[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Nhu cầu dinh dưỡng, tiêu chuẩn về nhãn thức ăn và xu hướng của ngành thức ăn thú cưng hiện nay là nhưng vấn đề được đề câp trong hội thảo trực tuyến diễn ra vào ngày 30/4/2024 do Chi Hội Thú Y – Thú Nhỏ Việt Nam phối hợp với Công ty Royal Canin tổ chức.

Hội thảo “Chất dinh dưỡng, thành phần, nguyên liệu và những xu hướng hiện tại trong ngành thức ăn thú cưng” được trình bày bởi diễn giả TS. BSTY. Vincent Biourge – Giám đốc Khoa học Royal Canin Aimargues.

Chia sẻ tại hội thảo TS. BSTY Vincent Biourge cung cấp tới người tham dự những thông tin đầy đủ cũng như định nghĩa chính xác về chất dinh dưỡng. Theo đó, chất dinh dưỡng là chất cần thiết cho cơ thể sống và phát triển, có các vai trò như: khối xây dựng (tổng hợp, bảo trì và sửa chữa); tăng cường hoặc tham gia phản ứng hóa học; các chất truyền tin (hormone, chất dẫn truyền thần kinh,…); vận chuyển các chất vào, ra khỏi cơ thể; chuyển hóa thành năng lượng, duy trì cơ thể. Một số chất dinh dưỡng quan trọng có thể kể đến như: oxygen, nước, năng lượng, protein, axit amin, lipid và axit béo thiết yếu, carbohydrate – chất xơ, khoáng chất (đa lượng và vi lượng), vitamin (lipotans và nước hòa tan). Thông thường, chó cần 43 chất dinh dưỡng khác nhau và mèo cần 45 chất dinh dưỡng.

Hiện nay, các sản phẩm thực phẩm động vật được đưa ra thị trường phải đảm bảo an toàn và được sản xuất, dán nhãn đúng cách theo quy định của Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Thuốc Hoa Kỳ (FDA). Trên cơ sở đó, nhãn thức ăn thú cưng nên chứa các thông tin như: 

• Tên sản phẩm.

• Các loài vật nuôi mà sản phẩm được
dự định.

• Báo cáo số lượng tịnh.

• Tên và địa chỉ nhà sản xuất.

• Phân tích được đảm bảo.

• Danh sách các nguyên liệu, thành phần.

(Ảnh: ST)

• Tuyên bố đầy đủ dinh dưỡng (nếu được yêu cầu).

• Hướng dẫn cho ăn.

• Báo cáo lượng calo (Hoa Kỳ).

• Tuyên bố nhãn khác.

Dựa trên những khảo sát về ngành thức ăn thú cưng, TS. BSTY Vincent Biourge cũng chỉ ra những xu hướng phổ biến về chế độ ăn của thú cưng hiện nay, bao gồm:

Chế độ ăn tự nhiên
 

Chế độ ăn tự nhiên tuân theo quy định và niềm tin của chủ vật nuôi, lấy chủ sở hữu và lấy thú cưng làm trung tâm. Ngành công nghiệp, thức ăn thú cưng đã đưa ra định nghĩa về thức ăn tự nhiên: Đó là một loại thức ăn mà nguyên liệu hoặc thành phần chỉ có nguồn gốc từ thực vật, động vật hoặc nguồn khai thác ở trạng thái chưa qua chế biến hoặc đã qua xử lý vật lý, xử lý nhiệt chế biến, tinh chế, chiết xuất, thủy phân, phân hủy enzyme hoặc lên men, nhưng chưa được sản xuất hoặc trải qua quá trình lên men hóa học. Tất cả những yếu tố này được cho phép trong chế độ ăn tự nhiên.

Yếu tố không được cho phép trong chế độ ăn tự nhiên là nó chưa được sản suất hoặc trải qua quá trình tổng hợp hóa học. Tuy nhiên, ở Hoa Kỳ, khi sử dụng những thành phần nguyên liệu có nguồn gốc từ thành phần biến đổi gen thì vẫn được gọi là tự nhiên. Ở Hoa Kỳ, không có một nguồn ngũ cốc tự nhiên mà công ty có thể mua lại, do đó phải sử dụng nguồn thực phẩm biến đổi gen.

Tuy nhiên, điều này không được áp dụng ở châu Âu. Các công ty tiếp thị về thức ăn của công ty họ sản xuất sẽ tập trung vào thị hiếu của người tiêu dùng. Ví dụ, ăn theo bản năng, chế độ ăn giàu đạm hoặc nguồn thức ăn oganic, tiêu chuẩn thức ăn không chứa đậu nành, ngũ cốc, không có bắp, không phụ phẩm,… họ không nói về cách xử lý nguyên liệu. Ví dụ, sử dụng nguyên liệu không cần xử lý, hoặc nguyên liệu toàn phần nguyên cám (như thịt tươi, bột thịt không mùi, không màu nhân tạo, không chất bảo quản).

Đáp ứng bản chất ăn thịt của chó/mèo

Rất nhiều người cho rằng, chó, mèo là động vật ăn thịt nên cần chế độ ăn giàu protein. Tuy nhiên, đây không phải là nhận định chính xác bởi chó, mèo không phải thích ăn thịt mà chúng chỉ có thể tìm được thịt để ăn. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng chó chỉ cần 10% độ đạm, mèo là 20% trong khẩu phần ăn và phải là protein có chất lượng cao, có độ amino axit cân bằng cũng như khả năng tiêu hóa cao. Quá nhiều protein là không cần thiết (đúng với mọi loài).

Hiện nay, có rất nhiều người áp dụng chế độ ăn Barf – ăn đồ ăn thô (thức ăn tươi sống). Tuy nhiên chế độ ăn này khiến vật nuôi thiếu hụt rất nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu gây ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng. Có nhiều vấn đề đặt ra cho chế độ ăn này như: chất lượng nguồn nguyên liệu, độ tiêu hóa của chất đạm, chỉ ăn thịt có đủ… Thịt sống thông thường rất dễ bị nhiễm các loại vi khuẩn như salmonella. Do đó, tuyên bố của FDA và rất nhiều tổ chức khác trên thế giới không khuyến cáo cho chó, mèo sử dụng chế độ ăn này.

Không tinh bột – không hạt

Tinh bột là một chủ đề được tranh cãi rất nhiều. Chế độ ăn của chó, mèo trong tự nhiên đa phần là protein và chất béo ít carbonhydrat. Tuy nhiên, chó là động vật ăn tạp nên tinh bột có thể là 1 phần trong chế độ ăn. Cung cấp carbon cho chó để tạo năng lượng sẽ tốt hơn việc cho protein và chỉ sử dụng protein để tạo năng lượng. 

Đối với mèo cũng có rất nhiều vấn đề đặt ra như: mèo có tiêu hóa được tinh bột, có chuyển hóa được gluco không, carbonhydrat có gây béo phì, gây bệnh tiểu đường không, mèo bị tiểu đường có nên cho ăn chế độ ít carbonhydrat? Nhiều người cho rằng, mèo không tiêu hóa được tinh bột. Thí nghiệm oxy hóa carbon của mèo đã chỉ ra rằng chế độ ăn 26% carbon thì oxy hóa carbon và chất béo tương đương nhau, ở chế độ 56% carbon, oxy hóa carbon cao hơn. Điều này cho thấy mèo có thể sử dụng và oxy hóa carbon.

Có một khái niệm cho rằng, chó, mèo ăn loại thực phẩm không ngũ cốc sẽ cung cấp cho chúng một lượng protein cao, ít đường bột. Tuy nhiên, điều quan trọng là không có giả định nào cho rằng chế độ ăn uống không ngũ cốc sẽ ít đường bột. Trên thực tế, một số loại thức ăn cho chó, mèo không ngũ cốc có chứa hàm lượng đường bột tương đương hoặc thậm chí cao hơn chế độ ăn có ngũ cốc. Có một quan niệm sai lầm khá phổ biến mà nhiều chủ vật nuôi mắc phải đó là, chế độ ăn không ngũ cốc là chế độ ăn tốt nhất đối với mèo hoặc chó bị dị ứng thức ăn, trong khi bắp và các loại ngũ cốc khác không nằm trong số các chất gây dị ứng thông thường. Trên thực tế, các nhà nghiên cứu đã cho thấy, bắp là một trong những nguồn thực phẩm gây dị ứng ở mức thấp nhất (<5%).

Sản phẩm phụ

Chế độ ăn này tốt/không tốt phụ thuộc rất nhiều vào văn hóa của từng đất nước. Ở chế độ này, chó, mèo sẽ sử dụng các thành phần phụ. Ví dụ như, tất cả những phần con người có thể tiêu thụ sẽ chuyển sang cho người tiêu thụ, phần còn lại là xương, đầu, cổ chân, nội tạng sẽ được nghiền làm thức ăn cho chó, mèo. Về mặt dinh dưỡng thì nó tốt, có nhiều dinh dưỡng. Bột thịt nghiền từ đầu, cổ, cánh, nội tạng chứa nhiều dinh dưỡng hơn xương.

Những “sự thật” về các chế độ ăn phổ biến cho thú cưng hiện nay đã được TS. BSTY Vincent Biourge chỉ ra rất cụ thể. Thiết kế hạt thức ăn cho thú cưng rất quan trọng, bởi hình dạng hạt, độ dài/dày của hạt ảnh hưởng trực tiếp đến độ ngon miệng và khả năng nhai của chó, mèo.

Về vấn đề thú cưng bị bệnh, đặc biệt là trường hợp chó bị bệnh tim thì tùy vào tình trạnh bệnh để có những phương pháp khác nhau. Giai đoạn ở chó đã thể hiện triệu chứng bệnh nên cân nhắc sử dụng chế độ ăn có giảm natri, sodium trong thức ăn. Giai đoạn sớm chưa biểu hiện thì cần có chế độ ăn duy trì và cân bằng…

Phương Nhung