Từ giữa thập niên 20s, các vắc-xin được chế tạo từ công nghệ sản xuất hiện đại đã xuất hiện và ngày càng được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới, nhất là trong 5 năm trở lại đây. Loại vắc-xin này thường được dùng trong ngành chăn nuôi gia cầm, đặc biệt tập trung sử dụng tại các nhà máy ấp.

Các vắc-xin thế hệ mới có thể được chia thành ba loại chính:

• Vắc-xin kết hợp Phức hợp Miễn dịch,
• Vắc-xin vector HVT,
• Vắc-xin vector FP.

Mặc dù bản chất của ba loại vắc-xin này rất khác nhau, nhưng chúng vẫn có một số đặc điểm chung hoàn toàn phù hợp với quy trình chủng ngừa trong nhà máy ấp. Ba loại vắc-xin trên ít hoặc không chịu ảnh hưởng của kháng thể mẹ truyền, bảo đảm mọi gà con nhận được lượng vắc-xin đồng đều; đồng thời, khi sử dụng sớm qua đường tiêm trong trứng (in-ovo) hay qua đường tiêm dưới da tại thời điểm một ngày tuổi, ba loại vắc-xin này sẽ tạo ra độ dài miễn dịch cần thiết nhằm cung cấp sự bảo hộ đầy đủ cho cả đàn gà.

Bài viết dưới đây giới thiệu xu hướng sử dụng các vắc-xin thế hệ mới trong quy trình chủng ngừa cho gà thịt trên toàn thế giới, dựa vào các số liệu từ các công ty sinh học và từ nội bộ công ty Ceva.

XU HƯỚNG CHỦNG NGỪA TRONG NHÀ MÁY ẤP TRÊN TOÀN THẾ GIỚI NĂM 2012

Năm 2012, có 65% gà hướng thịt một-ngày-tuổi được tiêm một mũi vắc-xin qua đường tiêmin-ovo(trong trứng) hay tiêm dưới da, trong khi đó, số liệu này ở gà con hướng trứng và gà con giống là 100%.

Trong mảng chăn nuôi gà thịt, tỉ lệ sử dụng vắc-xin thế hệ mới có một cách biệt lớn giữa các lục địa, được thể hiện qua bảng dưới đây:

Tất cả gà thịt tại châu Mỹ đều được tiêm phòng tại nhà máy ấp và ban đầu chỉ sử dụng vắc-xin kiểm soát bệnh Marek.

Các nhà chăn nuôi Tây Nam Âu cũng như Trung và Đông Âu cũng tiến hành quy trình tiêm phòng tại nhà máy ấp với vắc-xin đầu tiên là Marek, sau đó, mở rộng thêm các vắc-xin kiểm soát IBD và ND.

Tại khu vực châu Á, thời gian đầu, chủng ngừa tại nhà máy ấp chỉ được áp dụng để kiểm soát bệnh Marek và bệnh Newcastle (ND). Hiện nay, xu hướng này được khuếch trương và nhân rộng sang các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác như bệnh IBD (Infectious Bursal Disease, bệnh Gumboro) và bệnh Viêm thanh khí quản truyền nhiễm (LT).

Đa số nhà chăn nuôi Trung Quốc và Đông Nam Á cũng áp dụng quy trình tiêm phòng tại nhà máy ấp, chủ yếu dùng các vắc-xin nhũ tương dầu kiểm soát bệnh ND.

Châu Phi, Trung Đông và một phần châu Á chỉ áp dụng giới hạn quy trình chủng ngừa trong nhà máy ấp do có quá nhiều cơ sở chăn nuôi nhỏ lẻ, những nơi tự tiến hành tiêm phòng trong trang trại nuôi.

SỬ DỤNG VẮC-XIN THẾ HỆ MỚI KIỂM SOÁT IBD, ND VÀ LT TỪ NĂM 2008 ĐẾN NĂM 2012

Gà con hướng thịt một-ngày-tuổi được tiêm phòng tại nhà máy ấp bằng các vắc-xin thế hệ mới có số lượng tăng nhanh trong 5 năm trở lại đây, từ 13% vào năm 2008 đã nhảy vọt lên 45% vào năm 2012.

Xu hướng này cho thấy: tỉ lệ tăng trưởng trung bình tích lũy gần đạt 40% mỗi năm trong khoảng thời gian từ 2008 đến 2012. Sự gia tăng này có liên quan đến số lượng con trong đàn ngày càng tăng tại các nước chăn nuôi gia cầm (dựa vào số liệu chính thức của mỗi quốc gia) và sự quan tâm ngày càng nhiều từ các nhà chăn nuôi gia cầm.

Ba bệnh nguy hiểm thường xuyên xảy ra trong nền chăn nuôi gia cầm là IBD, ND và LT được chú ý đến đầu tiên trong quá trình nghiên cứu cải tiến công nghệ sản xuất vắc-xin. Trong đó, vắc-xin thế hệ mới kiểm soát bệnh IBD được giới thiệu sớm nhất (từ năm 2002 đến 2008) và cũng là vắc-xin được sử dụng nhiều nhất. Đứng thứ hai là vắc-xin thế hệ mới kiểm soát bệnh ND với nhiều cải tiến vượt bậc:

– Vắc-xin thế hệ mới IBD: 32% gà con hướng thịt một ngày tuổi tiếp nhận vắc-xin công nghệ mới kiểm soát bệnh IBD vào năm 2012. Vắc-xin kết hợp với phức hợp miễn dịch được sử dụng rộng rãi trên thế giới, ngoại trừ Hoa Kỳ (đối với nước Mỹ, chỉ được sử dụng vắc-xin vector HVT IBD).

– Vắc-xin thế hệ mới ND: các vắc-xin này được sản xuất chủ yếu dựa trên vector HVT. Loại vắc-xin này mới được giới thiệu gần đây (bắt đầu từ năm 2008) và là vắc-xin có tỉ lệ sử dụng gia tăng nhiều nhất (từ 1% năm 2008 đã tăng vượt bậc lên 8% năm 2012).

– Vắc-xin thế hệ mới LT: các vắc-xin này được sản xuất ở cả hai công nghệ vector: HVT và FP. Loại vắc-xin này được giới thiệu đầu tiên ở Hoa Kỳ vào giữa những năm 2000 và việc sử dụng cho đàn gà thịt vẫn bị giới hạn tại nước Mỹ và một số các nước châu Mỹ La-tinh, do điều kiện dịch tể đặc biệt.

KẾT LUẬN

Như các dữ liệu ở biểu đồ trên, các vắc-xin thế hệ mới áp dụng trong nhà máy ấp có đà tăng trưởng rất nhanh và bắt đầu từng bước có mặt ở từng quốc gia trên thế giới.

Loại vắc-xin này mở ra một giải pháp mới mang đến cơ hội quản lý và kiểm soát bệnh hiệu quả. Ưu điểm của các vắc-xin thế hệ mới chính là đem tới cho các nhà chăn nuôi sự an toàn, khả năng bảo hộ cao và hoàn toàn phù hợp với quy trình tiêm phòng tại nhà máy ấp. Khi sử dụng loại vắc-xin này, đàn gà trong trại được giảm các mũi tiêm phòng kiểm soát bệnh IBD và LT và giảm thiểu liều tiêm nhắc lại đối với bệnh ND, do đó, quy trình tiêm phòng được đơn giản hóa so với trước rất nhiều. Nhờ lợi thế không chịu tác động của mức kháng thể mẹ truyền, vắc-xin thế hệ mới có khả năng phân bố đồng đều giữa các gà trong đàn. Gần đây, Ceva giới thiệu một sự kết hợp độc đáo giữa 2 vắc-xin thế hệ mới (vắc-xin kết hợp phức hợp miễn dịch kiểm soát bệnh IBD: Transmune^® IBD và vắc-xin vector HVT kiểm soát bệnh ND: Vectormune^® ND) trong một mũi tiêm duy nhất tại nhà máy ấp mà vẫn đem đến sự bảo hộ kéo dài có khả năng kiểm soát ba bệnh thường gặp trên gà – bệnh Newcastle, Gumboro và Marek – một bước tiến lớn đối với ngành chăn nuôi gia cầm.

Tiêm phòng tại nhà máy ấp tăng khả năng kiểm soát và tạo sự đồng nhất trong quy trình tiêm phòng: vì quản lý và đào tạo một nhóm nhỏ nhân công tại nhà máy ấp sẽ dễ dàng hơn rất nhiều khi so sánh với việc hướng dẫn hàng trăm trang trại nuôi. Khi gà con tại nhà máy ấp được tiêm phòng đầy đủ sẽ giúp người chăn nuôi gà thịt tại trang trại có nhiều thời gian hơn để tập trung vào các hoạt động chính trong công tác quản lý trại và chăn nuôi đàn gà của mình.

Điểm cần lưu ý trong việc áp dụng loại vắc-xin thế hệ mới này chính là “mỗi con gà phải nhận được một liều vắc-xin phù hợp”. Vì thế, chất lượng tiêm phòng tại nhà máy ấp là tối quan trọng để tận dụng hết tất cả tiềm năng của loại vắc-xin này.

Chăn nuôi gia cầm được kì vọng trở thành nguồn thực phẩm protein chính trong 30 năm tới. Với sự khan hiếm tài nguyên và áp lực kinh tế, công nghệ nuôi tiên tiến và tối ưu hóa hiệu suất sẽ ngày càng quan trọng trong tương lai gần. Trong đó, kiểm soát bệnh là một trong những thách thức chủ yếu cho việc tối ưu hóa hiệu suất. Do đó, kết hợp các vắc-xin thế hệ mới với quy trình tiêm phòng tại nhà máy ấp mang đến một khả năng mới về độ an toàn và hiệu quả tiêm phòng cũng như thực hiện quy trình tiêm phòng vắc-xin. Một số nhà chăn nuôi đã tích cực tích lũy kinh nghiệm này trong 5 năm qua.

Nguồn tin: Ceva Việt Nam