịt, chó; và hơn 30 probiotics phục vụ cho chăn nuôi, thủy sản. Cách tiếp cận của HANVET trong lĩnh vực này là đầu tư con người, cơ sở vật chất, nghiên cứu, quy trình công nghệ, sản phẩm chuẩn quốc tế, bám sát tiêu chuẩn quốc gia.

“Slogan ‘CHẤT LƯỢNG LÀ SỨC SỐNG CỦA HANVET’, vì vậy, các sản phẩm vắc xin của HANVET đảm bảo độ an toàn, hiệu quả và đạt được yêu cầu thực tế. Sản phẩm có quy cách đa dạng, cách sử dụng phù hợp cho từng mô hình chăn nuôi khác nhau. HANVET luôn thu thập chủng giống vi khuẩn, virut từ thực địa, nên vắc xin có tính tương đồng kháng nguyên, hiệu quả nổi trội hơn các sản phẩm nước ngoài”, Th.S Khánh khẳng định.

 Hiện nay, các vắc xin và kháng thể phòng, trị các bệnh trên lợn tiêu biểu của HANVET là: Vắc xin Tobacoli phòng bệnh tiêu chảy và sưng phù đầu do E.Coli ở lợn; Kháng thể Hanvet K.T.E Hi phòng và chữa bệnh ỉa chảy, sưng phù đầu lợn do E.Coli; Vắc xin Dịch tả lợn; Vắc xin Tai xanh (PPRS); Vắc xin Tụ huyết trùng; Vắc xin Phó thương hàn; Vắc xin Tụ-Dấu-Dịch tả.

Tại hội thảo mới đây (16/9/2023), HANVET tập trung giới thiệu 04 vắc xin mới cho lợn do HANVET nghiên cứu và phát triển: (i). Vắc xin liên cầu khuẩn; (ii). Vắc xin giả dại; (iii). Vắc xin PED; và (iv). Vắc xin suyễn. Tất cả các vắc xin này đã được nghiên cứu nhiều năm, sản xuất, kiểm nghiệm tại HANVET, được Cục Thú y, Trung tâm kiểm nghiệm Thuốc Thú y TW I kiểm nghiệm, thử nghiệm đạt tiêu chuẩn và cấp phép, số đăng ký lưu hành.

Hiệu quả đã được khẳng định

Theo GS.TS Đậu Ngọc Hào, Chủ tịch Hội Thú y Việt Nam, người từng làm Chủ tịch hội đồng xét duyệt nhiều sản phẩm vắc xin của HANVET cho biết, để làm ra sản phẩm vắc xin hoàn thiện đã mất rất nhiều thời gian, tiền bạc và công sức. Nhưng, sản phẩm của HANVET để được Cục Thú y cho phép lưu hành cũng mất rất nhiều thời gian, qua các quy trình xét duyệt chặt chẽ, nghiêm ngặt (Vắc xin giả dại cũng mất 7 năm). HANVET có đầy đủ nhân lực, máy móc để làm chủ công nghệ sản xuất vắc xin. Các vắc xin của HANVET có tính tương đồng cao với chủng thực địa nên người chăn nuôi yên tâm sử dụng.

Theo ông Hồ Văn Hưng, Phó Giám đốc Công ty CP Mitraco, Hà Tĩnh chia sẻ, cuối năm 2022, khi mà giá các sản phẩm chăn nuôi xuống thấp, trước yêu cầu cắt giảm chi phí chăn nuôi, Mitraco đã cân nhắc và sử dụng vắcxin PED của HANVET cho quy mô đàn 5.000 nái. Thực tế sử dụng cho thấy, Vắc xin PED của HANVET ổn định, an toàn, hiệu quả tương đương với vắc xin ngoại, trong khi giá bán chỉ bằng ½. Đặc biệt, trước kia, khi tiêm vắc xin PED nhập khẩu thì thấy nái biểu hiện giảm ăn, mệt mỏi, nhưng sử dụng sản phẩm của HANVET thì không có hiện tượng này. Thời gian tới, Mitraco sẽ tiếp tục trải nghiệm các sản phẩm vắc xin khác của HANVET như Vắc xin suyễn, hay Vắc xin giả dại…cho hệ thống trại của mình.

Với ông Nguyễn Văn Thành, chủ trang trại lợn tại huyện Gia Lâm, Hà Nội cho biết: “Tôi đã chăn nuôi 31 năm, trước kia dùng vắc xin suyễn nhập, chất lượng có tốt, nhưng chi phí cao. Khi được giới thiệu vắc xin suyễn HANVET, tôi dùng cho đàn lợn của gia đình nhận thấy có hiệu quả, an toàn, ổn định và giá cả hợp lí”.

Hà Ngân