[Chăn nuôi Việt Nam] – Quy định phải công bố hợp quy sản phẩm, hàng hóa trong Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật đã tồn tại gần 20 năm nay đang rất hình thức, khiến người dân và doanh nghiệp tốn thời gian và gây ra tình trạng lãng phí hàng trăm nghìn tỷ đồng.

Tháo gỡ điểm nghẽn trong quy định của Luật tiêu chuẩn, kỹ thuật

VUSTA kiến nghị sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa và Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật

Đó là những trăn trở của TS. Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam tại hội thảo khoa học với chủ đề “Những bất cập trong thực hiện Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật (TCQC) và Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá (CLSP) trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh nông sản, thực phẩm và môi trường do Liên hiệp Hội KHKT Hà Nội phối hợp với Hội Chăn nuôi Việt Nam, Hội Phân bón Việt Nam và các Hiệp hội ngành hàng liên quan tổ chức ngày 24/02/2025, tại Hà Nội.

Hội thảo có sự tham dự của ông Lê Quang Huy, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm ủy ban Khoa học công nghệ và Môi trường Quốc hội; ông Phan Xuân Dũng, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội KHKT Việt Nam’ đại diện Văn phòng Chính phủ, các Bộ, ngành, các Hội, Hiệp hội, ngành hàng, doanh nghiệp…

Các đại biểu tham dự hội thảo

Còn nhiều bất cập…

Phát biểu về tác động của Luật TCQC và Luật CLSP lĩnh vực sản xuất, kinh doanh nông sản, thực phẩm và môi trường, TS. Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam cho biết: Quy định phải công bố hợp quy sản phẩm quá hình thức, chồng chéo trong quản lý và phát sinh những tốn kém, tiêu cực không đáng có. Muốn công bố hợp quy sản phẩm, về thời gian và quy trình đánh giá công bố hợp quy theo quy định hiện nay đối với sản phẩm trong nước là theo phương thức 5 và sản phẩm nhập khẩu là theo phương thức 7.

Theo phương thức 5 thì cơ quan đánh giá hoặc doanh nghiệp tự đánh giá phải tiến hành đánh giá điều kiện cơ sở nhà xưởng, quy trình sản xuất và lấy mẫu kiểm nghiệm mất 3-5 triệu đồng/sản phẩm và hoàn tất các thủ tục công bố hợp quy sản phẩm gửi đến cơ quan chức năng tiếp nhận. Thông thường toàn bộ quy trình này nếu làm đúng phải mất 15-30 ngày/sản phẩm. Một cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi hoặc thuốc thú y quy mô trung bình có 300-500 sản phẩm phải mất bao nhiêu thời gian và phải tốn bao nhiêu chi phí?

TS. Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam

Theo TS. Nguyễn Xuân Dương, “Quy định phải công bố hợp quy sản phẩm, hàng hóa trước khi vào sản xuất, lưu thông như hiện nay là rất hình thức, làm phát sinh chi phí không cần thiết cho người dân, doanh nghiệp, tăng giá thành sản phẩm (hàng trăm ngàn tỷ), mất thời cơ kinh doanh (hàng trăm triệu ngày hàng chậm vào sản xuất, lưu thông) và là căn nguyên phát sinh tiêu cực. “Không có nước nào làm”. Các nước không có quy định công bố hợp quy và dấu hợp quy trên bao bì, nghĩa là hàng hóa các nước nhập vào Việt Nam phải sản xuất cá biệt, làm phát sinh chi phí và xuất hiện thêm điều khoản trong hợp đồng nhập khẩu”.

“Không nước nào làm như vậy, ngay cả đối với những mặt hàng buộc phải lấy mẫu kiểm tra chất lượng trước thông quan, thì thông thường cũng chỉ áp dụng theo phương thức sác xuất, để lấy mẫu không vượt quá 5% số lô hàng nhập khẩu”, TS. Nguyễn Xuân Dương nhấn mạnh.

TS. Nguyễn Thị Hương, Chủ tịch Hiệp hội Sản xuất và Kinh doanh thuốc thú y cho rằng, thuốc thú y là sản phẩm sản xuất có điều kiện đặc thù, phải có nhà máy, phòng kiểm nghiệm, kho bảo quản đạt các tiêu chuẩn quốc tế, nên việc phải chịu quản lý theo các quy định hợp chuẩn, hợp quy trong nước sẽ khiến các quy định chồng chéo. Quy định công bố hợp quy hiện nay như kiểu một người đã đi học và có bằng đại học, được công nhận và cấp bằng tiến sỹ, giáo sư nhưng phải quay về học lại lớp 1. Đây là quy định rất bất hợp lý cần phải bãi bỏ ngay.

Còn theo TS. Nguyễn Trí Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Phân bón Việt Nam, quy định công bố hợp quy hiện nay không chỉ gây phiền hà, tăng chi phí cho các doanh nghiệp chân chính mà còn vô hình tiếp tay cho nạn sản xuất phân bón giả, kém chất lượng gây hại cho người dân và ngành nông nghiệp. Bà Đào Thị Thu Huyền, đại diện Công ty TNHH Canon Việt Nam cho biết, hiện nay, các quốc gia tiên tiến đều không bắt buộc áp dụng nhiều trách nhiệm đối với hàng xuất khẩu, chỉ siết chặt quy định đối với những mặt hàng sức khỏe như thực phẩm, dược phẩm… Quy định hiện tại của Việt Nam khắt khe hơn cả các nước tiên tiến nhất trên thế giới, điều này bắt buộc phải tăng nhân lực, tăng thời gian, chi phí để thực hiện, khiến giá thành sản phẩm tăng, sức mua người tiêu dùng giảm, kéo theo việc các doanh nghiệp giảm đầu tư, giảm năng lực sản xuất…

Vì vậy, cần sửa đổi Dự thảo theo hướng giảm bớt các thủ tục hành chính đang có và không tăng thêm như quy định của các nước tiên tiến như Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu, Hoa Kỳ. Tăng cường kiểm tra hàng lưu thông trên thị trường.

Quy định không còn phù hợp trong tình hình mới

TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam (VUSTA)

Phát biểu tại hội thảo, TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam (VUSTA) cho biết, đây là nội dung được đưa ra bàn bạc, thảo luận nhiều lần, Liên hiệp hội đã nghiên cứu, có công văn gửi Ban Bí Thư, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng… đây là việc rất cần, đây là giải pháp không chỉ cho lĩnh vực nông nghiệp mà ảnh hưởng đến tất cả các lĩnh vực khác. Do đó, chúng ta vẫn làm, phải làm và làm sát sao, quyết tâm bám đuổi đến cùng, các nước xuất khẩu hàng đầu thế giới hiện không có thủ tục hợp quy thì chúng ta vẫn muốn giữ những Luật đã tồn tại 20 năm, không còn bắt kịp với xu thế ngày càng phát triển của thế giới.

Liên hiệp Hội đã có tiếng nói gửi đến Quốc hội và Uỷ ban Khoa học công nghệ và Môi trường là cơ quan thẩm tra, cơ quan quyền lực cuối cùng trước khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biểu quyết, các đoàn Đại biểu Quốc hội có ý kiến thì sẽ được thông qua. Chúng ta cần trao đổi trực tiếp với cơ quan soạn thảo Dự thảo, bản thân các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý am hiểu nội dung này cần tuyên truyền những “cái được, cái mất” khi bỏ thủ tục công bố hợp quy. Những tiếng nói, phát biểu lan rộng trong xã hội sẽ tác động trực tiếp đến phiếu xin ý kiến gửi đến các đại biểu Quốc hội và tác động trực tiếp đến các đại biểu Quốc hội khi lựa chọn phương án. VUSTA sẽ phối hợp chủ trì với Hội Chăn nuôi Việt Nam, Liên hiệp Hội Khoa học và kỹ thuật Hà Nội, Hội Phân bón Việt Nam có văn bản chính thức, có những buổi làm việc với Văn phòng Chính phủ để làm rõ các nội dung cần sửa đổi của hai Luật, đóng góp vào sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước trong kỷ nguyên “vươn mình” của dân tộc, chúng ta không thể bỏ rơi cơ hội sửa đổi Luật.

TS. Lê Xuân Rao, Chủ tịch Liên hiệp Hội Khoa học và kỹ thuật Hà Nội

TS. Lê Xuân Rao, Chủ tịch Liên hiệp Hội Khoa học và kỹ thuật Hà Nội nhìn nhận, các ý kiến đóng góp của các Hiệp hội ngành hàng là những minh chứng xác thực, có thể chuyển hóa thành thực tế để kiến nghị, trình lên Quốc hội. Để thực hiện nhiệm vụ sửa đổi Luật thì tiếng nói của những người bị ảnh hưởng của các Luật này rất quan trọng. “Luật đề ra phải phù hợp và có lợi có cho tất cả các bên liên quan. Do đó, việc sửa Luật phải vừa có lợi cho dân, cho doanh nghiệp vừa phải có những căn cứ để cơ quan Nhà nước thực hiện kiểm tra sản xuất, dựa trên cơ sở đơn giản thủ tục hành chính và phù hợp với quy định của quốc tế. Trên cơ sở tổng hợp những ý kiến, thống kê tài liệu của các đơn vị, chúng tôi sẽ trình lên Quốc hội để mọi người thấy được sự bất cập, rườm rà, kém hiệu quả của các bộ Luật này, từ đó đưa ra Luật sửa đổi sao cho phù hợp, giảm về hành chính mà lại có lợi cho đất nước”.

Sau gần 20 năm triển khai thực hiện, Luật TCQC và Luật CLSP đã mang lại kết quả rất tích cực, góp phần thúc đẩy phát triển nền kinh tế.  Đây là những luật (gốc) có phạm vi ảnh hưởng, tác động rất rộng, chi phối toàn bộ điều kiện SXKD, đảm bảo chất lượng và an toàn sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam. Song theo thời gian, các Luật đã bộc lộ nhiều bất cập, tồn tại, không còn phù hợp cần được sửa đổi, bổ sung.

Tại hội thảo, Hội Chăn nuôi Việt Nam đã đề xuất các kiến nghị như sau:

(1)     Hợp nhất 2 Luật TCQC và CLSP thành một sau khi sửa đổi.

(2)     Bỏ quy định công bố hợp quy sản phẩm hàng hóa.

(3)     Kiểm soát chặt danh mục hành hóa nhóm 2 và tiêu chí kỹ thuật trong các tiêu chuẩn kỹ thuật.

(4)     Không nên Luật hóa các giải pháp kỹ thuật, mà chỉ nên khuyến khích áp dụng như mã vạch, mã điện tử…

(5)     Hạn chế quy định các tiêu chí kỹ thuật đối với hàng hóa xuất khẩu, ưu tiên theo yêu cầu của nước nhập, như quy định trong các Luật hiện hành.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại hội thảo

Thu Hằng – Phương Nhung