[Chăn nuôi Việt Nam] – Trong suốt cả năm 2024, đến đầu năm 2025, thị trường trứng và thịt gia cầm ảm đạm khi cung vượt cầu, giá xuống thấp kỷ lục, gây thiệt lớn cho người chăn nuôi và doanh nghiệp. Chưa bao giờ, ngành chăn nuôi gia cầm khao khát sự ổn định và bền vững đến như vậy.

Nâng cao năng lực chăn nuôi, chế biến đa dạng các sản phẩm từ gia cầm nhằm đẩy mạnh xuất khẩu đến các thị trường khó tính

Trứng gia cầm “lao dốc” kỷ lục

Sau Tết Nguyên đán, giá trứng gia cầm tại nhiều địa phương trên cả nước giảm mạnh, khiến người chăn nuôi gặp nhiều khó khăn. Tại miền Bắc, giá trứng gà xuất chuồng chỉ còn 1.000-1.100 đồng/quả, có lúc xuống mức thấp kỷ lục 900 đồng/quả. Ở miền Nam, tình trạng cũng không khá hơn, tại TP. Hồ Chí Minh, trứng gà không thương hiệu loại nhỏ chỉ khoảng 1.300 đồng/quả, loại lớn khoảng 1.700-1.800 đồng/quả, giảm một nửa so với đầu năm. Nhiều HTX và trang trại buộc phải bán tháo đàn gà, vịt đẻ để giảm thiểu thiệt hại.

Tại huyện Tiên Lãng (Hải Phòng), một trong những vùng nuôi gà đẻ trứng nhiều nhất của khu vực miền Bắc, hiện nay, giá trứng giảm xuống chỉ còn 11.000-15.000 đồng/túi (10 quả) khi bán buôn, trong khi trước Tết Nguyên đán Ất Tỵ vẫn bán được 20.000-25.000 đồng/túi. Đại diện HTX Sản xuất và kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Chiêu Viên cho biết, với mức giá này, mỗi ngày HTX lỗ 2-3 triệu đồng, chưa kể đến các khoản chi phí vận hành khác. Trong năm 2024, HTX này đã lỗ khoảng 700 triệu đồng vì giá trứng giảm sâu, buộc phải bán bớt 5.000 con gà đẻ để giảm gánh nặng chi phí.

Tại Vĩnh Phúc, giá trứng xuất buôn tại chuồng chỉ còn 1.000-1.100 đồng/quả, có thời điểm xuống mức kỷ lục 900 đồng/quả. Với đàn gà 20.000 con, mỗi ngày tính ra sẽ lỗ 7-8 triệu đồng. Đây là mức giá thấp chưa từng có trong vòng hơn 10 năm qua, khiến nhiều hộ nuôi không còn khả năng gồng gánh.

Lãnh đạo một doanh nghiệp trong ngành trứng tại Tiền Giang chia sẻ, nguyên nhân giá trứng giảm thấp là do người dân tăng đàn nhiều nên cung vượt cầu. Ngoài cám, thuốc, công, điện, nước thì giá thành sản xuất 1 quả trứng còn phải cộng thêm khấu hao chuồng trại, chi phí lãi vay đầu tư, chi phí nuôi gà hậu bị (vì bán gà thải loại không bù đủ chi phí làm ra hậu bị), chi phí tiền đẻ (gà hậu bị lên chuồng thì ăn 2-3 tuần mới đẻ), chi phí gà chết mỗi ngày, chi phí vận hành bảo trì… thì quả trứng đều gánh hết, giá thành sản xuất gần 2.000 đồng/quả.

Theo ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Gia cầm Việt Nam, sản lượng trứng gà sản xuất trong năm 2024 quá lớn, gần như là cung vượt cầu. Đây là nguyên nhân chính khiến giá trứng từ sau Tết Nguyên đán Ất Tỵ đến nay vẫn thấp. Sản lượng trứng sản xuất năm 2024 trên cả nước đạt gần 21 tỷ quả nhưng thực tế số lượng lớn hơn nhiều, trong khi sức tiêu thụ không tăng. Nguyên nhân là do đầu năm 2024 giá trứng gà rất cao, bán tại trang trại giá từ 1.800-1.900 đồng/quả, bán ra thị trường từ 2.000-2.100 đồng/quả khiến doanh nghiệp và các cơ sở chăn nuôi đều ồ ạt tăng đàn.

Đối với miền Bắc, giá trứng thấp còn có nguyên nhân do thời tiết nồm ẩm từ sau Tết khiến trứng gà không bảo quản được lâu, chỉ để trong khoảng 1 tuần là giảm chất lượng. Các cơ sở chăn nuôi nhỏ, lẻ không có kho lạnh để bảo quản, lưu trữ buộc phải bán nhanh, bán vội, gây áp lực lên nguồn cung.

Ngoài ra, hiện nay, chỉ khoảng 1% tổng sản lượng trứng gia cầm của Việt Nam được xuất khẩu. Trong khi các thị trường như Trung Quốc, Mông Cổ có nhu cầu lớn, ngành chăn nuôi trong nước vẫn chưa tận dụng được cơ hội này.

Giá thịt gia cầm diễn biến trái chiều

Đối với giá gà màu, tại miền Bắc có giá ổn định do sức tiêu thụ chậm và nguồn cung dư thừa. Gà Japfa 100 ngày dao động từ 41.000-45.000 đồng/kg. Nam miền Trung giá gà giảm vào cuối tuần do nhu cầu thu mua yếu. Gà ta lai CP 80 ngày có giá 35.000-36.000 đồng/kg, gà Minh Dư là 45.000-46.000 đồng/kg, gà thả vườn 100 ngày 50.000-52.000 đồng/kg. Nối tiếp đó là khu vực miền Nam với nguồn cung cao, sức tiêu thụ yếu làm giá giảm. Gà ta lai CP 80 ngày ở mức 33.000-36.000 đồng/kg, gà Japfa trên 100 ngày là 41.000-52.000 đồng/kg tùy loại.

Trái ngược với gà lông màu, hiện nay chỉ gà trắng là có giá tốt. Theo AgroMonitor, từ ngày 28/02/2025 đến 8/3/2025, giá gà trắng đang trong xu thế tăng. Tại miền Bắc, giá gà trắng tăng do nguồn cung khan hiếm, chi phí chăn nuôi cao. Mức giá giao dịch từ 34.000-37.500 đồng/kg tại công ty, 37.000-39.000 đồng/kg tại thị trường tự do. Khu vực nam miền Trung, giá tăng do nhu cầu sôi động, duy trì quanh mức 35.000-36.000 đồng/kg. Tại miền Nam nhu cầu tiêu thụ cao, nguồn cung giảm, giá dao động từ 34.000-36.000 đồng/kg tại thị trường tự do, 35.000-36.000 đồng/kg tại công ty.

Giá vịt thịt cũng tương đối tốt, tại miền Bắc, giá vịt thịt tại các công ty đồng loạt điều chỉnh tăng liên tiếp trong cuối tháng 2, đầu tháng 3, kéo mức giá lên quanh mức 29.000 đồng/kg. Tại thị trường tự do, nguồn cung vịt khoẻ chưa phục hồi trong khi nhu cầu tiêu thụ tại các chợ đầu mối/lò giết mổ gia tăng nhờ thời tiết ấm dần khiến giá vịt liên tục thiết lập kỷ lục mới, mức giá ghi nhận trong ngày cận cuối tuần vọt lên quanh mức 35.000-39.000 đồng/kg với vịt bầu; 28.000-29.000 đồng/kg với vịt bơ cánh dài và quanh 27.000 đồng/kg với vịt nướng. Các thương lái cho biết, vùng giá này được đánh giá là mức cao nhất kể từ đầu tháng 2 đến nay, mang lại sự kỳ vọng mạnh mẽ cho các trại chăn nuôi vào triển vọng lạc quan của thị trường vịt thịt trong thời gian tới.

Đẩy mạnh chế biến, mở rộng thị trường xuất khẩu

Với lợi thế là nguồn cung thịt, trứng gia cầm dồi dào, ngành chế biến gia cầm và trứng gia cầm tại Việt Nam trong những năm qua đã có nhiều bước phát triển đáng kể, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng trong nước tăng cao và cơ hội xuất khẩu được mở rộng.

Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp đã đầu tư vào các dây chuyền giết mổ, chế biến hiện đại theo tiêu chuẩn quốc tế như HACCP, ISO, nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm. Các trang trại chăn nuôi theo mô hình khép kín, áp dụng công nghệ cao (chăn nuôi không kháng sinh, truy xuất nguồn gốc) giúp cải thiện chất lượng nguyên liệu đầu vào cho ngành chế biến.

Hiện nay, Việt Nam đã xuất hiện nhiều sản phẩm từ trứng và thịt gia cầm như trứng muối, trứng bắc thảo, bột trứng, trứng tiệt trùng, xúc xích, giò, chả… chế biến sẵn đang được đẩy mạnh xuất khẩu, nhằm tăng giá trị gia tăng và đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường quốc tế.

Việc áp dụng các tiêu chuẩn kiểm dịch chặt chẽ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm trứng và mở rộng cơ hội xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc.

Ngoài các thị trường truyền thống, Việt Nam đang mở rộng xuất khẩu sang các nước Trung Đông và châu Phi, nhờ vào việc đáp ứng các tiêu chuẩn Halal và tăng cường xúc tiến thương mại.

Tuy nhiên, phải thẳng thắn nhìn nhận, xuất khẩu thịt, trứng gia cầm qua chế biến của nước ta còn nhỏ bé, chưa xứng tới tiềm năng, lợi thế của ngành. Cụ thể:

Theo thông tin từ Cục Chăn nuôi, năm 2022, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 4.500 tấn thịt gà chế biến, đạt kim ngạch 18 triệu USD. Các thị trường chính bao gồm Nhật Bản, Hồng Kông và một số nước Trung Đông. Năm 2023, sản lượng xuất khẩu tăng lên 5.200 tấn, với kim ngạch đạt 21 triệu USD. Năm 2024, thịt gà chế biến đã được xuất khẩu sang các thị trường như Nhật Bản, Hồng Kông (Trung Quốc), 5 quốc gia thuộc Liên minh Kinh tế Á – Âu và Mông Cổ.

Năm 2022, Việt Nam xuất khẩu khoảng 100 triệu quả trứng gia cầm, chủ yếu là trứng vịt muối và trứng gà tươi, đạt kim ngạch 12 triệu USD. Các thị trường chính bao gồm Singapore, Nhật Bản và Hàn Quốc. Đến năm 2023, số lượng trứng xuất khẩu tăng lên 120 triệu quả, với kim ngạch đạt 15 triệu USD. Đặc biệt, thị trường Hàn Quốc ghi nhận mức tăng trưởng cao, chiếm khoảng 25% tổng kim ngạch xuất khẩu trứng của Việt Nam.

TS. Nguyễn Anh Phong, Phó Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược Nông nghiệp nông thôn cho biết, Việt Nam đã hình thành và phát triển hệ thống công nghệ chế biến và bảo quản nông sản với trên 7.500 cơ sở quy mô công nghiệp gắn với xuất khẩu. Ngoài ra, còn có hàng vạn cơ sở chế biến nông sản nhỏ lẻ của các hộ gia đình, HTX rải khắp các địa phương làm nhiệm vụ sơ chế và chế biến.

Nhưng những mô hình sơ chế, chế biến này chỉ đủ tiêu chuẩn và công suất để phục vụ tiêu thụ nội địa, các cơ sở quy mô công nghiệp gắn với xuất khẩu cũng chưa tập trung nhiều vào mảng chế biến, sơ chế thịt, trứng. Một số đơn vị có công nghệ chế biến nông sản tương đối hiện đại, mang tầm cỡ khu vực và thế giới nhưng lại tập trung vào lĩnh vực khác như chế biến lúa gạo, hạt điều, tôm, cá tra.

Xuất khẩu thịt, trứng gia cầm nói chung đòi hỏi sự đầu tư rất bài bản và tuân thủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt. Nhưng nhìn chung, số lượng đơn vị làm được điều này vẫn còn hạn chế. Đặc biệt đi liền với tiêu chuẩn thì hầu hết các thị trường nhập khẩu đều yêu cầu rất chặt chẽ, thậm chí thủ tục xuất khẩu thịt và các sản phẩm gia cầm có phần rườm rà khiến đơn vị xuất khẩu mất nhiều thời gian.

Bên cạnh đó, ngành chế biến thịt và các sản phẩm từ thịt, trứng gia cầm cần công nghệ cao, máy móc khép kín mới đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm nên doanh nghiệp mong muốn Nhà nước hỗ trợ gói vay đặc biệt nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc nâng cao năng lực cạnh tranh cũng như xuất khẩu.

Đi liền với đó cần hỗ trợ đơn vị quảng bá, tiếp thị sản phẩm để tạo thuận lợi trong xuất khẩu sang các nước lân cận và toàn cầu nhằm mở rộng mạng lưới khách hàng và khẳng định vị thế của mình trên thị trường…

 Thu Hằng