[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Ăn thịt hữu cơ, sản xuất từ phương thức chăn nuôi hữu cơ, có thể làm giảm các vấn đề sức khoẻ mãn tính và cải thiện môi trường. Tại các nước phát triển như Mỹ và Anh, chăn nuôi hữu cơ được phát triển nhưng có những quy định rất chặt chẽ.

Tại Mỹ

Tháng 9/2015, Bộ Nông nghiệp Mỹ đã mô tả một cách tổng quát nông nghiệp hữu cơ là là việc ứng dụng một hệ thống các hoạt động cơ học, sinh học và nuôi trồng để hỗ trợ sự luân chuyển giữa các nguồn (nguyên liệu) trong một trang trại, nhằm đẩy mạnh cân bằng sinh xuất nông nghiệp hữu cơ nhằm đảm bảo sản phẩm tạo ra là hữu cơ hoàn toàn thái và bảo tồn đa dạng sinh học. Những hoạt động này bao gồm việc duy trì và nâng cao chất lượng nước và đất, bảo tồn vùng đầm lầy, rừng và động vật hoang dã; Tránh việc sử dụng phân bón hoá học, bùn thải, chất phát xạ và thay đổi di truyền.

Sản xuất nông sản hữu cơ phải sử dụng các nguyên liệu và quy trình tự nhiên khi xây dựng nông trại, góp phần trong việc quản lý đất, cây trồng, dinh dưỡng vật nuôi, cỏ dại, vật gây hại.. đạt những mục tiêu sản xuất và bảo tồn đa dạng sinh học.

Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cũng đã cung cấp những quy định cụ thể về những hoạt động của những nhà sản xuất và bảo đảm sự hoạt động bền vững.

Các vấn đề cần thực hiện khi sản xuất vật nuôi hữu cơ:

1. Trang thiết bị và điều kiện sống của vật nuôi: người nuôi phải cung cấp một diện tích đủ để đảm bảo sức khoẻ và các hoạt động tự nhiên của gia súc. Một số điều kiện cụ thể như: vật nuôi phải được sống bên ngoài chuồng nuôi, có nước uống sạch, tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng tự nhiên…
2. Chăn thả gia súc trên đồng cỏ: loài nhai lại (trâu, bò, cừu, dê…) và ngay cả heo cũng cần được chăn thả trên đồng cỏ luân phiên…
3. Sức khoẻ gia súc: cần được đảm bảo bằng các phương thức tự nhiên như tăng cường sức đề kháng bằng chế độ dinh dưỡng đầy đủ, chọn giống gia súc địa phương để có khả năng thích nghi tốt nhất với điều kiện khí hậu, sử dụng vắc xin phòng bệnh, nhưng không sử dụng kháng sinh và hormone…
4. Thức ăn cho gia súc phải có nguồn gốc hữu cơ, không sử dụng các chất tổng hợp như probiotic, prebiotic, axit amin tổng hợp, khoáng và vi khoáng tổng hợp, hormone…
5. Giống vật nuôi: phải được sản xuất từ các trại sản xuất giống hữu cơ được xác nhận

Các con vật và các sản phẩm từ vật nuôi được bán, dán nhãn hoặc quảng cáo là hữu cơ phải từ con giống được nuôi liên tục trong chế độ chăn nuôi hữu cơ từ giai đoạn chửa hoặc ấp nở.

Hoạt động chăn nuôi gia súc hữu cơ cần phải duy trì hồ sơ để xác minh tình trạng hữu cơ của vật nuôi, sản xuất, thu hoạch và xử lý thực hành liên quan đến sản phẩm và vật nuôi hữu cơ.

Vật nuôi phải được cho ăn hoàn toàn khẩu phần ăn gồm các sản phẩm nông nghiệp là cỏ ngoài đồng, cỏ trồng, cây trồng được sản xuất và xử lý hữu cơ. Bò sữa dưới 9 tháng tuổi được phép ăn 20% thức ăn không phải là hữu cơ. Phân urê, phân động vật, các bán thành phẩm mổ thịt của động vật có vú, gia cầm không được phép sử dụng.

Người chăn nuôi phải tạo ra và duy trì điều kiện sống thỏa mãn tập tính tự nhiên tự nhiên và sức khỏe cho vật nuôi. Các điều kiện sống gồm việc tiếp cận ngoài chuồng, bóng râm, mái che, không khí trong lành, ánh sáng mặt trời trực tiếp phù hợp với loài, và việc tiếp cận với đồng cỏ đối với loài ăn cỏ.

Người chăn nuôi phải xử lý phân vật nuôi sao cho không gây ô nhiễm cho cây trồng, đất, hoặc nước và tối ưu hóa việc tái sử dụng các chất dinh dưỡng.

Ngươi chăn nuôi phải thiết lập hệ thống bảo vệ sức khỏe cho vật nuôi. Các bước cần làm là lựa chọn các loài và giống vật nuôi phù hợp, cung cấp thức ăn đầy đủ, tạo ra một môi trường thích hợp giảm thiểu căng thẳng, bệnh tật và ký sinh trùng, sử dụng vắc xin, chế phẩm sinh học thú y, kỹ thuật chăn nuôi để đáp ứng nhu cầu động sao cho giảm thiểu tối đa sự đau đớn và căng thẳng. Nhà chăn nuôi hữu cơ không thể sử dụng kháng sinh trong phòng ngừa và điều trị bệnh mà phải có phương thức thích hợp, bao gồm việc sử dụng cả thuốc kháng sinh và các loại thuốc thường quy khác khi cần thiết nhưng vật được điều trị không thể được bán hoặc được dán nhãn là hữu cơ. Người chăn nuôi không thể sử dụng các chất hormon hoặc thuốc để kích thích sinh trưởng.

Hoạt động chăn nuôi gia súc hữu cơ cần phải duy trì hồ sơ để xác minh tình trạng hữu cơ của vật nuôi, sản xuất, thu hoạch và xử lý thực hành liên quan đến sản phẩm và vật nuôi hữu cơ. Hồ sơ được phải được lưu trữ trong 5 năm và phải phù hợp với “Luật sản xuất thực phẩm hữu cơ”.

Đối với ngành sữa, sữa hữu cơ Hoa Kỳ có giá cao hơn sữa thường: 3,97 so với 1,88 USD/nửa ga-lông sữa; 2.500 trang trại sản xuất sữa hữu cơ, nhiều nhất ở New York (486), Wisconsin (455), Pennsylvania (303) trên tổng số 280.000 bò sữa được chứng nhận sản xuất sữa hữu cơ, nhiều nhất ở California (50.136), Wisconsin (27.980), Texas (27.948) và New York (26.246). Sản lượng sữa hữu cơ 2016 đạt 4,03 tỷ pound, trong đó California sản xuất 795,7 triệu pound, tương đương 20% ​​sữa hữu cơ (USDA, AMS).

Tiêu chuẩn USDA về thực phẩm hữu cơ được thực hiện vào năm 2002. Sữa hữu cơ được sản xuất trong một hệ thống sản xuất khuyến khích và tăng cường đa dạng sinh học, chỉ sử dụng thức ăn hữu cơ. Bò sữa sản xuất sữa hữu cơ không được cung cấp thuốc kháng sinh và chất kích thích hormone tăng trưởng.

Tại Anh

Để sản xuất sữa hữu cơ, trang trại phải được đăng ký với cơ quan kiểm soát sản xuất hữu cơ và hệ thống sản xuất phải tuân thủ các tiêu chuẩn hữu cơ được quy định. Mỗi cơ quan kiểm soát đều có một bộ tiêu chuẩn chi tiết riêng và điều quan trọng là đảm bảo rằng hệ thống đã thông qua phù hợp với yêu cầu của cơ quan hữu cơ mà bạn đã chọn đăng ký. Sữa hữu cơ phải bảo đảm Tiêu chuẩn EU. Có các tiêu chuẩn chung cho chăn nuôi hữu cơ và các sản phẩm chăn nuôi hữu cơ được bán ở thị trường EU.

Chăn nuôi hữu cơ có nghĩa là động vật có quyền đi lại tự do và không bị hạn chế vào đồng cỏ cũng như các hoạt động ngoài trời và chỉ được cho ăn thức ăn hữu cơ. Chăn nuôi hữu cơ cũng có nghĩa là:

– Không sử thuốc kháng sinh

– Không sử dụng hormone tăng trưởng

– Không sử dụng thức ăn chăn nuôi biến đổi gen

Sản xuất thực phẩm thịt hữu cơ phải đảm bảo chế biến tự nhiên, lượng vitamin, khoáng chất và chất dinh dưỡng được giữ lại tối đa, cũng như:

– Không sử dụng chất bảo quản nhân tạo và chất ổn định

– Không sử dụng hương vị và chất hỗ trợ hương thơm

– Không chiếu xạ với bức xạ ion hóa

Trong quá trình sản xuất thịt hữu cơ, các nhà chế biến và phân phối được giám sát ngang bằng với các nhà sản xuất. Ở mọi giai đoạn, chất lượng được ưu tiên hơn số lượng. Mọi khía cạnh của sản xuất thịt đều ảnh hưởng đến chất lượng thịt hữu cơ.

Tất cả mọi thứ bắt đầu với trang trại hữu cơ, mà phải tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn liên quan đến chăn nuôi động vật. Các quy tắc được đưa ra trong Quy định của Ủy ban (EC) số 889/2008 quy định số lượng động vật có thể được duy trì trong một khu vực nhất định, phương thức nuôi dưỡng, cũng như điều trị.

Sự khác biệt đáng kể là thời gian giết mổ. Trong trường hợp gia cầm, chăn nuôi hữu cơ không dưới 11 tuần, trên thực tế thời gian thường dài hơn, nông dân thường chỉ 6-7 tuần. Lợn hữu cơ được giết mổ sau 8 tháng, trong khi nông dân thông thường giết mổ 3-4 tháng. Sự khác biệt nhỏ nhất được quan sát thấy trong trường hợp bò thịt, với 24 tháng trong trường hợp hữu cơ và 20 tháng trong canh tác thông thường.

Trong chăn nuôi hữu cơ động vật có quyền đi lại tự do…

Trong các trang trại hữu cơ, các động vật ăn thức ăn được sản xuất tại trang trại hoặc ở nơi khác với chứng nhận thích hợp. Ở đây, chất lượng là quan trọng hơn tối đa hóa lợi nhuận và hiệu quả, do đó buộc cho ăn là ra câu hỏi. Hơn nữa, tất cả các loại kháng sinh, coccidiostats, promoter tăng trưởng, cũng như thức ăn và các sản phẩm được tạo ra từ sinh vật biến đổi gen đều bị cấm khi cho động vật ăn.

Chăn nuôi hữu cơ với không khí trong lành, thức ăn hữu cơ và các khu vực vận động lớn, giúp cung cấp cho thịt một hương vị và mùi thơm hoàn hảo.Trong chăn nuôi hữu cơ, chăn nuôi được gắn với sản xuất cây trồng, tức là tiếp cận thức ăn và đồng cỏ. Hầu hết các nông trại hữu cơ quản lý để đóng vòng lặp của tuần hoàn chất hữu cơ. Một thực tế quan trọng trong nuôi hữu cơ là sự chăm sóc cho phúc lợi của động vật ảnh hưởng đến chất lượng của các thành phần hữu cơ. Ý tưởng về phúc lợi động vật bao gồm các điều kiện trong quá trình vận chuyển động vật và giết mổ nhân đạo. Việc chăm sóc thú y càng cao thì chất lượng của thành phần hữu cơ càng cao.

Trong chăn nuôi hữu cơ, các điều kiện sau đây phải được đáp ứng: tự do đi lại, tự do sử dụng nước, duy trì vệ sinh đúng cách, duy trì khí hậu vi mô thích hợp, duy trì điều kiện ánh sáng thích hợp, cung cấp nơi trú ẩn để tránh điều kiện thời tiết bất lợi. Các chất sau đây phải loại trừ khỏi quá trình chăn nuôi: thuốc kháng sinh, coccidiostats, dược liệu, chất tăng trưởng, chất nhằm thúc đẩy sinh trưởng hoặc sản xuất, thức ăn chăn nuôi và các sản phẩm khác có chứa sinh vật biến đổi gen hoặc sản phẩm có nguồn gốc từ chúng.

PGS TS Nguyễn Văn Đức

Trưởng ban Khoa học – Công nghệ Hội Chăn nuôi Việt Nam