[Chăn nuôi Việt Nam] – Việt Nam và Trung Quốc đều xếp hạng trong Top 10 quốc gia có ngành chăn nuôi lợn lớn trên thế giới, cùng nhau có vị trí địa lý gần và văn hóa giao thoa. Với làn sóng mới về trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số hóa đang mở ra những con đường sáng tạo cho sự phát triển bền vững của ngành chăn nuôi lợn hai quốc gia.

Chiều ngày 19/3/2025, tại TP. Hồ Chí Minh, Liên minh Đổi mới ngành Chăn nuôi Lợn Trung Quốc – ASEAN, Tạp chí KHKT Chăn nuôi (Hội Chăn nuôi Việt Nam), cùng các doanh nghiệp đồng hành: Công ty Công nghệ Shuying Thâm Quyến; Công ty Công nghệ Kỹ thuật số HiTIAI, AnHui; Công ty TNHH MTV Dinh Dưỡng Ánh Dương Khang đã tổ chức diễn đàn về đổi mới trong ngành chăn nuôi lợn giữa Trung Quốc và Việt Nam. Diễn đàn có sự hỗ trợ học thuật từ Đại học Quảng Tây, Trung Quốc; Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam; Học viện Nông nghiệp Việt Nam.

Việt Nam và Trung Quốc có hệ sinh thái tương đồng

TS. Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam

Tại diễn đàn, TS. Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam cho biết, chăn nuôi lợn chiếm hơn 65% tổng sản lượng thịt của ngành chăn nuôi Việt Nam, với tổng số đầu con hiện nay là 30.060.712 con, số lượng (không tính lợn con chưa tách mẹ) là 25.546.030 con. Đóng góp lớn vào GDP nông nghiệp và tạo sinh kế cho hàng triệu hộ chăn nuôi.

Hiện nay, Đồng Nai tiếp tục là tỉnh có quy mô chăn nuôi lợn lớn nhất cả nước với hơn 2,5 triệu con. Các tỉnh miền Bắc như Hà Nội, Bắc Giang, Phú Thọ cũng đóng góp đáng kể vào sản lượng chăn nuôi. Bình Phước, Bình Dương và Bình Định là các địa phương có sự phát triển mạnh mẽ trong ngành chăn nuôi lợn.

Sau khi dịch tả lợn châu Phi (ASF) bùng phát từ năm 2019, làm giảm hơn 25% tổng đàn, đến nay, ngành đã có sự chuyển dịch từ chăn nuôi truyền thống sang chăn nuôi công nghiệp. Xu hướng chăn nuôi an toàn sinh học, ứng dụng công nghệ cao, mô hình trang trại khép kín, tự động hóa đang dần phổ biến.

Với vai trò lớn của mình, ngành chăn nuôi lợn Việt Nam đóng góp lớn vào GDP nông nghiệp, đảm bảo an ninh thực phẩm, cung cấp nguồn thu nhập cho hàng triệu hộ chăn nuôi. Vì vậy, xu hướng phát triển của ngành chăn nuôi lợn Việt Nam sẽ tập trung vào việc ứng dụng công nghệ cao trong chăn nuôi để tăng năng suất; Chuyển đổi mô hình chăn nuôi theo hướng bền vững, giảm thiểu tác động môi trường; Xu hướng tập trung hóa với các trang trại quy mô lớn, giảm dần mô hình chăn nuôi nhỏ lẻ.

Theo TS. Nguyễn Xuân Dương, Việt Nam và Trung Quốc là những nước hiện nằm trong nhóm có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và nhu cầu sử dụng thực phẩm chăn nuôi lớn nhất thế giới. Thứ hai, do vị trí địa lý gần nhau, Việt Nam và Trung Quốc có hệ sinh thái tương đồng, dẫn đến quy mô chăn nuôi lớn với cơ cấu giống vật nuôi khá giống nhau. Thứ ba, thói quen tiêu dùng thực phẩm của hai quốc gia cũng tương tự, trong đó, sản phẩm chế biến từ thịt lợn chiếm tỷ trọng cao hơn so với các loại thịt khác. Thứ tư, dù ngành chăn nuôi phát triển mạnh, cả hai nước vẫn phụ thuộc nhiều vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu như ngô, đậu tương… Thứ năm, ASF đang diễn biến phức tạp ở cả hai quốc gia, ảnh hưởng lớn đến ngành chăn nuôi.

Cả Việt Nam và Trung Quốc đều có những chính sách khuyến khích và mở cửa để phát triển chăn nuôi. Từ những năm 1990, các Tập đoàn chăn nuôi lớn như New Hope (Trung Quốc), C.P, Dabaco (Việt Nam) đã hình thành và phát triển. Đáng chú ý, trong những năm gần đây, các doanh nghiệp Trung Quốc đã tiếp cận và làm chủ nhiều công nghệ tiên tiến trên thế giới, đặc biệt là công nghệ chăn nuôi thông minh, trang trại quy mô lớn và kiểm soát an toàn sinh học. Sau ASF, Trung Quốc không chỉ khôi phục đàn lợn mà còn vươn lên dẫn đầu thế giới với tổng đàn 640 triệu con, sở hữu công nghệ chăn nuôi hiện đại bậc nhất.

ASF buộc cả hai quốc gia phải thay đổi phương pháp chăn nuôi truyền thống. Trung Quốc đã nhanh chóng tìm ra hướng đi mới và đạt được nhiều thành tựu (với giá lợn hiện tại khoảng 55.000 đồng/kg). Điều này cho thấy sự khác biệt về trình độ, năng suất và công nghệ chăn nuôi giữa hai nước.

TS. Nguyễn Xuân Dương hy vọng, diễn đàn sẽ là nơi để các chuyên gia, nhà khoa học, các doanh nghiệp của 2 nước chia sẻ kinh nghiệm trong lĩnh vực chăn nuôi lợn. Là cơ hội để các nhà khoa học, chuyên gia và doanh nghiệp trao đổi về kỹ thuật chăn nuôi tiên tiến, quản trị giống, dinh dưỡng, dịch bệnh và thị trường, góp phần nâng tầm ngành chăn nuôi lợn trong tương lai.

PGS.TS.DVM Lê Văn Phan, Học viện Nông nghiệp Việt Nam trình bày tại diễn đàn chuyên đề “Cập nhật tình hình ASF tại Việt Nam (2019-2024): Nhận thức và bài học kinh nghiệm”.

PGS.TS Lê Văn Phan nhấn mạnh tầm quan trọng của công nghệ trong việc kiểm soát dịch bệnh, đặc biệt là dịch tả lợn châu Phi. Theo đó, công nghệ xét nghiệm nhanh, giám sát thông minh và các phương pháp phòng ngừa mới đã giúp giảm thiểu sự lây lan của dịch bệnh, đồng thời tạo ra môi trường chăn nuôi an toàn hơn.

TS. Dương Duy Đồng, Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh với bài trình bày “Tình hình hiện tại và hướng phát triển của ngành chăn nuôi lợn tại Việt Nam”

TS. Dương Duy Đồng khẳng định, thịt lợn vẫn là loại thịt được người Việt Nam ưa chuộng nhất. Xu hướng là giảm số lượng trang trại chăn nuôi lợn nhưng tăng quy mô của mỗi trang trại. Các nhà chăn nuôi cần tăng cường an toàn sinh học theo cách tốt hơn để bảo vệ ASF và cũngcác bệnh khác (PRRS; PED; PCV2; FMD…). Cùng với đó, cần nâng cao hiệu suất chăn nuôi lợn thông qua việc cải thiện chất lượng thức ăn và tăng cường quản lý ở cấp độ trang trại chăn nuôi lợn cũng như ở cấp độ công ty chăn nuôi lợn; Giống và nhân giống lợn vẫn là một câu hỏi lớn đối với ngành chăn nuôi lợn tại Việt Nam.

Trung Quốc đạt nhiều thành tựu lớn khi ứng dụng chăn nuôi lợn thông minh 

GS. Triệu Vân Thượng, Đại học Quảng Tây, Trung Quốc với chủ đề “Cập nhật các tiến bộ và chia sẻ kinh nghiệm về chăn nuôi lợn sử dụng trí tuệ nhân tạo tại Trung Quốc”.

Theo GS. Triệu Vân Thượng, Trung Quốc là quốc gia sản xuất và tiêu thụ thịt lợn lớn nhất thế giới, năm 2024, sản lượng thịt lợn của Trung Quốc đạt 57,06 triệu tấn, chiếm khoảng 48% tổng sản lượng thịt lợn toàn cầu. Tính đến cuối năm 2024, tổng đàn lợn của Trung Quốc đạt 427,4 triệu con. Trong đó, đàn lợn nái đạt 40,78 triệu con, giảm 640.000 con so với cùng kỳ năm trước.

Số lượng cơ sở giết mổ lợn với công suất hơn 500.000 con/năm tại Trung Quốc đã vượt hơn 70% tổng số cơ sở giết mổ lợn tại Trung Quốc vào năm 2024. Trung Quốc có 26 cơ sở giết mổ lợn hàng đầu với hơn 2 triệu con lợn mỗi cơ sở chiếm khoảng 30% tổng số cơ sở giết mổ của cả nước. Dự báo, xu hướng tập trung hóa và mở rộng quy mô chăn nuôi sẽ tiếp tục gia tăng.

Dịch tả lợn châu Phi bùng phát vào năm 2018 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành chăn nuôi lợn Trung Quốc, dẫn đến những thay đổi đáng kể về phân bố địa lý và mô hình hoạt động. Những thay đổi này phản ánh sự thích ứng của ngành đối với những thách thức do dịch tả lợn châu Phi đặt ra, nhằm tăng cường an ninh sinh học, nâng cao hiệu quả và ổn định nguồn cung thịt heo của đất nước.

Cụ thể, xu hướng dịch chuyển trại lợn nái về các tỉnh phía Nam như Phúc Kiến (Fujian) và Hồ Bắc (Hubei) ngày càng rõ rệt. Các khu vực đồi núi ở đây giúp tăng mức độ cách ly, làm giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh, nâng cao an toàn sinh học. Miền Nam Trung Quốc có ít đất canh tác hơn, nhưng chăn nuôi lợn nái không cần nhiều đất, cùng với các chính sách địa phương thuận lợi đã thu hút đầu tư vào khu vực này.

Hồ Bắc (Hubei) và Phúc Kiến (Fujian) đã trở thành trung tâm nuôi nái sinh sản quan trọng. Hà Nam (Henan) và Sơn Đông (Shandong): Chuyên về vỗ béo heo, tập trung nuôi heo đến trọng lượng xuất chuồng. Trong khi tại Tây Nam Trung Quốc (Vân Nam, Quý Châu, Tứ Xuyên, Hồ Nam), chủ yếu là các trang trại nhỏ lẻ hướng đến tiêu thụ nội địa.

Giang Tô (Jiangsu) và Chiết Giang (Zhejiang): Kết hợp nuôi giống và vỗ béo trong một hệ thống khép kín. Tại Miền Nam (Quảng Đông, Quảng Tây, Giang Tây): Kết hợp giữa các trang trại quy mô công ty và nông hộ nhỏ lẻ, thường theo hình thức hợp tác hoặc theo các thảo thuận chăn nuôi theo hợp đồng.

Thách thức của ngành chăn nuôi lợn Trung Quốc, đó là sản xuất quá mức trong năm 2023 khiến các nhà chăn nuôi thua lỗ, đến năm 2024 lợi nhuận phục hồi nhẹ.

Bên cạnh đó, giá thức ăn chăn nuôi tăng cao, buộc các doanh nghiệp lớn phải tích hợp chuỗi sản xuất để nâng cao hiệu quả. Do đó, xu hướng chuyên môn hóa và tự động hóa, ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào điểu khiển và quản lý chăn nuôi thông minh ngày càng thể hiện rõ tại Trung Quốc.

Ông Shi Guangxiao, CEO của Yingzi Technology Co,. Ltd. and Shuying Technology Co,. Ltd. trình bày vấn đề “Các giải pháp AI hỗ trợ sự phát triển chất lượng của ngành chăn nuôi lợn ASEAN”

Ông Shi Guangxiao chia sẻ, ngành nghề nuôi heo trước  2008 là nghề phụ, giai đoạn 2008-2013 là nghề chính, từ năm 2013-2015 là chuyên nghiệp, từ 2015-nay là công nghiệp, từ 2017- nay là sản nghiệp.

Ông cũng cho rằng, bản chất của chăn nuôi heo là sử dụng các biện pháp can thiệp nhân tạo để tối đa hóa ưu điểm của các gen có lợi của heo. Để khai thác triệt để chi phí thấp để nuôi heo tốt thì cần có các yếu tố: Gen di truyền, dinh dưỡng chính xác, an toàn sinh học, kiểm soát môi trường, quản lý sản xuất, kiểm soát bệnh tật và quản  lý tổng hợp. Ông cũng khẳng định chăn nuôi heo thông minh sẽ dẫn dắt tương lai giúp tăng thêm số lợn, đáng tin cậy, đơn giản hơn, dễ sao chép và quan trọng nhất là hiệu quả hơn.

Một số hình ảnh khác tại sự kiện:

Ông Nguyễn Quốc Minh, Trợ lý Tổng biên tập Tạp chí kHKT Chăn nuôi giới thiệu về Tạp chí tại sự kiện.

Theo ông Nguyễn Quốc Minh, Tạp chí KHKT Chăn nuôi Việt Nam hiện có 3 ấn phẩm là Tạp chí KHKT Chăn nuôi, Đặc san Chăn nuôi Việt Nam và Bản tin Người nuôi tôm. Trong đó, Đặc san Chăn nuôi Việt Nam với bề dày 10 năm hình thành và phát triển, đã và đang khẳng định là kênh thông tin số 1 về ngành chăn nuôi tại Việt Nam.

Đại diện Tổ chức Triển lãm ngành Chăn nuôi Lợn Thế giới trình bày những nội dung chính về triển lãm năm 2025 sẽ được tổ chức từ ngày 18-20/10/2025 tại Shangsa, Trung Quốc

Diễn đàn đã thu hút đông đảo nhiều chuyên gia, doanh nghiệp và người chăn nuôi lợn 2 nước Việt Nam và Trung Quốc tham dự

Doanh nghiệp Trung Quốc giải đáp những thắc mắc của người chăn nuôi lợn tại Việt Nam

Diễn đàn cũng là nơi trao đổi, giao lưu của các chuyên gia, doanh nghiệp hai nước

Bài và ảnh: Quỳnh Chi – Hà Ngân