Ngày 11/12, Bộ NN-PTNT đã tổ chức lễ công bố và chuyển giao giống virus lở mồm long móng (LMLM) type O thuộc bản quyền của Chi cục Thú y Vùng IV (Cục Thú y) cho các DN SX vacxin.

Đây là lần đầu tiên, một giống virus nội địa để SX vacxin LMLM được công nhận, mở ra cơ hội chủ động nguồn vacxin LMLM phòng bệnh cho chăn nuôi.

Đủ số lượng, chất lượng giống để SX vacxin

LMLM là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, lây lan nhanh, gây thiệt hại lớn cho chăn nuôi gia súc. Đây là bệnh được Tổ chức Thú y Thế giới (OIE) quy định bắt buộc phải báo cáo khi có dịch xảy ra và là đối tượng kiểm dịch vận chuyển gia súc và các sản phẩm gia súc. Hiện nay, thế giới có 7 typ virus LMLM đang lưu hành và có khoảng 76 typ phụ. Để phòng bệnh, sử dụng vacxin là giải pháp hiệu quả nhất. Ở Việt Nam, bệnh LMLM xuất hiện cách đây 100 năm và hiện đã có 3 typ virus lưu hành là typ O, A và Asia1.

Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường chứng kiến lễ ký chuyển giao giống virus LMLM mới giữa Chi cục Thú y Vùng VI và các DN

Từ năm 1996 đến nay, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ NN-PTNT triển khai nhiều giải pháp phòng chống dịch LMLM, nhất là Chương trình MTQG phòng chống dịch bệnh LMLM gồm 3 giai đoạn (2006-2010; 2011-2015 và 2016-2020). Tuy nhiên, do không SX được vacxin phòng bệnh trong nước nên Việt Nam phải NK 100%, dẫn đến hiệu quả phòng chống bệnh thấp, trong đó đặc biệt là nguyên nhân không tương đồng của virus vacxin và virus thực địa, nhất là trong bối cảnh virus LMLM thực địa thường xuyên biến đổi.

Với chiến lược kiểm soát dịch bệnh trên vật nuôi, đặc biệt là dịch LMLM, năm 2016, Bộ NN-PTNT đã thành lập BCĐ Quốc gia về SX vacxin phòng bệnh gia súc, gia cầm và thủy sản. Trong đó năm 2017, Đề án thí điểm SX vacxin thương mại sử dụng các chủng virus LMLM lưu hành tại Việt Nam giai đoạn 2017-2020 đã được Bộ triển khai. Theo đó, Chi cục Thú y Vùng IV (Cục Thú y) được giao nhiệm vụ xây dựng nguồn giống virus LMLM để chuyển giao cho các DN sản xuất vacxin với quy mô công nghiệp.

Ông Bạch Đức Lữu, Chi cục trưởng Chi cục Thú y Vùng VI cho biết: Trên thực tế, việc nghiên cứu, chọn tạo giống virus LMLM để SX vacxin cũng là nhiệm vụ mà Chi cục đã có kinh nghiệm thực hiện khoảng 20 năm nay, qua nhiều thế hệ. Theo đó, Trung tâm đã tổ chức thu thập, lưu giữ và bảo quản virus LMLM một cách hệ thống với nhiều công đoạn như: Thu thập bệnh phẩm virus từ thực địa, xét nghiệm để xác định bệnh, đánh giá các đặc tính sinh học như tính độc lực, tính kháng nguyên, tính di truyền virus.

Kết quả, từ hàng nghìn mẫu virus được thu thập, Chi cục đã tuyển chọn được 154 mẫu virus LMLM tốt nhất và gửi sang Phòng thí nghiệm tham chiếu của OIE về bệnh LMLM tại Pirbright (Anh) để giải trình tự gen, phân tích các đặc tính di truyền và đặc tính kháng nguyên của virus, đánh giá mức độ tương đồng kháng nguyên với các loại vacxin đã và đang sử dụng tại Việt Nam.

Qua đó, Chi cục Thú y Vùng VI đã chọn được 3 virus có khả năng phát triển thành vacxin, từ đó đã chọn được 1 mẫu virus LMLM typ O có tên “RAHO6/FMD/O-135, dòng ME-SA/PanAsia” đáp ứng được đầy đủ các tiêu chí kỹ thuật để SX vacxin theo khuyến cáo của OIE. Hội đồng khoa học của Cục Thú y và Hội đồng khoa học Bộ NN-PTNT đã đánh giá giống virus này đủ tiêu chuẩn SX vacxin LMLM, và được Bộ NN-PTNT công nhận chính thức.  

DN đã sẵn sàng SX thương mại

Cùng với chọn lọc thành công giống virus để SX vacxin, các DN thuốc thú y lớn cũng đã nhanh chóng phối hợp, vào cuộc và nhận chuyển giao giống virus LMLM mới. Tại lễ công bố diễn ra hôm qua, 3 “ông lớn” ngành SX thuốc thú y đã chính thức ký kết biên bản bàn giao giống virus LMLM của Chi cục Thú y Vùng VI để đưa ra SX thương mại quy mô lớn trong thời gian tới, gồm Cty CP và Phát triển Công nghệ Nông thôn (RTD); Cty Thuốc thú y Đức Hạnh Maphavet và Cty CP Thuốc thú y TƯ (Navetco).

Từ năm 2018, vacxin LMLM “madein Việt Nam” sẽ ra mắt

Theo lãnh đạo Cty Thuốc thú y Đức Hạnh Maphavet, để sẵn sàng đón đầu SX và tung ra thị trường vacxin LMLM, từ tháng 8/2016, Cty này đã khởi công xây dựng dây chuyền SX vacxin LMLM công suất 20 triệu liều/năm hiện đã cơ bản hoàn thiện) Sau khi tiếp nhận giống virus LMLM, Cty sẽ tiến hành ngay việc kiểm tra, SX thử nghiệm trên quy mô phòng thí nghiệm, từ đó xây dựng quy trình SX phù hợp với điều kiện thực tiễn. Dự tính qúy II/2018, những lô vacxin LMLM do Cty SX ở quy mô công nghiệp sẽ đưa ra lưu hành…

Trong khi đó, Cty RTD cũng cho biết đã đầu tư dây chuyền SX vacxin LMLM và được Cục Thú y đánh giá – công nhận phù hợp với yêu cầu GMP-WHO vào tháng 9/2017. Ngoài ra, Cty CP Thuốc thú y TƯ trong năm 2017 cũng đã tham gia dự án do Cục Thú y đề xuất để SX thí điểm vacxin LMLM thương mại sử dụng các chủng virus LMLM lưu hành tại Việt Nam và bước đầu đã thu được kết quả khả quan.

Hy vọng với sự vào cuộc của các DN lớn trong ngành SX thuốc thú y, từ năm 2018, vacxin LMLM “Madein Việt Nam” có thể sẽ chính thức ra mắt, phục vụ người chăn nuôi trong nước.

Lê Bền

Nguồn: nongnghiep.vn