Những năm gần đây, chăn nuôi của tỉnh luôn giữ ổn định, tình hình dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm được kiểm soát nên có nhiều đóng góp vào quá trình tăng trưởng của ngành Nông nghiệp. Trong đó, chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học (ATSH) đang được đánh giá là giải pháp hàng đầu để phát triển chăn nuôi hiệu quả, bền vững.

Áp dụng phương pháp nuôi thỏ an toàn sinh học ở thị trấn Yên Định (Hải Hậu).

Theo số liệu của Chi Cục Thống kê tỉnh, đến cuối tháng 5/2025, toàn tỉnh có 7.689 con trâu, tăng 2,4%; đàn bò có 29.036 con, tăng 1,4%; đàn lợn có 627.120 con; đàn gia cầm có 9,678 triệu con, tăng 4,3% so với cùng kỳ năm 2024. Chi cục Chăn nuôi và Thú y (Sở Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, cơ cấu giống vật nuôi có sự chuyển biến tích cực theo hướng tăng tỷ lệ đàn vật nuôi có năng suất, chất lượng cao và giống đặc sản phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng. Hiện nay, người chăn nuôi ở các địa phương đã quan tâm đầu tư xây dựng hệ thống chuồng, trại theo hướng ATSH. Trang trại chăn nuôi của gia đình anh Nguyễn Quang Tiệp, xã Yên Thắng (Ý Yên) có quy mô 500 con lợn/một lứa được đầu tư xây dựng theo hướng ATSH. Chuồng nuôi xây theo mô hình chuồng kín, có hệ thống dàn lạnh, quạt thông gió làm mát… giúp ngăn ngừa hiệu quả các loại dịch bệnh xâm nhập. Việc xử lý chất thải trong nuôi lợn được anh Tiệp sử dụng bằng nền đệm lót sinh học nên hầu như không có mùi, môi trường thông thoáng, sạch sẽ. Trước khi nhập đàn mới, toàn bộ chuồng trại được vệ sinh, tiêu độc khử trùng; xung quanh khu vực chuồng nuôi được phun khử trùng, tiêu độc hàng tuần. Quá trình chăn nuôi, đàn lợn được anh tiêm vắc-xin đầy đủ để phòng các loại bệnh, nhất là bệnh dịch tả lợn châu Phi. Theo anh Tiệp, việc tuân thủ đầy đủ quy trình chăn nuôi ATSH cho đàn lợn là yêu cầu cần thiết, nhất là với chăn nuôi quy mô lớn để hạn chế rủi ro, thiệt hại do dịch bệnh. Nhờ chủ động áp dụng tốt quy trình chăn nuôi ATSH nên trong quá trình chăn nuôi, trang trại của anh Tiệp chưa xảy ra dịch bệnh, bảo đảm chăn nuôi có lãi, tạo nguồn thu nhập ổn định cho gia đình.

Cũng chăn nuôi quy mô lớn, nhưng bác Cao Văn Tư, xã Nam Cường (Nam Trực) lại chú trọng phát triển mô hình trang trại tổng hợp, tập trung nuôi đa dạng các đối tượng vật nuôi. Trên khu đất rộng 1ha, bác cải tạo, đào ao nuôi các loại cá nước ngọt; đồng thời kết hợp xây dựng chuồng trại nuôi lợn, gà, vịt, chim bồ câu. Quanh bờ ao, bác còn trồng các cây ăn quả, vừa tạo cảnh quan môi trường xanh mát, vừa có thêm thu nhập. Áp dụng phương pháp chăn nuôi ATSH, bác Tư đầu tư hệ thống cấp nước uống, máng ăn hợp vệ sinh, có hệ thống làm mát cho đàn vật nuôi. Các đối tượng nuôi được áp dụng chế độ ăn phù hợp theo từng giai đoạn sinh trưởng, thường xuyên bổ sung dưỡng chất, vitamin và tuân thủ chặt chẽ quy trình chăn nuôi, giúp tăng sức đề kháng, không phát sinh dịch bệnh… Để bảo đảm an toàn dịch bệnh, toàn bộ khu chuồng trại được bác phun thuốc khử trùng, tiêu độc định kỳ, thường xuyên phát quang cỏ dại xung quanh, tạo môi trường thoáng mát, sạch sẽ. Xung quanh khu chuồng và lối ra, vào đều được rải vôi bột nhằm ngăn ngừa dịch bệnh phát sinh, lây lan… Trao đổi với chúng tôi, bác Tư cho biết: Chăn nuôi theo hướng ATSH đem lại hiệu quả cao. Các đối tượng lợn nái, lợn thịt, chim bồ câu và vịt thịt cơ bản loại bỏ được những bệnh thông thường, không phải sử dụng thuốc kháng sinh nên cũng giảm được một phần chi phí đầu tư. Trong khi đó, tốc độ tăng trọng cũng cao hơn khoảng 1-2% so với khi chưa áp dụng phương pháp chăn nuôi ATSH. Tính chung, hiệu quả đem lại từ việc áp dụng phương thức chăn nuôi ATSH tăng 6-8% so với phương thức chăn nuôi thông thường trước đây.

Thời gian gần đây, các địa phương trong tỉnh tích cực phát triển chăn nuôi theo quy mô trang trại, gia trại tập trung. Các trang trại chăn nuôi lợn phần lớn được áp dụng theo mô hình khép kín theo hướng từ nuôi lợn nái sinh sản con giống rồi chuyển tiếp sang nuôi lợn thịt. Qua đó giúp kiểm soát được nguồn gốc, chất lượng con giống, hạn chế việc phải nhập con giống từ bên ngoài vào, giúp giảm thiểu nguy cơ lây lan các loại dịch bệnh. Các giống gia cầm đều được nhập từ những cơ sở ấp nở uy tín, rõ nguồn gốc, sạch bệnh. Hệ thống chuồng trại chăn nuôi được áp dụng theo mô hình chuồng kín, bảo đảm thuận lợi cho quá trình chăm sóc và phòng, chống dịch bệnh…

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường, trên địa bàn Nam Định có 350 cơ sở chăn nuôi đạt quy mô trang trại theo quy định của Luật Chăn nuôi, trong đó có 9 trang trại chăn nuôi quy mô lớn, 127 trang trại chăn nuôi quy mô vừa, 214 trang trại chăn nuôi quy mô nhỏ. Bên cạnh đó, ngành chăn nuôi đang chú trọng tổ chức cơ cấu lại sản xuất, xây dựng và phát triển các chuỗi liên kết – cung ứng sản phẩm giúp nâng cao giá trị thu nhập, hiệu quả chăn nuôi. Bước đầu hình thành mối liên kết giữa người chăn nuôi với doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác trong việc bao tiêu sản phẩm. Đây chính là tiền đề cho phát triển sản xuất chăn nuôi hàng hoá tập trung gắn với truy xuất nguồn gốc… Đồng chí Lê Thị Thảo, Phó Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y đánh giá: Phần lớn người dân trong tỉnh đều đã nhận thức và áp dụng khá tốt quy trình chăn nuôi ATSH. Đây là kết quả của quá trình tuyên truyền, tập huấn, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, nhất là xây dựng mô hình chăn nuôi ATSH để nhân rộng.

Mặc dù đạt được một số kết quả tích cực song quá trình phát triển chăn nuôi theo hướng ATSH vẫn còn những hạn chế như: Tình trạng chăn nuôi nhỏ lẻ trong khu dân cư vẫn còn nên khó áp dụng phương thức chăn nuôi theo hướng ATSH; việc kiểm soát nguồn gốc, chất lượng con giống khó khăn do phần lớn người dân vẫn có thói quen mua tại các chợ, con giống không rõ nguồn gốc; vẫn còn tình trạng người dân tận dụng thức ăn thừa tại các quán ăn, bếp ăn tập thể làm thức ăn cho vật nuôi dẫn đến tiềm ẩn nguy cơ phát sinh, lây lan dịch bệnh; chưa gắn kết được chăn nuôi với giết mổ, chế biến, tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi; việc xử lý chất thải chăn nuôi, nhất là chăn nuôi lợn, còn hạn chế, nhiều hộ chăn nuôi vẫn xả thải bừa bãi gây ô nhiễm môi trường. Việc bố trí đất cho chăn nuôi quy mô trang trại theo quy định của Luật Chăn nuôi và công tác hỗ trợ di dời các trang trại chăn nuôi trong khu dân cư ra vùng quy hoạch còn nhiều khó khăn, bất cập. Việc triển khai Luật Chăn nuôi, nhất là kê khai chăn nuôi, còn nhiều khó khăn do người chăn nuôi chưa chủ động, tự giác thực hiện; chưa có sự quan tâm chỉ đạo sát sao của chính quyền cơ sở… gây khó khăn trong công tác quản lý.

Để chăn nuôi theo hướng ATSH phát triển, mở rộng, thời gian tới ngành chức năng, các địa phương cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức của người dân về chăn nuôi ATSH, từng bước loại bỏ phương thức chăn nuôi nhỏ lẻ, kém hiệu quả, dễ lây nhiễm bệnh; tạo điều kiện thúc đẩy phát triển chăn nuôi theo hướng trang trại, gia trại; tập trung hỗ trợ xây dựng các mô hình về ATSH trong chăn nuôi để người dân tham quan, học hỏi và áp dụng.

Về lâu dài cần tính toán xây dựng các cơ sở chăn nuôi quy mô lớn, an toàn dịch bệnh; hình thành chuỗi liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm gia súc, gia cầm; xây dựng khu giết mổ gia súc, gia cầm tập trung, đáp ứng đầy đủ các quy chuẩn bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm; tập trung giúp kiểm soát tốt dịch bệnh… Việc triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp sẽ giúp ngăn ngừa dịch bệnh, bảo đảm phát triển chăn nuôi an toàn, hiệu quả, bền vững.

Bài và ảnh: Văn Đại

Nguồn: báo Nam Định