[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Ngày 26/11, Bộ NN&PTNT đã có Chỉ thị số 8974/ CT-BNN-TY gửi các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc “Tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống bệnh cúm gia cầm ở động vật”.

Tiêm phòng vắc xin cho đàn gia cầm để phòng, chống dịch cúm gia cầm (Ảnh: ST)

Theo thông tin từ Tổ chức Thú y thế giới (WOAH/OIE), từ đầu năm 2024 đến nay, trên toàn thế giới đã xảy ra 544 ổ dịch cúm gia cầm (CGC) với tổng số gia cầm mắc bệnh hơn 39 triệu con, số gia cầm chết, hủy hơn 33,6 triệu con. Theo thông tin từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) từ tháng 3/2024 đến nay, bệnh cúm A/H5 đã được ghi nhận trên 440 con bò sữa tại 15 bang và vào tháng 10/2024, vi rút cúm A/H5 lần đầu tiên phát hiện trên lợn ở quốc gia này.

Trên người, theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) có các báo cáo ca mắc CGC A/H5N1 (46 ca tại Hoa Kỳ, 01 ca tại Canada, 01 ca tại Úc, 01 ca tại Ấn Độ và đặc biệt tại quốc gia láng giềng Campuchia có 10 ca), A/H5N2 (01 ca tại Mexico), A/H5N6 (03 ca tại Trung Quốc), A/H9N2 (16 ca tại Trung Quốc, 01 ca tại Ấn Độ, 01 ca tại Ghana) và A/H10N3 (01 ca tại Trung Quốc).

Tại Việt Nam, từ đầu năm 2024 đến nay, đã xảy ra 14 ổ dịch CGC A/H5N1 tại 9 tỉnh, làm gần 100.000 con gia cầm mắc bệnh, bị chết và bị tiêu hủy (tăng 2,64 lần so với cùng kỳ năm 2023), có 02 ổ dịch CGC A/H5N1 trên động vật hoang dã (hổ, báo) nuôi nhốt tại các tỉnh Long An và Đồng Nai. Tình hình dịch bệnh CGC trên người trong năm 2024 gia tăng, cụ thể: Theo cáo cáo của ngành y tế đã có 01 người bị nhiễm và chết do cúm A/H5N1 (tại tỉnh Khánh Hòa vào ngày 23/3/2024) và 01 người nghi bị nhiễm cúm A/H5 (tại tỉnh Long An vào ngày 7/11/2024); ngoài ra cũng đã phát hiện 01 ca người mắc CGC A/H9N2 (tại tỉnh Tiền Giang ngày 16/3/2024) và 01 ca người mắc cúm lợn chủng H1N1 (tại tỉnh Sơn La ngày 01/6/2024). Nguy cơ dịch bệnh phát sinh và lây lan trên gia cầm, lây sang các loài động vật mẫn cảm và người ở nước ta trong thời gian tới, đặc biệt là giai đoạn trước, trong và sau tết Nguyên đán Ất Tỵ là cao.

Để chủ động phòng, chống dịch bệnh CGC, hạn chế thấp nhất vi rút CGC lây nhiễm và gây tử vong cho người, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, giảm thiểu thiệt hại cho ngành chăn nuôi, Bộ NN&PTNT đề nghị đồng chí Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các Sở, ngành và chính quyền các cấp triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống dịch bệnh CGC theo quy định của Luật Thú y, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật và các văn bản của Thủ tướng Chính phủ (Quyết định số 172/QĐ-TTg ngày 13/02/2019 về việc phê duyệt “Kế hoạch quốc gia phòng, chống bệnh CGC giai đoạn 2019-2025”; Công điện số 58/CĐ-TTg ngày 16/6/2024 của Thủ tướng Chính phủ về việc tập trung triển khai đồng bộ, quyết liệt, có hiệu quả các giải pháp phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm); trong đó chú trọng thực hiện:

Đối với địa phương có ổ dịch CGC chưa qua 21 ngày, cần tập trung mọi nguồn lực để tổ chức kiểm soát, không để dịch bệnh lây lan diện rộng; tổ chức thực hiện điều tra dịch tễ đối với trường hợp gia cầm dương tính với vi rút CGC A/H5 và thực hiện xử lý ổ dịch CGC theo quy định; triển khai vệ sinh, tiêu độc khử trùng môi trường tại các khu vực phát hiện gia cầm dương tính với vi rút CGC A/H5.

Rà soát, tổ chức tiêm vắc xin CGC phòng bệnh cho đàn gia cầm, bảo đảm đạt tỷ lệ trên 80% tổng đàn có nguy cơ; thường xuyên rà soát, tiêm phòng bổ sung cho đàn gia cầm mới phát sinh và chưa được tiêm phòng.

Tổ chức giám sát chủ động vi rút CGC trên gia cầm; căn cứ thực tế dịch bệnh CGC tại các địa phương thời gian vừa qua để chủ động giám sát trên các loài động vật mẫn cảm, động vật hoang dã để tăng cường giám sát, phát hiện sớm mầm bệnh, không để dịch bệnh lây lan trên nhiều loài động vật, lây lan sang con người.

Tăng cường kiểm tra việc bảo đảm vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm tại các cơ sở sơ chế, chế biến, tiêu thụ, kinh doanh, vận chuyển động vật; kiểm tra các cơ sở thu mua động vật, sản phẩm động vật để chế biến làm thức ăn cho động vật.

Thực hiện nghiêm công tác kiểm dịch vận chuyển động vật trong đó có động vật hoang dã, sản phẩm động vật vận chuyển trên địa bàn tỉnh theo quy định.

Hướng dẫn chủ chăn nuôi gia cầm tăng cường áp dụng các biện pháp chăn nuôi đảm bảo vệ sinh phòng bệnh; thường xuyên vệ sinh, sát trùng bằng vôi bột, hóa chất để tiêu diệt mầm bệnh; tiêm phòng đầy đủ vắc xin phòng bệnh CGC cho đàn gia cầm.

Tổ chức thông tin, tuyên truyền, hướng dẫn người dân: (i) Chủ động giám sát gia cầm bị bệnh, nghi bị bệnh, kịp thời phát hiện, báo cáo chính quyền, cơ quan thú y và triển khai các biện pháp phòng, chống dịch bệnh; (ii) Tuyệt đối không buôn bán, giết mổ, tiêu thụ gia cầm mắc bệnh, nghi mắc bệnh, vứt xác gia cầm, chất thải chưa qua xử lý ra môi trường; (iii) Thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch bệnh, báo cáo dịch bệnh theo quy định; (iv) Hằng ngày vệ sinh, sát trùng bằng hóa chất, vôi bột tại khu vực nuôi gia cầm; không sử dụng gia cầm, sản phẩm gia cầm không rõ nguồn gốc; (v) Sử dụng thịt gia cầm phải nấu chín, không ăn tiết canh; (vi) Tăng cường truyền thông để người dân không tham gia vào hoạt động buôn bán, vận chuyển lậu gia cầm, sản phẩm gia cầm; xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm; (vii) Xử lý nghiêm những trường hợp không tuân thủ quy định pháp luật về thú y (bao gồm cả những cơ sở nuôi nhốt động vật hoang dã) và để lây lan dịch bệnh và xử lý trách nhiệm cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Bố trí nguồn lực triển khai Kế hoạch phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm năm 2025 của địa phương; xây dựng cơ sở, vùng an toàn dịch bệnh CGC.

Chỉ đạo lực lượng của Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (Ban 389 địa phương) quyết liệt ngăn chặn, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển trái phép động vật, sản phẩm động vật trên địa bàn quản lý, đặc biệt đối với các trường hợp vận chuyển trái phép gia cầm, sản phẩm gia cầm từ nước ngoài vào Việt Nam.

Khẩn trương kiện toàn và tăng cường năng lực hệ thống thú y các cấp theo quy định của Luật Thú y năm 2015, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ (Quyết định số 414/QĐ-TTg ngày 22/3/2021 và Quyết định số 889/QĐ-TTg ngày 25/7/2023) để bảo đảm các nguồn lực tổ chức triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ phòng, chống dịch bệnh động vật.

T.H