PhD. DVM. Roman Tymoshenko 

Giám đốc Kinh doanh PALITAL Châu Á

[Chăn Nuôi Việt Nam] – Cai sữa là một giai đoạn có nhiều thay đổi và thách thức đối với heo con. Sử dụng tối ưu dinh dưỡng rất cần thiết để hỗ trợ heo con trong giai đoạn chuyển tiếp này. Việc sử dụng enzyme trong thức ăn giúp xử lý những chất kháng dinh dưỡng nhằm nâng cao năng suất và tiết kiệm chi phí thức ăn.

Trong giai đoạn cai sữa, heo con đặc biệt dễ bị tổn thương do rối loạn dinh dưỡng và bệnh nhiễm. Hệ tiêu hóa của chúng vẫn còn đang thích nghi với dạng thức ăn mới, hệ miễn dịch còn yếu và chúng rất dễ bị tác động bởi stress. Vì vậy, chúng ta nên giám sát mọi yếu tố trong quản lý trại. Và một trong những yếu tố đầu tiên cần cân nhắc là quản lý thức ăn từ việc chọn lựa nguyên liệu, giá trị dinh dưỡng cho đến khả năng tiêu hóa của thức ăn. Tuy nhiên, chi phí thức ăn cũng rất quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay khi mà giá nguyên liệu tăng cao.

Chất xơ cũng có thể gây ra vấn đề

Ngoài việc mang lại giá trị dinh dưỡng trong khẩu phần heo con, chất xơ còn chứa các chất kháng dinh dưỡng, điều này đòi hỏi sự cẩn thận khi lập công thức thức ăn. Trong nguyên liệu nguồn gốc thực vật, xơ NSP (non-stach polysaccharides) là một ví dụ. Xơ NSP là một trong những thành phần cấu tạo nên thành tế bào và không thể bị thủy phân hoàn toàn bởi các enzyme tiêu hóa nội sinh. Tùy vào loại chất xơ, có hai vấn đề có thể xảy ra:

• Các loại xơ NSP tan: Làm tăng độ nhớt của hỗn dịch tiêu hóa trong đường ruột, nó di chuyển chậm, giới hạn sự hấp thu dinh dưỡng và giới hạn tác dụng của các enzyme tiêu hóa nội sinh.

• Các loại xơ NSP không tan: Ngăn tác dụng của enzyme trên các dưỡng chất từ thực vật bằng cách giữ chúng ở giữa các thành tế bào thực vật. Những vấn đề này làm giảm hấp thu dinh dưỡng và khả năng tiêu hóa dẫn đến giảm năng suất của heo con.

Hậu quả là các chất không tiêu hóa được tích tụ trong ruột già, bị vi khuẩn ruột già sử dụng thay vì vật chủ sử dụng (heo). Điều này không hiệu quả vì vật chủ (heo) không tận dụng được những sản phẩm sinh ra từ vi khuẩn ruột già và bị thất thoát ra ngoài.

Làm thế nào để tăng khả năng tiêu hóa dinh dưỡng?

Enzyme NSP được dùng làm xúc tác cho quá trình thủy phân của xơ NSP và vì thế tăng khả năng tiêu hóa dinh dưỡng trong ruột non. Điều này sẽ hướng sự tiêu hóa chất dinh dưỡng trực tiếp đến ruột non giúp tối ưu hóa quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng. Những enzyme NSP này có cơ chế hoạt động khóa-và-mở đặc biệt, nghĩa là mỗi loại enzyme (ví dụ: xylanase, glucanase, pectinase) tác động lên một loại chất nền riêng (ví dụ: arabinoxylans, glucans, pectins). Việc sử dụng hỗn hợp đa enzyme là chìa khóa hiệu quả để tiêu hóa toàn bộ dưỡng chất nhờ vào cơ chế tác dụng đa enzyme và tác dụng hiệp lực của chúng.

Thiết kế giải pháp đa enzyme

Palital Feed Additives B.V. đã phát triển hai sự kết hợp enzyme NSP khác nhau được điều chỉnh cho các chất xơ NSP cụ thể trong các công thức khác nhau (Hình 1). Điều này tạo ra hai dòng sản phẩm:

Đầu tiên là sự kết hợp của endo-1,4-β-xylanase và endo1,3(4)-β-glucanase (AveMix® XG 10). Hỗn hợp này này phù hợp với khẩu phần có nguyên liệu giàu arabinoxylans và glucans, ví dụ như ngô, lúa mì hoặc bã đậu nành (khô đậu tương).

Sự kết hợp thứ hai gồm endo-1,4-β-xylanase, endo1,3(4)-β-glucanase và pectinase (AveMix® 02 CS). Hỗn hợp này lý tưởng cho khẩu phần có phụ phẩm chứa nhiều pectin, ví dụ như cám ngũ cốc, khô cải dầu hoặc DDGS.

Tăng sự đa dạng của công thức thức ăn

Không chỉ khả năng tiêu hóa dưỡng chất mà cả chi phí thức ăn cũng có thể được tối ưu khi đưa enzyme NSP vào khẩu phần. Chúng ta có thể làm công thức bằng cách sử dụng nhiều hơn phụ phẩm có tính tiêu hóa thấp, vì enzyme NSP giúp giải phóng dưỡng chất nhiều hơn. Đây là lý do vì sao các giá trị matrix được dùng phổ biến khi xây dựng công thức chứa enzyme.

Để đánh giá hiệu quả của enzyme NSP lên năng suất và chi phí, có một thử nghiệm trên heo con cai sữa tại Canada trên 1.092 con (6kg thể trọng ban đầu và 29kg thể trọng cuối) được chia làm ba nhóm khác nhau. Khẩu phần đối chứng và khẩu phần điều chỉnh có năng lượng thấp và amino acids thấp (AA) chứa hàm lượng lúa mì, bã đậu nành và ngô cao. Khẩu phần điều chỉnh được giảm bã đậu nành, dầu và chất béo. Điều này làm giảm 56 Kcal/kg năng lượng thuần (Net Energy – NE) và 2,5% lysine tiêu hóa.

Trong nhóm ba, AveMix® XG 10 được bổ sung vào công thức điều chỉnh. Việc giảm NE và axit amin tiêu hóa ảnh hưởng đến năng suất heo con, giảm tốc độ lớn và tăng FCR so với nhóm đối chứng (Hình 2).

Hình 3. Heo con cai sữa

Tuy nhiên, việc bổ sung phụ gia đã giúp duy trì hoặc tăng hiệu suất, bằng chứng là tốc độ tăng trưởng và lượng thức ăn tiêu thụ được cải thiện đáng kể. Cuối cùng, lợi nhuận ròng (dựa trên trọng lượng tăng thêm, doanh thu và chi phí thức ăn) cao hơn (tăng 0,88 euro/con) khi so sánh nhóm được bổ sung phụ gia với nhóm đối chứng. Tóm lại, sự kết hợp nhiều enzyme giải quyết các vấn đề liên quan đến xơ NSP. Điều này mang lại lợi ích rõ ràng cho năng suất của heo con, công thức thức ăn và lợi nhuận.

Nguồn: AVEVE Biochem

Biên dịch: Linh Tong