Tôi gặp anh khi quầy thịt ở góc phố nhỏ đã vãn khách. Vẫn giọng nói ấy, chân chất, mộc mạc như khi anh nói về chăn nuôi an toàn sinh học.

Nhà khoa học đi bán thịt lợn

Tôi chủ động giơ tay lên khi gặp người đàn ông mang tạp dề đang đứng trước quầy hàng cắt thịt bán trên đường Hai Bà Trưng, phường Đông Hà, tỉnh Quảng Trị. Tay dính đầy mỡ, anh thụt lại phía sau, lau vào tạp dề rồi mời tôi ngồi vào chiếc ghế đối diện.

Còn khoảng chục kg thịt lợn, vài kg thịt bò, anh cẩn thận đóng thành nhiều gói, đưa vào tủ bảo ôn phía trong sạp hàng, nơi có nhiều gói thịt tương tự đã được bỏ vào đó từ trước. Tất tần tật trong quầy hàng này, nào thịt lợn, thịt bò, giò chả, xúc xích… đều là sản phẩm của Hợp tác xã Nông nghiệp sạch Tây Sơn (xã Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị) do anh Nguyễn Đăng Vương làm Giám đốc sản xuất.

Anh Nguyễn Đăng Vương đang cắt thịt bán cho khách hàng. Ảnh: Võ Dũng.

“Còn chừng này là của một vị khách đặc biệt, họ lấy hết rồi chuyển tiền sau. Còn những gói kia là của khách quen, tôi ghi tên, bỏ vào đó, họ đến tự mở ra và lấy chứ cửa hàng này không đóng cửa”, anh Vương nói với giọng thủ thỉ.

Quầy hàng này được mở cách đây vài năm. Từ chỗ đều đặn 2 ngày mở cửa một lần, khoảng 1 năm trở lại đây, ngày nào quầy hàng cũng phục vụ khách. Không chỉ ở Quảng Trị, quầy hàng của Hợp tác xã Nông nghiệp sạch Tây Sơn (HTX Tây Sơn) còn có mặt tại thành phố Đà Nẵng, TP.HCM với các sản phẩm thịt lợn, thịt bò… hút chân không.

Nhiều bếp ăn tập thể, nhiều tổ chức tại Quảng Trị và một số tỉnh phụ cận cũng đã quen dần với thực phẩm được sản xuất tại HTX Tây Sơn. Bình quân mỗi ngày HTX cung cấp gần 1 tấn thịt xẻ cho khách hàng quen tại nhiều tỉnh thành.

“Hai ngày mở quầy một lần, có bao nhiêu thịt cũng bán hết. Giờ mỗi ngày mở quầy một lần vẫn bán hết. Thịt thì không lo ế nhưng rất cần tìm một người thực sự biết lo cho cái quầy hàng này và thương hiệu đã xây dựng được của HTX”, ánh mắt anh Vương cho tôi cảm nhận được sự chân thành.

Lợn nuôi bằng thức ăn ủ vi sinh do anh Nguyễn Đăng Vương tự phối trộn và các loại rau, cỏ trong trang trại. Ảnh: Võ Dũng.

Sự khiêm tốn và chân thành của anh Vương luôn khiến người đối diện rất tin tưởng. Anh đã từng thuê 4 – 5 người đứng quầy bán hàng với mức lương cao để mình lo phát triển trang trại và các vấn đề thị trường. Tuy nhiên sau rất nhiều thử nghiệm anh quyết định mỗi ngày sẽ tự mình ngồi quầy hàng từ 2 – 3 giờ đồng hồ, khi hết khách mới quay về trang trại tiếp tục làm việc.

Sự hiện diện của anh Vương ở quầy hàng như một sự bảo tín về chất lượng nguồn hàng do HTX Tây Sơn mang đến cho người tiêu dùng. Từ đó, anh Vương cũng hình thành cho mình một nếp quen, cứ 5 giờ sáng, sau khi mổ thịt lợn xong lại tự mình mang thịt chạy gần 40 km từ xã Vĩnh Linh vào phường Đông Hà trực tiếp đứng quầy bán thịt. Hết hàng anh lại lân la các chợ truyền thống trên địa bàn, gom cơm thừa, canh cặn… mang về ủ men, chế biến thức ăn cho gia súc. Ngày làm việc của anh Vương thường kết thúc tại trang trại khi trời đã nhá nhem tối.

Giấc mơ đến từ nước Nhật

Một lần đến Nhật Bản, anh Vương chứng kiến cảnh người dân tỷ mẩn phân loại, tái chế rác. Với người Nhật, rác là tài nguyên có thể biến thành tiền. Chứng kiến những việc làm ấy, anh giải đáp được câu hỏi canh cánh bấy lâu. Nhật Bản, một xứ sở nghèo tài nguyên giữa đại dương mênh mông nhưng tuổi thọ và cuộc sống của người dân luôn được cả thế giới ngưỡng mộ. Anh Vương quay trở lại Nhật Bản lần thứ 2 và quyết tâm học hỏi bí kíp sản xuất phân bón vi sinh và các sản phẩm chăn nuôi từ phế, phụ phẩm của người dân bản địa.

Anh Vương trong trang trại nuôi hàng trăm con lợn. Ảnh: Võ Dũng.

Với những trải nghiệm vô cùng quý giá tại Nhật Bản, anh Vương khởi đầu con đường mới của mình bằng ý tưởng biến các phụ phẩm nông nghiệp, nguồn rác hữu cơ tại các chợ trên địa bàn thành thức ăn chăn nuôi để xây dựng mô hình trang trại tuần hoàn khép kín, mọi thứ đều được tận dụng triệt để. Lợn, bò, gà được ăn những thức ăn lên men vi sinh do chính trang trại sản xuất, phối trộn.

Đầu, ruột của cá, ếch, đầu tôm, bã đậu, thân cây ngô, lạc, hoa quả, rau củ bị loại bỏ… được anh Vương thu gom, chế biến, ngâm ủ với vi sinh, trộn với bã bia, tạo ra loại thức ăn giàu dinh dưỡng cho vật nuôi… Chất thải chăn nuôi được dùng để nuôi giun quế lấy phân giun bón cho cây trồng. Cây trồng sẽ phục vụ nhu cầu vật nuôi trong trang trại. Trước khi xuất chuồng, vật nuôi được ăn bã bia để tăng tỷ lệ nạc. Vòng tròn khép kín ấy giúp anh Vương tiết kiệm được 15 – 20% chi phí so với thức ăn công nghiệp, vật nuôi ít nhiễm bệnh, tốc độ lớn chậm nhưng chất lượng thịt thơm ngon, giá bán cao.

Năm 2021, anh Vương cùng nhiều hộ chăn nuôi thành lập HTX Nông nghiệp sạch Tây Sơn. Ban đầu HTX chỉ có 7 thành viên, đến nay đã tăng lên 41 thành viên. Các thành viên trở thành vệ tinh chăn nuôi với cùng một quy trình và anh Vương là người đứng ra thu mua, bao tiêu toàn bộ sản phẩm. Mỗi năm HTX Tây Sơn cung ứng khoảng 2.600 con lợn, hàng trăm con bò… với chất lượng thịt thơm ngon. Riêng anh Vương mỗi năm có thu nhập hơn 300 triệu đồng từ nuôi lợn, bò, gà đẻ trứng…

Không dừng lại ở việc tạo thức ăn chăn nuôi từ ngâm ủ với vi sinh đơn thuần, anh Vương còn sản xuất sản phẩm thức ăn hỗn hợp vi sinh dạng viên, thành phần có các loại thảo mộc như lá mơ, lá ổi, đinh lăng, mật giấu, hạt chuối rừng giúp vật nuôi tăng sức đề kháng.

“Mục tiêu của việc sản xuất thức ăn dạng viên là phục vụ hộ xã viên không có điều kiện ngâm ủ thức ăn vi sinh. Kỳ thực, loại thức ăn này vẫn không ưu việt bằng việc tự ủ thức ăn theo công thức chúng tôi phối trộn”, anh Vương chia sẻ.

Thức ăn ủ vi sinh từ rác hữu cơ giúp vật nuôi phát triển tốt, giảm thiểu nguy cơ dịch bệnh. Ảnh: Võ Dũng.

Ngồi ở quầy thịt lợn, anh Vương kể cho chúng tôi nghe về những dự định sắp tới. Bản thân anh và HTX Tây Sơn đã nuôi được lợn an toàn sinh học từ thức ăn vi sinh tự ngâm ủ. Nhưng anh muốn từ trang trại đến bàn ăn phải là sản phẩm an toàn với người tiêu dùng.

Theo anh Vương, ở Nhật Bản và một số nước tiên tiến, người dân chuộng ăn thịt cấp đông hơn thịt nóng như Việt Nam. Quy trình giết mổ, xẻ thịt một con lợn đến lúc hút chân không, cấp đông chỉ mất khoảng 30 phút. Các công đoạn được thực hiện trong môi trường vô trùng, giảm được thấp nhất khuẩn ecoli xâm nhập. HTX Tây Sơn đang muốn triển khai ý tưởng này nhưng trước hết thay đổi thói quen của người tiêu dùng mới là yếu tố quyết định.

Với quy trình “Biến rác thải thành tài nguyên, biến phế phụ phẩm nông nghiệp thành thức ăn và phân bón hữu cơ vi sinh phục vụ sản xuất”, anh Nguyễn Đăng Vương được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam bình chọn là 1 trong 32 nhà khoa học của nhà nông năm 2025. Điều đó khiến anh bất ngờ nhưng đây là thành quả xứng đáng cho những năm tháng lao động sáng tạo không ngừng nghỉ của anh.

Võ Dũng – Tâm Phùng

Nguồn: nongnghiepmoitruong.vn