Năm 2021, nhiều dịch bệnh trên gia súc, gia cầm, thủy sản gây thiệt hại hàng ngàn tỷ đồng cho ngành chăn nuôi. Dự báo năm 2022, rủi ro dịch bệnh trên động vật dưới nước và trên cạn vẫn lớn.

Dịch cúm gia cầm vẫn có nguy cơ tái phát cao trong năm 2022 (Trại nuôi gà công nghiệp tại xã Long Đức, H.Long Thành). Ảnh: Phan Anh

Trong giai đoạn ngành chăn nuôi phải đối mặt với nhiều khó khăn như chi phí sản xuất tăng cao, thị trường biến động do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, việc kiểm soát dịch bệnh trên động vật là vấn đề then chốt để bảo vệ thành quả của ngành chăn nuôi. Đây cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo nguồn cung lương thực cho thị trường.

Thiệt hại lớn

Theo báo cáo của Bộ NN-PTNT, năm 2021, dịch bệnh ở vật nuôi trên cạn và dưới nước vẫn diễn biến phức tạp, gây tổn thất kinh tế trên 2,5 ngàn tỷ đồng. Cụ thể, dịch cúm gia cầm xảy ra tại 125 xã của 33 tỉnh, thành phố, buộc tiêu hủy hơn 457 nghìn con gia cầm, tăng 1,6 lần so với năm 2020. Năm qua, cả nước có 3 chủng vi rút cúm gia cầm lưu hành A/H5N1, A/H5N6 và A/H5N8 là chủng mới đã xâm nhiễm vào Việt Nam từ giữa năm 2021. Trong năm, dịch tả heo châu Phi cũng đã xảy ra tại 3.154 xã của 60 tỉnh, thành phố, buộc tiêu hủy hơn 288,6 ngàn con heo, cao gấp hơn 3,2 lần so với năm 2020.

Một dịch bệnh mới xâm nhiễm vào Việt Nam từ cuối năm 2020 và tiếp tục gây thiệt hại lớn vào năm 2021 là dịch viêm da nổi cục trên trâu, bò. Cả năm, dịch này đã xảy ra tại 4.349 xã của 55 tỉnh, thành phố; số gia súc mắc bệnh gần 207,7 ngàn con, số gia súc tiêu hủy hơn 29 ngàn con.

Riêng ngành nuôi trồng thủy sản, công tác phòng, chống dịch bệnh thủy sản đạt được những kết quả quan trọng, diện tích nuôi trồng thủy sản bị nhiễm bệnh giảm mạnh khoảng 33% so với năm 2020 nhưng vẫn có hơn 5,6 ngàn ha diện tích nuôi trồng thủy sản bị nhiễm dịch, bệnh. Ngoài ra, nhiều dịch bệnh khác như lở mồm long móng, dịch heo tai xanh… cũng gây ảnh hưởng không nhỏ đến ngành chăn nuôi.

Chỉ ra những rủi ro về nguồn lây lan dịch bệnh trong ngành chăn nuôi, ông Đoàn Xuân Trúc, Phó chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam cho biết, vừa qua, nhiều dịch bệnh xuất hiện trên vật nuôi ở Việt Nam có nguyên nhân do nhập khẩu sản phẩm chăn nuôi từ các nước về. Những dịch bệnh khác trên vật nuôi cũng có nguy cơ tiếp tục xâm nhiễm vào Việt Nam, đặc biệt nguy hiểm là những dịch bệnh mới này có khả năng lây truyền giữa động vật qua người. Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam đã có nhiều kiến nghị về việc Việt Nam cần tăng cường hàng rào kỹ thuật, nhất là trong kiểm dịch động vật với sản phẩm chăn nuôi nhập khẩu. Việc siết chặt hàng rào kỹ thuật trong nhập khẩu sản phẩm chăn nuôi để bảo vệ chăn nuôi trong nước, hạn chế tối đa những sơ hở để dịch bệnh xâm nhập.

Nguy cơ dịch từ động vật lây qua người

Bệnh viêm da nổi cục trên trâu bò gây thiệt hại lớn cho người chăn nuôi trong năm 2021. Ảnh: Trại chăn nuôi bò ở xã Xuân Đông, H. Cẩm Mỹ. Ảnh: Phan Anh

Những năm gần đây, thế giới đang phải đương đầu với nguy cơ xuất hiện và lan truyền của các bệnh truyền nhiễm mới nổi hoặc tái bùng phát ở người, vật nuôi và động vật hoang dã. Dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người là một mối đe dọa thường trực gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe con người, vật nuôi, kinh tế và xã hội. Các bệnh truyền nhiễm mới nổi đã ghi nhận ở Việt Nam trong thời gian gần đây bao gồm: Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS), cúm gia cầm A/H5N1, A/H1N1…với tỷ lệ gây tử vong trên người cao. Mặc dù từ tháng 2 năm 2014 đến nay, Việt Nam không phát hiện thêm ca nhiễm cúm gia cầm A/H5N1 nào trên người, tuy nhiên nguy cơ lây nhiễm bệnh này từ gia cầm sang người vẫn luôn hiện hữu do dịch cúm trên gia cầm vẫn tiếp tục xảy ra ở nhiều địa phương trên cả nước và thói quen tiếp xúc gần gũi giữa con người và vật nuôi.

Ngoài ra, bệnh liên cầu lợn trên người với bệnh cảnh lâm sàng nặng nề, điều trị tốn kém, tỷ lệ tử vong cao và nếu khỏi cũng để lại nhiều di chứng nặng hiện đang diễn biến phức tạp với số ca mắc và tử vong hàng năm không giảm. Nguyên nhân do người dân vẫn giữ thói quen ăn tiết canh.

Hiện Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với các bệnh truyền nhiễm lưu hành từ lâu như bệnh dại. Năm 2021, tổng số người bị chó cắn phải đi điều trị dự phòng trên cả nước là hơn 531 ngàn người với 53 người chết vì bệnh dại, giảm 25 người chết so với năm 2020. Nhưng bệnh dại hiện vẫn là một trong những bệnh truyền nhiễm đáng quan tâm với số ca gây tử vong đứng hàng đầu trong các bệnh truyền nhiễm ở Việt Nam. Trong đó, hơn 90% ca bệnh dại trên người do lây nhiễm từ chó. Nguyên nhân dịch này vẫn gây thiệt hại lớn vì chỉ tính riêng trong năm 2021, cả nước có trên 11,7 ngàn con chó thả rông, không xích nhốt, đeo rọ mõm được xử lý tại 22 tỉnh, thành phố. Nguy cơ bệnh Dại tiếp tục xuất hiện trong thời gian tới vẫn cao; trong đó có nguyên nhân công tác quản lý đàn chó của chính quyền một số địa phương còn chưa tốt, chính quyền địa phương chưa chỉ đạo đầy đủ các ban ngành phối hợp thực hiện, người nuôi chó không chấp hành việc đăng ký, nuôi nhốt chó, tình trạng chó thả rông phổ biến. Ngoài ra, tỷ lệ tiêm phòng vắc xin Dại cho chó, mèo thấp hơn so với mục tiêu Chương trình đặt ra; số lượng chó được tiêm phòng chủ yếu theo kế hoạch hàng năm của địa phương, thấp hơn tổng đàn chó thực có (nhiều địa phương tỷ lệ tiêm vắc xin đạt dưới 30%). Việc áp dụng các chế tài xử lý vi phạm quy định về quản lý chó nuôi, về tiêm phòng vắc xin Dại cho chó chưa được thực hiện nghiêm theo quy định.

Trong công tác phòng, chống dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người, Bộ NN-PTNT và Bộ Y tế đã có nhiều chương trình hợp tác. Đặc biệt, hiện Cục Thú y có 5/8 phòng thử nghiệm đã xét nghiệm trên 1 triệu mẫu SARS-CoV-2 trên người tại hơn 20 tỉnh, thành phố. Năng lực của Cục Thú y có thể hỗ trợ ngành Y tế xét nghiệm vi rút SARS-CoV-2 (Covid-19) khoảng 7.600 mẫu/ngày. 2 bộ tiếp tục tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch bệnh, hạn chế các dịch bệnh lây từ động vật qua ngươi trong năm 2022.

Từ đầu năm 2022, nhiều dịch bệnh nguy hiểm ở động vật đã xuất hiện và có dấu hiệu tiếp tục lây lan trên diện rộng. Cụ thể, dịch tả heo Châu Phi đã xảy ra tại 321 xã của 36 tỉnh, thành phố, buộc tiêu hủy hơn 19,6 ngàn con heo. Dịch viêm da nổi cục trên trâu bò xảy ra tại 17 xã của 2 tỉnh, thành phố. Cả nước phát sinh 4 ổ dịch cúm gia cầm với tổng số 13,6 ngàn con gia cầm mắc bệnh chết và tiêu hủy.

Phan Anh

Nguồn tin: Cổng TTĐT tỉnh Đồng Nai