[Chăn nuôi Việt Nam] – Bệnh ngắn mỏ (Derszy’s disease) là một bệnh truyền nhiễm do Parvovirus ở các loại thủy cầm (vịt, ngan, ngỗng). Bệnh được phát hiện lần đầu ở ngỗng (1956) và Ts. Derszy phân lập được virut vào những năm 60 thế kỷ trước. Việt Nam đã ghi nhận bệnh ở ngỗng (1967). Hiện nay bệnh rất phổ biến ở khắp nơi, đặc biệt các vùng chăn nuôi vịt tập trung.

Bệnh lây lan rất mạnh, nhưng nặng nhất là vịt, ngan, ngỗng con dưới 10 ngày tuổi với thể cấp tính, tỷ lệ chết tới 100% do viêm cơ tim, gan, ruột, hô hấp. Thủy cầm trên 2-3 tuần tuổi chết ít (~10%). Vịt lớn không biểu hiện triệu chứng lâm sàng, nhưng là thể mang virus tiềm tàng và truyền dọc qua trứng, bài thải, lây lan bệnh.

Parvovirus là virut đường ruột, khá bền vững với nhiệt và chất sát trùng. Bệnh truyền lây dọc qua trứng và lây ngang qua đường miệng.

Tùy độ tuổi, bệnh có thể tiến triển thể cấp tính ở vịt dưới 2-3 tuần tuổi, thể á cấp hay mạn tính ở vịt lớn hơn. Thời gian ủ bệnh 3-5 ngày. Thể cấp tính, triệu chứng điển hình là bỏ ăn uống, ỉa chảy phân trắng dữ dội, sưng mắt, chảy nước mũi, sưng phao câu, màng giả ở lưỡi và xoang miệng, suy sụp và chết hàng loạt. Vịt sống sót mỏ bị biến dạng, mỏ trên dài hơn mỏ dưới (rụt mỏ), lưỡi thò ra gây khó khăn ăn uống nên còi cọc, chậm lớn, da thâm đỏ, ỉa chảy, có dáng đi như chim cánh cụt.

Vịt sống sót mỏ bị biến dạng, mỏ trên dài hơn mỏ dưới (rụt mỏ), lưỡi thò ra gây khó khăn trong ăn uống nên còi cọc, chậm lớn… (Ảnh: Sưu tầm)

Bệnh tích chính là viêm fibrin màng tim, màng gan; cơ tim bệch nhợt; gan, quả tối, thận sưng, sung huyết; xoang thân đầy dịch fibrin (báng bụng).

Dịch tễ của bệnh phụ thuộc rất nhiều ở tình trạng miễn dịch của đàn vịt bố mẹ và vịt con vừa nở. Lượng kháng thể thụ động (từ mẹ) sẽ ảnh hưởng đến tình trạng bệnh của đàn vịt con sau nở. Nếu vịt mẹ được tiêm vacxin và có miễn dịch tốt, kháng thể sẽ truyền qua lòng đỏ và bảo vệ đàn con ít nhất trong 2-3 tuần sau nở.

Để vịt con 1 ngày tuổi có đủ kháng thể phòng bệnh chỉ có thể: (i). Tiêm phòng vacxin cho đàn vịt đẻ, hoặc (ii). Tiêm kháng thể cho vịt con ngay từ lò ấp nở.

Người ta đã sản xuất được vacxin nhược độc và vacxin vô hoạt phòng bệnh. Biện pháp hữu hiệu phòng bệnh là tiêm phòng vacxin đầy đủ cho toàn bộ đàn vịt bố mẹ để có kháng thể mẹ phòng bệnh cho đàn con sau nở. Ngoài ra, tiêm vacxin cho đàn vịt lớn để có kháng thể chủ động phòng bệnh và làm sạch virut mang trùng.

Với đàn thủy cầm mới nở ở những vùng nguy cơ dịch, dùng kháng thể lòng đỏ hay kháng huyết thanh tiêm lúc vừa bóc trứng (1-3 ngày tuổi) và lặp lại sau 5-7 ngày có tác dụng phòng bệnh đạt hiệu quả cao.

Không có trị liệu đặc hiệu. Thuốc kháng khuẩn chỉ giảm nhiễm khuẩn thứ phát. Nếu chẩn đoán sớm và can thiệp sớm (ngay) bằng kháng thể hay kháng huyết thanh sẽ giảm tỷ lệ bệnh và chết đáng kể. 

HANVET-KTV Derszy’s

Là kháng thể lòng đỏ đa giá, chứa 3 kháng thể quan trọng: (i) Kháng thể viêm gan siêu vi trùng (DH), (ii) Kháng thể dịch tả (DE), và (iii) Kháng thể ngắn mỏ, còi cọc (Derszy’s). Ba bệnh chính trên ở vịt, ngan, ngỗng đều do virut và gây chết hàng loạt, nhất là thủy cầm dưới 1-2 tuần tuổi.

Kế thừa những thành quả nghiên cứu sản xuất các loại kháng thể lòng đỏ phòng chữa một số bệnh truyền nhiễm ở gia cầm, đặc biệt sản phẩm HANVET-KTV phòng và chữa bệnh viêm gan siêu vi trùng và dịch tả vịt, ngan từ nhiều năm qua. Với tình hình dịch bệnh ngắn mỏ, còi cọc vịt, ngan, ngỗng ở nước ta hiện nay, Công ty HANVET đã phát triển thành công kháng thể đa giá HANVET-KTV Derszy’s. Bước đầu có những hiệu quả tích cực trong việc ngăn chặn và phòng chống đồng thời 3 dịch bệnh quan trọng này.

HANVET-KTV Derszy’s là kháng thể lòng đỏ chứa kháng thể đặc hiệu với 3 bệnh (DH, DE và Derszy’s), ngoài ra còn chứa một số kháng thể không đặc hiệu từ tự nhiên hay và như một liệu pháp protein chữa, phòng bệnh.

Kháng thể có tác dụng ngay sau tiêm, tồn lưu trong máu và bảo hộ con vật 1-2 tuần.

Chế phẩm dùng an toàn, hiệu quả cho mọi lứa tuổi thủy cầm, giúp phục hồi nhanh.

Chỉ định

• HANVET-KTV Derszy’s được dùng như một liệu pháp chữa bệnh DH, DE và Derszy’s, nhưng có thể thay thế vacxin phòng 3 bệnh này trên ở vịt, ngan, ngỗng.

• Tiêm thủy cầm vừa bóc trứng (1-3 ngày tuổi) để phòng DH, DE, Derszy’s và tăng cường sức đề kháng.

Cách dùng

• Hiệu quả phòng, chữa phụ thuộc can thiệp sớm hay muộn.

• Để chai thuốc ra ngoài 20-30 phút cho hết lạnh trước tiêm.

• Lắc kỹ lọ thuốc trước và trong quá trình dùng.

• Tiêm bắp hay dưới da cổ.

Liều phòng

• Thủy cầm 1-3 ngày tuổi 0,3- 0,5 ml/con. Cần nhắc lại mũi 2 sau 5-7 ngày.

Liều chữa

• Vịt, ngan, ngỗng dưới 2 tuần tuổi: Tiêm 1 ml/con và nhắc lại sau 3 ngày.

• Trên 2 tuần tuổi: Tiêm 1,5-2 ml/con và nhắc lại sau 3 ngày.

Chú ý

• HANVET-KTV Derszy’s là dạng nhũ dịch vô trùng.

• Bảo quản và vận chuyển: râm, lạnh 2-8^oC, tránh ánh sáng mặt trời.

• Hạn dùng: 12 tháng kể từ ngày sản xuất.

• Trong thời gian chữa bệnh, dùng Thuốc điện giải và một số vitamin nâng cao sức đề kháng và giải độc. Có thể dùng Clafotax hay Hancifec pha nước cất tiêm phòng nhiễm khuẩn thứ phát.

• Kết hợp các biện pháp an toàn sinh học và chăm sóc nuôi dưỡng, cách ly tốt.

Chúc bà con áp dụng tốt và thành công trong chăn nuôi thủy cầm!

TS. Nguyễn Đức Lưu – Công ty HANVET