Nhận biết bệnh dịch tả heo châu Phi và các biện pháp phòng ngừa

27/10/2018

[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Hiện nay chưa có vaccine hay cách điều trị được công bố đối với bệnh ASF. Việc phòng ngừa ở các quốc gia chưa nổ dịch chỉ có thể thực hiện dựa vào chính sách nhập khẩu nghiêm ngặt, nhằm bảo đảm không có heo bệnh hay thịt heo nhiễm bệnh nào vào được lãnh thổ của mình. Chính sách này cũng phải bao gồm cả việc đảm bảo thải loại đúng cách thực phẩm thừa từ máy bay, tàu thuyền hoặc các phương tiện vận chuyển khác có đi qua các quốc gia nổ dịch.

DỊCH TẢ HEO CHÂU PHI LÀ GÌ?

Dịch tả Heo châu Phi (African Swine Fever – ASF) là bệnh xuất huyết lây lan rất nhanh ở heo, lợn lòi, heo rừng châu Âu và heo rừng châu Mỹ. Tất cả heo ở mọi độ tuổi đều có khả năng bị nhiễm bệnh.
Virus gây ra bệnh ASF thuộc nhóm Asfarviridae – một nhóm virus DNA. Virus ASF độc lực cao sẽ gây triệu chứng điển hình là sốt cao, bỏ ăn, xuất huyết ở da và các cơ quan nội tạng, cuối cùng là tử vong trong vòng 2-10 ngày. Bệnh gây thiệt hại nghiêm trọng với tỷ lệ chết cao lên đến 100%.
Vi rút gây ra bệnh Dịch tả lợn châu Phi (ASFV) có sức đề kháng cao trong môi trường. Lợn khỏi bệnh có khả năng mang vi rút trong thời gian dài, có thể là vật chủ mang trùng suốt đời, do vậy khó có thể loại trừ được bệnh nếu để xảy ra bệnh Dịch tả lợn châu Phi. Tổ chức Thú y Thế giới (OIE) đã đánh dấu sự nguy hiểm của bệnh ASF trong Quy định thú y cho động vật trên cạn (Terrestrial Animal Health Code) và cần phải được báo cáo cho OIE một khi nổ dịch.

BỆNH ASF ĐƯỢC TÌM THẤY Ở ĐÂU?

Nói chung, ASF thường phổ biến và nổ dịch ở các nước châu Phi cận Sahara. Tại châu Âu, ASF chỉ nổ dịch ở vùng Sardinia (Ý).
Năm 1921, bệnh Dịch tả lợn châu Phi lần đầu xuất hiện tại Kenya, châu Phi, sau đó đã trở thành dịch địa phương tại nhiều nước châu Phi.
Năm 1957, lần đầu tiên bệnh Dịch tả lợn châu Phi được phát hiện và báo cáo tại châu Âu và đến nay dịch bệnh này đã xuất hiện ở nhiều nước châu Âu, trong đó có Armenia Liên Bang Nga báo cáo bệnh này vào năm 2007 và Azerbaijan vào năm 2008; bệnh cũng được báo cáo tại các nước châu Mỹ.
Đến nay, bệnh Dịch tả lợn châu Phi đã trở thành dịch địa phương ở nhiều nước trên thế giới:Từ cuối năm 2017 đến nay, 12 quốc gia (bao gồm: Trung Quốc, BỉLiên bang Nga, Ba Lan, CH Séc, Hung – ga – ri, Lát – vi – a, Môn-đô-va, Phần Lan, Rô – ma – ni, Nam Phi, Ukraina và Zambia) báo cáo đã có dịch tả lợn châu Phi.

VIRUS ASF TRUYỀN LÂY VÀ LÂY LAN NHƯ THẾ NÀO?

Lợn rừng là ổ chứa bệnh tự nhiên (natural reservoir) của virus ASF và không có bất kỳ triệu chứng nào. Bệnh lây lan qua những con đường sau:

Truyền lây trực tiếp: Virus ASF được tìm thấy trong tất cả các dịch và mô của heo nhiễm bệnh. Heo khỏe mạnh sẽ bị nhiễm khi tiếp xúc trực tiếp với heo bệnh hay ăn phải rác có chứa thịt heo hay sản phẩm từ thịt heo nhiễm bệnh.
Truyền lây gián tiếp qua vector sinh học: Bệnh ASF lây lan từ ổ chứa bệnh này sang các con khác qua vết cắn của ve mềm Ornithodoros moubata. Ve mềm sẽ mang theo virus khi hút máu heo rừng, heo nhà nhiễm bệnh và truyền nó sang những con mẫn cảm khác. Ruồi, mỗi và các động vật hoãng dã cũng là những tác nhân làm mầm bệnh lây truyền đi xa,
Truyền lây gián tiếp: Do heo tiếp xúc với các chất thải ô nhiễm từ trại, xe cộ, trang thiết bị hay quần áo nhiễm bẩn cũng có thể làm lây lan mầm bệnh.

TRIỆU CHỨNG, BỆNH TÍCH LÂM SÀNG CỦA BỆNH ASF NHƯ THẾ NÀO?

Triệu chứng

Lợn bị nhiễm Dịch tả lợn châu Phi có nhiều triệu chứng, tùy thuộc ào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Lợn bệnh biểu hiện các triệu chứng không khác biệt so với triệu chứng của bệnh Dịch tả lợn cổ điển. Do đó, việc chẩn đoán Dịch tả lợn châu Phi khó có thể xác định và phân biệt được bằng các triệu chứng lâm sàng; cần lấy mẫu mẫu gửi về phòng thí nghiệm để xét nghiệm phát hiện vi rút Dịch tả lợn châu Phi.

Bệnh xảy ra ở 3 thể khác nhau: Thời gian ủ bệnh: 4-19 ngày, cấp tính có thể chết sau 3-4 ngày tiếp xúc virus.

Thể quá cấp tính: Thể này ít gặp và nếu gặp thì chủ yếu ở những vùng, những nước bệnh xuất hiện lần đầu tiên nhiễm virus độc lực cao . Lợn đột ngột sốt cao rất cao 41- 42 °C, kéo dài 2 -3 ngày, tối đa 4 ngày rồi chết.
Thể cấp tính

Heo nhiễm bệnh với các biểu hiện lâm sàng

Sốt rất cao (41-42 °C)
Ủ rủ, bỏ ăn, tím tái sau 24-48h, giảm bạch cầu và tiểu cầu sau 48-72h.
Đỏ các vùng da mỏng: tai, bẹn, vùng đuôi, mông, ngực, bụng, mắt.
Tăng nhịp tim, hô hấp khó thở
Nôn, tiêu chảy có thể phân có lẫn máu và tăng tiết dịch mắt, ghèn mắt.
Có thể đi qua nhau thai và gây sẩy thai trên heo nái mang thai các giai đoạn
Tỷ lệ chết lên tới 100% với những đàn cấp tính trong 6-13 ngày và có thể kéo dài 20 ngày.
Những heo không chết sẽ mang và bài thải virus ra môi trường.
Thể mạn tính: Các triệu chứng thể mãn tính cũng giống như thể cấp tính nhưng có mức độ biểu hiện yếu hơn và tình trạng bệnh mãn tính bao gồm sụt cân, sốt dai dẳng, các dấu hiệu hô hấp, viêm loét da và viêm khớp mãn tính. Tỷ lệ chết 30- 70%.

MỘT SỐ HÌNH ẢNH TRIỆU CHỨNG BỆNH DỊCH TẢ HEO CHÂU PHI

Bệnh tích

Heo chết do bệnh dịch tả heo châu phi mổ khám với các bệnh tích chủ yếu là xuất huyết ở các cơ quan, nội tạng. Tuỳ theo thể bệnh khác nhau mà mức độ biểu hiện khác nhau.

Thể cấp tính: Xuất huyết nhiều ở các hạch lympho ở dạ dày, gan và thận. Thận có thể xuất huyết điểm, lá lách có nhồi huyết. Da màu tối và phù nề, da vùng bụng và chân có xuất huyết. Có nhiều nước xung quanh tim và trong xoang ngực hoặc xoang bụng, có các điểm xuất huyết trên nắp thanh quản, bàng quang và bề mặt các cơ quan bên trong; phù nề trong cấu trúc hạch lâm ba của đại tràng và tiếp giáp với túi mật, túi sưng mật.
Thể mãn tính: Có thể gặp xơ cứng phổi hoặc có các ổ hoại tử hạch, hạch phổi sưng, viêm dính màng phổi.

MỘT SỐ HÌNH ẢNH BỆNH TÍCH BỆNH DỊCH TẢ HEO CHÂU PHI

LÀM THẾ NÀO ĐỂ CHẨN ĐOÁN BỆNH ASF?

Chẩn đoán phân biệt

Dịch tả lợn châu Phi và Dịch tả lợn cố điển khó có thể chẩn đoán phân biệt nếu dựa vào các triệu chứng lâm sàng và dịch bệnh. Vì vậy, trong mọi trường hợp, phải lấy mẫu xét nghiệm tại phòng thí nghiệm để xét nghiệm phát hiện mầm bệnh.
Các bệnh khác cần được chẩn đoán phân biệt với bệnh Dịch tả lợn châu Phi bao gồm các bệnh: Bệnh tai xanh (PRRS), đặc biệt là thể cấp tính, bệnh đóng dấu lợn, bệnh Phó thương hàn, bệnh Tụ huyết trùng, bệnh liên cầu khuẩn do Streptococcus suis, bệnh Glasser, , Hội chứng viêm da sưng thận do PCV2, bệnh giả dại ở lợn choai và bị ngộ độc muối.

Các chẩn đoán trong phòng thí nghiệm

Sử dụng tế bào monocytes sơ cấp của lợn hoặc tế bào tủy xương, phần lớn vi rút Dịch tả lợn châu Phi phân lập được sẽ sinh ra Haemadsorption.
Phát hiện kháng nguyên bằng phương pháp Flourenscen antibody test (FAT) kết quả dương tính của FAT cùng với các triệu chứng và các tổn thương có thể sơ bộ xác định bệnh Dịch tả lợn châu Phi.
Phương pháp PCR: Là kỹ thuật cần thiết đối với việc xét nghiệm các mẫu lợn nghi bị nhiễm vi rút Dịch tả lợn châu Phi.
Tiêm động vật thí nghiệm: Hiện không được khuyến cáo sử dụng phương pháp này vì nguy cơ lây lan dịch bệnh cao.
Kiểm tra huyết thanh bệnh Dịch tả lợn châu Phi bằng kỹ thuật ELISA (Enzyme – linked immunosobent assay) hoặc IFA ( Indrect flourescent antibody – IFA).

LÀM THẾ NÀO ĐỂ PHÒNG NGỪA HAY KIỂM SOÁT BỆNH ASF?

Các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát bệnh: Hiện nay chưa có vaccine hay cách điều trị được công bố đối với bệnh ASF. Việc phòng ngừa ở các quốc gia chưa nổ dịch chỉ có thể thực hiện dựa vào chính sách nhập khẩu nghiêm ngặt, nhằm bảo đảm không có heo bệnh hay thịt heo nhiễm bệnh nào vào được lãnh thổ của mình. Chính sách này cũng phải bao gồm cả việc đảm bảo thải loại đúng cách thực phẩm thừa từ máy bay, tàu thuyền hoặc các phương tiện vận chuyển khác có đi qua các quốc gia nổ dịch.

Trong các khu vực nổ dịch, rất khó để loại bỏ ổ chứa bệnh tự nhiên – lợn lòi. Tuy nhiên việc kiểm soát tác nhân là ve mềm rất quan trọng để kiểm soát tốt mầm bệnh. Đồng thời, việc đảm bảo không để heo mẫn cảm ăn phải thịt từ lợn lòi hay các con nhiễm bệnh khác.

Chương trình tiệt trừ tận gốc mầm bệnh có thành công hay không phụ thuộc vào khả năng chẩn đoán bệnh nhanh, giết mổ và tiêu hủy tất cả động vật trong cơ sở chăn nuôi nhiễm bệnh, làm sạch và khử trùng triệt để, diệt trừ chấy & bọ chét hiệu quả, kiểm soát sự vận chuyển và giám sát chặt chẽ.

TÌNH HUỐNG NỔ DỊCH TẢ HEO CHÂU PHI

Khi một quốc gia bị nhiễm công bố ổ dịch đầu tiên, toàn bộ hoạt động buôn bán heo và sản phẩm từ heo phải bị cấm trên phạm vi toàn cầu.

Khi dịch tả heo châu phi nổ ra:

Phải nhanh chóng phát hiện ổ dịch nguyên phát và nguyên nhân gây bệnh
Giảm đàn bằng cách loại thải tất cả heo ở đàn bị nhiễm
Vệ sinh sát trùng toàn bộ trang thiết bị trong suốt 1 tháng sau khi giảm đàn
Diệt trừ côn trùng và loài gặm nhấm
Loại bỏ và tiêu hủy tất cả cám ăn và sản phẩm động vật.
Vệ sinh chất thải phân bằng xút NaOH 2%
Đốt tất cả chất độn chuồng
Vệ sinh sát trùng khu vực bán kính vài trăm km.
Cấm dịch chuyển thú sống, sản phẩm, cám ăn và những chất thừa trong khu vực được vệ sinh sát trùng.
Nghiêm cấm con người ra vào khu vực được vệ sinh sát trùng.
Sau khi thực hiện, các biện pháp ở trên sẽ được gỡ bỏ từ từ (trong vài trường hợp đặc biệt vẫn giữ tối thiểu 3 tháng).
Sau khi vệ sinh sát trùng, cho nhập heo âm tính (sero-sentinel) để kiểm tra tình trạng trại.
Số lượng heo kiểm tra khoảng 10-20% quy mô đàn.
Nếu sau 1 tháng, heo không bị bệnh: bằng cách kiểm tra huyết thanh.
Nếu âm tính, cho phép trại tái đàn (từ các trại đã được kiểm soát)
Quy trình tái đàn thường hoàn thành trong vòng 3 tháng sau khi cho nhập heo kiểm tra.
Biện pháp an toàn sinh học và vệ sinh sát trùng để tránh truyền lây giữa các đàn và đóng vai trò quan trọng trong chương trình loại trừ mầm bệnh.

Nguyễn Văn Minh, Nguyễn Đình Trình, Lê Việt Hải,

Cao Thị Huyền – Animal Health – Mavinfarm;

Hoàng Minh Sơn, Đinh Phương Nam

Học viện Nông nghiệp Việt Nam

Từ khóa

2 Comments

Đào Minh Tuấn

25/02/2019

Đây là bệnh ảnh hưởng rất lớn đến nền chăn nuôi heo . Chúng ta cần thận trọng trong việc phòng bệnh và ngăn ngừa chúng ở mọi con đường truyền bệnh.

Bình luận
Trương Quang Huề

11/03/2019

Dịch Tả Heo Châu Phi và Cơ Hội Của Chúng Ta
Hãy cố gắng bảo vệ bằng mọi giá đàn heo nhà:
1. Tiêm phòng đầy đủ các loại vaccin do virus kể cả Nội Ngoại KST (ký sinh trùng)
2. Tuyệt đối không cho heo ăn cám tự trộn
3. Thực hiện An Toàn Sinh Học . Nội bất xuất. Ngoại bất nhập. Vệ sinh sát trùng kỹ tất cả các phương tiện và con người ra vào trại. Dùng lưới ngăn không cho chim và gà vịt ra vào trại. Rải đá dăm 1-2 xung quanh chuồng chiều ngang 1m để không cho chuột vào chuồng. Rải vôi bột lên lối đi chuồng đẻ. Chuồng cai sữa và ngoài cổng trại.Tất cả những heo con sơ sinh yếu ớt và heo bệnh nặng cần phải cho tiêu hủy.
4. Bổ sung cám tập ăn cao cấp cho heo con và heo cai sữa. Tăng cường sức đề kháng cho heo nái bằng việc bổ sung thêm các loại thuốc bổ trợ.

Bình luận

Bình luận mới nhất

Quang van Thu

Có ai mua lợn đen biểu 70_10kg đò mổ nào mua ko tôi có nhiều, lợn đen sơn la nhé

Phung thiep

Trại mình ở đâu? Có chuyển giao kỹ thuật k ạ?

Nguyễn Thị Phương Thảo

Em ở Nhật 11 năm rồi ạ!!! Tiếng Nhật giao tiếp ổn lắm ạ!! Không biết công việc này còn tuyển không ạ?

Nguyễn Dương Di

Muốn mua cám trực tiếp tại CTy phải cần thủ tục gì. Trân trọng cảm ơn. Ché độ ưu đãi.

nguyễn minh thắng

em muốn tìm hiểu thêm về mô hình chăn nuôi heo rừng

Trần Quốc biển

Mình mua đậu tương, và cần thuê kĩ sư, kĩ thuật ép thức ăn thủy sản, gia súc gia cầm.

Trần Quốc biển

Mình muốn mua bột cá, bạn báo giá, độ đạm nhé,0939058716

Hoàng thanh sơn

Cung cấp heo thịt khắp mọi miền tổ quốc Chúng tôi chuyên cung cấp 1. Đực 2m 2. Cái 2m 3. Heo 3m Số Lượng Lớn - Uy Tín - Chất Lượng Nếu các bác có nhu cầu hãy liên lạc với em qua số 0393888626 cân trực tiếp tại kho. Không qua bất cứ cò hay trung gian nào. THỰC PHẨM SẠCH CHO NGƯỜI VIỆT MANG NIỀM TIN ĐẾN MỌI NHÀ.

Hoàng thanh sơn

Nguyễn văn sinh

Liệu pháp này sao ở khu phú xuyên ko phổ biên nhỉ

Trần văn khải

Tôi muốn mua con giống dúi của chị tuyến, xin bạn quản lý trang cho tôi xin số điện thoại của chị được không ạ

Nguyễn văn dương

Xin địa chi để mua thuốc ak

Lượng

Xin giá hướng dẫn cách dùng và liều lượng

Bùi Văn Ba

Mình cần nhập bò thăn số lượng lớn

Vũ Xuân Duyệt

Cho mình xin địa chỉ bán lợn giống lang hồng với, xin cảm ơn bạn

Chăn nuôi qua ảnh

[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Theo UBND xã Minh Châu – Ba Vì – Hà Nội, xác định lợi thế về đất đai, khí hậu nên những năm qua đã đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp là chính, trong đó xã tập trung đến phát triển chăn nuôi bò sinh sản, bò thịt. […]

“Xã bò” Minh Châu
[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Trong bối cảnh bệnh Dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) đã xảy ra tại TP Hồ Chí Minh, thành phố càng nỗ lực thực hiện các biện pháp kiểm soát chăn nuôi, giết mổ và tiêu thụ gắt gao. Hơn nữa, khảo sát một đêm tại thị trường […]

Thức canh nguồn thịt lợn sạch cho thành phố 10 triệu dân
[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Anh Trần Văn Toản, ở khu vực Bình Yên B, phường Long Hòa, quận Bình Thủy, TP. Cần Thơ là người đầu tiên ở Đồng bằng sông Cửu Long mở trang trại nuôi chim công rất thành công mà cho thu nhập hơn 200 triệu đồng/năm. 1/ […]

Trang trại nuôi chim công lớn nhất miền Tây
Giống chim này có khả năng thích ứng cao với điều kiện khí hậu ở nước ta, tỷ lệ nuôi sống đạt 94-99%.

Nuôi chim bồ câu Pháp theo phương thức công nghiệp
Để đàn gà sinh trưởng phát triển tốt có tỷ lệ sống cao cần thực hiện tốt kỹ thuật úm gà con

Úm gà
Việt Nam cùng với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ… là những nước đã nuôi trồng thành công đông trùng hạ thảo.

Quy trình nuôi cấy Đông trùng hạ thảo
Gà vảy cá được mệnh danh là “mỹ kê” đã được nhiều đại gia Việt sẵn sàng chi tiền triệu để hữu cặp gà vảy cá đẹp.

Chủ nuôi tiết lộ sự thật về gà vảy cá “mỹ kê” giá 5 triệu đ/con
Cừu chính là loài vật nuôi thích hợp với những điều kiện khắc nghiệt của vùng đất Ninh Thuận.

Nuôi cừu ở nơi thiếu mưa, thừa nắng…
Nghề nuôi chim cút đẻ hiện đang phổ biến ở rất nhiều hộ gia đình tại các địa phương và mang lại hiệu quả kinh tế khá.

Nuôi chim cút đẻ trứng
Tỉnh Phú Thọ với địa hình đa dạng: nhiều gò, đồi thấp, dải đồng bằng thuận lợi cho chăn nuôi, trong đó, có chăn nuôi gà lông màu.

Phú Thọ: “Thủ phủ” gà lông màu

2 Comments

Để lại comment của bạn

Bình luận mới nhất

Sản phẩm doanh nghiệp

Nor-Feed tài trợ Diễn đàn Quốc tế IAIEH 2024, về Sinh thái và Sức khỏe Đường ruột động vật lần thứ 10 tại Trung Quốc

Phát huy tối đa ưu thế của thức ăn tự trộn trong vận hành trang trại chăn nuôi

Cargill Việt Nam: TOP50 Doanh nghiệp Phát triển Bền vững, nơi làm việc tốt nhất châu Á

Bühler: Đồng hành cùng Việt Nam trong chuyển đổi công nghệ ngành chế biến thức ăn chăn nuôi

Mavinex xuất khẩu thành công máy xử lý xác động vật sang Philippines

SpeedAC iQ: Cách mạng hóa cân công nghiệp cho ngành chăn nuôi gia súc

Các giải pháp công nghệ trong xử lý môi trường chăn nuôi

AveMix®02 CS đa enzyme: Sản phẩm cần có nhằm cải thiện chi phí công thức

Chọn máy đóng bao miệng hở phù hợp

Sát trùng chuồng trại trong chăn nuôi: Giải pháp an toàn, hiệu quả