[Chăn Nuôi Việt Nam] – Ngày 18/8/2025, Hội Chăn nuôi Việt Nam đã có công văn gửi Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Y tế, kiến nghị các giải pháp nhằm phát triển nguồn nguyên liệu sữa trong nước, giảm lệ thuộc vào nhập khẩu, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững ngành chăn nuôi bò sữa và cung ứng sản phẩm cho thị trường.

Theo Hội Chăn nuôi Việt Nam, ngành chăn nuôi không chỉ đảm bảo an ninh dinh dưỡng cho đất nước, mà còn là sinh kế của hàng chục triệu người nông dân. Đây không chỉ là đặc thù, mà còn là lợi thế của nông nghiệp Việt Nam, nếu chúng ta biết khai thác hợp lý vấn đề này. Cụ thể, chương trình phát triển chăn nuôi bò sữa giai đoạn 2000 – 2020 đã chứng minh, Việt Nam hoàn toàn có thể phát triển được ngành chăn nuôi và chế biến sữa từ nguồn nguyên liệu trong nước bằng phương thức và cách làm riêng.

Sự kết hợp hài hòa giữa chăn nuôi tập trung ở các công ty lớn và chăn nuôi chuyên nghiệp trong các nông hộ đã đưa tốc độ tăng trưởng đàn bò, sản lượng sữa tươi của Việt Nam liên tục ở mức cao, với hai con số/năm, đứng đầu các nước trong khu vực, đạt được đa mục tiêu: cung cấp các sản phẩm sữa tươi chất lượng cao cho người tiêu dùng và hỗ trợ tích cực cho sự phát triển của ngành chăn nuôi trong nước, hứa hẹn Việt Nam sẽ có ngành công nghiệp sữa phát triển nhanh, bền vững trong khu vực.

Chăn nuôi bò sữa ở nông hộ

Tuy nhiên, những năm gần đây, do thị trường sữa Việt Nam phát triển quá nóng, bùng nổ quá nhiều thương hiệu, sản phẩm sữa và từ sữa trên thị trường, nguyên liệu sữa nhập khẩu “ồ ạt” gây nhiễu loạn thị trường, áp đảo nguồn nguyên liệu trong nước, dẫn đến thực trạng là người tiêu dùng không biết lựa chọn sản phẩm sữa nào phù hợp và nguy hại hơn là tốc độ tăng trưởng của đàn bò sữa trong nước, dẫn đến thức trạng là người tiêu dùng không biết lựa chọn sản phẩm sữa nào phù hợp và nguy hại hơn là tốc độ tăng trưởng của đàn bò sữa trong nước giảm sút rất nhanh, nhất là đàn bò trong khu vực chăn nuôi nông hộ, nhiều vùng chăn nuôi bò sữa truyền thống đang trên đà phá sản, như TP Hồ Chí Minh, Ba Vì, Mộc Châu…riêng đàn bò sữa của TP Hồ Chí Minh giảm trên 50%.

Chế biến sữa tại Công ty Mộc Châu Milk

Hệ quả là ngành sữa nội địa đứng trước nguy cơ không đáp ứng được mục tiêu chiến lược dinh dưỡng quốc gia. Đáng lo ngại hơn, phụ thuộc nhập khẩu kéo dài sẽ khiến Việt Nam dễ tổn thương trước rủi ro thị trường quốc tế, ảnh hưởng trực tiếp đến hàng chục triệu hộ tiêu dùng. Do đó, việc phát triển bền vững ngành sữa không chỉ góp phần giảm nhập khẩu, đảm bảo an ninh dinh dưỡng quốc gia, mà còn nâng cao thu nhập cho người nông dân, thúc đẩy hiện đại hóa nông nghiệp.

Để Việt Nam thực sự có ngành sữa phát triển bền vững, như mục tiêu của Chiến lược phát triển ngành sữa Việt Nam thời kỳ 2025 – 2030, tầm nhìn 2045 được Bộ Công Thương hoàn thiện trình Thủ tướng Chính phủ, Hội Chăn nuôi Việt Nam kính đề nghị các Bộ liên quan cần thống nhất quan điểm và giải pháp phát triển ngành sữa Việt Nam với một số nội dung sau:

• Phát triển ngành sữa Việt Nam phải phát huy được những lợi thế trong nước, nhất là nguồn sữa tươi và nguyên liệu, phụ gia phong phú của ngành nông nghiệp nhiệt đới trong nước; hạn chế thấp nhất việc nhập khẩu các loại nguyên liệu mà trong nước có thể sản xuất được.

• Cần phát triển chương trình dinh dưỡng (chương trình sữa) học đường bằng các sản phẩm sữa tươi, như kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới đã làm rất thành công, vừa giúp trẻ em có được nguồn dinh dưỡng tốt nhất, vừa thúc đẩy ngành chăn nuôi trong nước phát triển. Tiềm năng chăn nuôi gia súc cho sữa của Việt Nam, hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu này.

• Cần hoàn thiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quy định minh bạch, rõ ràng, dễ phân biệt các sản phẩm sữa và từ sữa, nhất là giữa sữa tươi với sữa nước, để người tiêu dùng biết trong lựa chọn sử dụng và người sản xuất, kinh doanh, cơ quan quản lý thực hiện.

• Đưa quy định, bắt buộc các cơ sở sản xuất, kinh doanh sữa phải có vùng hoặc gắn với vùng nguyên liệu sữa nguyên liệu trong nước, hoặc phải sử dụng tối thiểu bao nhiêu % nguyên liệu sữa tươi trong nước (thường là từ 5-20%). Vì sữa tươi có lợi cho người tiêu dùng, nhưng ít lợi nhuận nhất đối với người kinh doanh, nên không chỉ các quốc gia có ngành sản xuất sữa phát triển, mà ngay ở các nước kém phát triển trong khu vực như Ấn Độ, Indonesia, Philippines, Thái Lan, Trung Quốc cũng đều có quy định này. Ví dụ, Philippines tại Đạo luật Cộng hòa số 7884 về phát triển ngành sữa quốc gia năm 1995, Mục 17 quy định, các nhà chế biến, kinh doanh sữa thương mại phải mua tối thiểu 5% nguồn nguyên liệu sữa tươi trong nước. Doanh nghiệp mua vượt mức 5% sẽ được hưởng khoản tín dụng, thuế ưu đãi 10% giá trị của phần mua vượt mức này.

Hội Chăn nuôi Việt Nam đề nghị Bộ trưởng Bộ Công thương, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Y tế có ý kiến chỉ đạo các cơ quan chức năng, thống nhất quan điểm và giải pháp toàn diện ngành sữa Việt Nam trong quá trình xây dựng Chiến lược và chính sách, pháp luật thực hiện Chiến lược ngành sữa Việt Nam, phát triển vì mục tiêu cao cả nhất cho sức khỏe cộng đồng và sản xuất trong nước.

KÍNH MỜI QUÝ ĐỘC GIẢ XEM CÔNG VĂN SỐ 82 TẠI ĐÂY: CV số 82 – phát triển thị trường sữa trong nước (1)

PHƯƠNG NHUNG