Thất thoát trong sản xuất heo con

Các trang trại heo nái hiện nay vẫn đang đối mặt với tình thế lưỡng nan khi sản xuất nhiều heo con hơn, nhưng tỷ lệ chết/loại thải trong quá trình sản xuất cũng nhiều hơn. Tỷ lệ chết ngộp (stillborn) trong quá trình đẻ và chết trước cai sữa xấp xỉ bình quân gần 20% ở các nái siêu cao sản, đây là vấn đề gây thiệt hại lớn và giảm hiệu quả cho người chăn nuôi do thời gian đẻ kéo dài, trọng lượng sơ sinh và trọng lượng heo con cai sữa thấp hơn trước đây là các nguyên nhân chính.

Giải pháp từ các nhà nghiên cứu – Tăng khả năng sản xuất sữa của nái

Trong lĩnh vực di truyền, những năm gần đây, các đơn vị lai tạo cải thiện giống đã phát triển các chiến lược nhằm tăng cường sự phát triển của tuyến vú để tăng sản lượng sữa và sữa đầu.

Về biện pháp dinh dưỡng:

Chế độ khẩu phần cho nái hậu bị thay đàn ngày càng được quan tâm và thiết kế khẩu phần riêng biệt;

Điều chỉnh nhu cầu dinh dưỡng ở giai đoạn mang thai, nhất là ở giai đoạn cuối thai kỳ;

Áp dụng khẩu phần thức ăn mới, loại thức ăn khác ở giai đoạn chuyển tiếp ngay trước và sau khi đẻ.

Bên trên là một số giải pháp nhằm tăng khả năng sản xuất sữa của heo nái và thời gian khai thác nái.

Sữa đầu và sữa mẹ là yếu tố quan trọng nhất!

Đối với heo con, sữa heo nái là nguồn dinh dưỡng quan trọng nhất và tốt nhất. Heo nái là loài vật có thể cho sữa rất nhiều, nếu tính theo kg trọng lượng cơ thể, heo có thể sản xuất nhiều sữa hơn bò. Tuy nhiên, với sự gia tăng kích thước ổ đẻ càng có nhiều heo con sơ sinh hơn, heo nái không sản xuất đủ sữa để đáp ứng nhu cầu và tiềm năng tăng trưởng của heo con, mỗi heo con hiện nay đang uống ít sữa hơn trước. Sự sụt giảm rõ ràng khi ổ đẻ có nhiều hơn 12 heo con (Ngo, 2012).

Tổng lượng sữa đầu do heo nái sản xuất không có mối tương quan với số lượng heo con trong ổ đẻ, do đó lượng sữa đầu mà heo con sơ sinh một ngày tuổi uống được cũng không đủ trong đa số trường hợp. Cả sữa đầu và sữa uống được bình quân mỗi ngày của heo con đều ít hơn trước đây dẫn đến khả năng sống sót và phát triển bị hạn chế. Khi ổ đẻ tăng từ 12 heo con lên 14 heo con/ổ, trọng lượng heo con cai sữa giảm 0,5 kg/con (Bruun và cộng sự, 2017). 

Hình 1: Ảnh hưởng của kích thước ổ đến tổng lượng sữa heo nái và lượng sữa heo con bú được (Dourmad, 2019)

Các biện pháp can thiệp từ nhà chăn nuôi

Ở vai trò người chăn nuôi, một số yếu tố cần quan tâm và có thể can thiệp được đó là:

Kiểm soát điều kiện tiểu khí hậu trong chuồng nuôi: Nhiệt độ, độ ẩm, thông gió. Heo con cần khô, ấm và tránh gió lùa.

Dinh dưỡng cho heo nái: Phần lớn là từ dinh dưỡng bố sung trong thức ăn ở nhà máy cám, tuy nhiên người chăn nuôi có thể can thiệp / quản lý để tối ưu lượng ăn của nái – đây là yếu tố tác động quyết định về mặt dinh dưỡng.

Giám sát quá trình sinh và hỗ trợ heo con sơ sinh: Giữ khô, ấm, cho heo con tiếp cận bầu vú heo mẹ sớm, chia cữ bú để hỗ trợ heo con bú được sữa đầu nhiều nhất có thể.

Bổ sung dinh dưỡng cho heo con bằng sữa công thức để phát huy tiềm năng tăng trưởng của heo con và năng suất suốt vòng đời của chúng.

Giải pháp bổ sung sữa từ hệ thống cấp tự động

Nhận thức được tầm quan trọng của sức khỏe heo con trong những ngày tháng đầu đời, công ty AB Agri giới thiệu một giải pháp và công cụ đến nhà chăn nuôi là dùng sữa bổ sung chất lượng cao Danmilk Supreme/ Boozt thông qua hệ thống bơm tự động Pump’n’ Grow. Hệ thống này sẽ cung cấp sữa đến từng ô chuồng trong nhà đẻ cho heo con. 

Đây là bộ giải pháp cải thiện năng suất heo con và suốt vòng đời sản xuất của chúng, Danmilk Supreme/Bootz và Pump’n’Grow đang dần phổ biến ở các trại chăn nuôi công nghiệp quy mô lớn ở Việt Nam trong những năm gần đây. Các chỉ tiêu năng suất cải thiện rõ rệt trong các trang trại Việt Nam hơn 3 năm qua ở các tiêu chí:

– Trọng lượng cai sữa (nặng hơn khoảng 500 gr/heo con cai sữa).

– Cải thiện tỷ lệ sống trước cai sữa ≥ 2% so với trước.

– Sức khỏe và tăng trọng heo con sau cai sữa tốt hơn.

Với nguồn nguyên liệu chất lượng cao từ Đan Mạch, sữa Danmilk cùng với sắt Bootz bổ sung qua đường uống bằng hệ thống bơm tự động giúp heo con yếu, nhỏ trong bầy có thể tiếp cận được nguồn dưỡng chất ngoài sữa mẹ khi chúng không cạnh tranh được với các anh chị em to khỏe hơn trong bấy.

Ngoài ra, khi số núm vú chức năng của nái giảm dần qua từng lứa đẻ, và nó ít hơn sc heo con sơ sinh, bộ giải pháp Danmilk/Booz kết hợp bơm tự động Pump’n’Grow giúp chc heo con vẫn bắt kịp tiềm năng tăng trưởng và người chăn nuôi không phải thực hiệr ghép chuyển heo nhiều trong đàn.

Thiết kế máng uống của hệ thống Pump’n’Grow tương thích với tập tính uống của heo con, giúp heo con tiếp cận và uống được sữa dễ dàng. Một vài ngày trước cai sữa có thể tận dụng máng uống từ Pump’n’Grow để heo con ăn được nhiều thức ăn tập ăn hơn.

Đối với một số trại khi cai sữa vẫn giữ lại heo con trên chuồng đẻ. Heo con sẽ uống nước (có thể tận dụng thêm chức năng pha thuốc) được nhiều hơn vì chúng “thích uống” từ máng uống của Pump’n’Grow và nhờ đó tiêu hóa, hấp thu thức ăn tốt hơn, giảm được vấn đề stress thức ăn khi chuyển chuồng.

Hệ thống bơm tự động Pump’n’Grow rất dễ dàng vận hành. Mỗi ngày công nhân ở trại sẽ vệ sinh bồn sữa và chuẩn bị sữa ở khu vực pha chế cạnh nhà đẻ chỉ khoảng 20 phút. Sau đó máy sẽ chạy tự động hoàn toàn theo nhu cầu uống của heo con. Thao tác nhấn xác nhận ở bảng điện tử đơn giản, có ngôn ngữ tiềng Việt – bất kỳ nhân viên nào trong trại cũng thực hành được. Do đó, trại có thể dễ dàng vận hành dù quy mô nhỏ hay lớn.

Nguyễn Xuân Huy – AB Agri Vietna

Dr. Phil Boyd – AB Neo Denmark