[Chăn nuôi Việt Nam] – Giá lợn hơi tăng vọt rồi lao dốc chỉ trong vài tháng đã khiến cả nông hộ nhỏ lẻ lẫn doanh nghiệp lớn lao đao. Các chuyên gia nhận định, năm 2025 là “phép thử” khốc liệt cho năng lực kiểm soát chi phí và quản trị chuỗi giá trị của ngành chăn nuôi Việt Nam.

Giá lợn hơi biến động mạnh

Theo Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ NN&MT), giá lợn hơi năm 2025 ghi nhận mức biến động chưa từng có. Tháng 3, giá tại nhiều tỉnh phía Bắc vượt 76.000 đồng/kg, thậm chí chạm 80.000 đồng/kg, cao nhất kể từ sau Tết 2021.

Tuy nhiên, chỉ sau vài tháng, giá nhanh chóng rơi xuống 55.000 – 60.000 đồng/kg, và đến quý III nhiều nơi chỉ còn dưới 53.000 đồng/kg. Sự “trồi sụt” này đã thử thách toàn bộ chuỗi chăn nuôi. Các hộ nhỏ lẻ đối mặt với chi phí đầu vào cao trong khi thịt nhập khẩu tăng mạnh, hơn 34.600 tấn chỉ trong quý I, tăng gần 147% so với cùng kỳ 2024. Với giá bán sụt giảm, biên lợi nhuận của nông hộ gần như bị xóa sạch, đặc biệt ở những vùng chăn nuôi truyền thống như Đồng Nai, Bắc Ninh, Ninh Bình. “Thức ăn tăng, lợn bán ra không đủ bù chi phí. Giữ lại thì tốn thêm tiền cám, bán ra thì lỗ,” chủ một hộ nuôi 200 con ở Bắc Ninh chia sẻ.

Theo thống kê của các hợp tác xã, mức lỗ trung bình hiện khoảng 500.000 – 800.000 đồng/con, khiến nhiều hộ buộc phải tạm dừng sản xuất. Tại một số địa phương, tỷ lệ hộ bỏ chuồng tạm thời đã lên đến 20 – 25%.

Doanh nghiệp lớn “vượt sóng” nhờ chuỗi khép kín Trái ngược với nông hộ, các doanh nghiệp lớn như C.P. Việt Nam, Masan MEATLife, Dabaco, BAF Việt Nam… vẫn duy trì kết quả tích cực nhờ mô hình khép kín “3F” (Feed – Farm – Food), chủ động nguồn đầu vào và đầu ra. Quý II/2025, Dabaco lãi hơn 500 tỷ đồng, gấp ba lần cùng kỳ 2024; BAF Việt Nam đạt biên lợi nhuận gộp hơn 17%, cao nhất trong ba năm.

Đại diện lãnh đạo Dabaco cho biết: “Doanh nghiệp chủ động được nguồn cám, con giống và kênh phân phối nên ít chịu tác động từ biến động ngắn hạn. Tuy nhiên, nếu giá lợn duy trì dưới 55.000 đồng/kg trong thời gian dài, ngay cả doanh nghiệp lớn cũng khó tránh khỏi thua lỗ do chi phí đầu tư, lãi vay và xử lý chất thải đều tăng cao”.

Một số Tập đoàn còn chuyển hướng sang chế biến thịt mát, xúc xích, thịt hộp, hoặc đẩy mạnh xuất khẩu sang Hồng Kông, Singapore và Malaysia, nhằm giảm phụ thuộc vào giá trong nước. Tuy nhiên, quy mô xuất khẩu thịt lợn Việt Nam vẫn còn khiêm tốn, chiếm chưa đến 2% tổng sản lượng.

Theo nhận định từ Hội Chăn nuôi Việt Nam, sau giai đoạn giá tăng mạnh đầu năm, nhiều trang trại và hộ dân đồng loạt tái đàn, khiến nguồn cung tăng đột biến từ tháng 6 trở đi. Trong khi đó, sức mua thịt lợn trong nước giảm 5 – 7%, người tiêu dùng chuyển sang thịt gia cầm và thủy sản có giá rẻ hơn. Cùng lúc, thịt đông lạnh nhập khẩu giá rẻ từ Brasil, Canada, Ba Lan… đang gây áp lực cạnh tranh lớn. Giá nhập trung bình chỉ 42.000 – 45.000 đồng/kg, thấp hơn khoảng 20% so với sản phẩm nội địa. Một số doanh nghiệp phân phối siêu thị cho biết, lượng thịt nhập về tăng 30 – 40% so với năm trước, chủ yếu phục vụ chế biến.

Ngoài ra, giá nguyên liệu thức ăn chăn nuôi vẫn ở mức cao do xung đột thương mại và chi phí vận chuyển quốc tế tăng. Ngô, khô đậu tương và lúa mì nhập khẩu chiếm tới 85% nguồn cung trong nước, khiến giá thành sản xuất của Việt Nam khó cạnh tranh với các nước có chuỗi cung ứng nội địa mạnh như Trung Quốc hay Thái Lan.

Chăn nuôi Việt Nam cần chuyên nghiệp hóa

Theo TS. Nguyễn Đình Khuyến, chuyên gia thị trường nông nghiệp cho biết, ngành chăn nuôi lợn Việt Nam đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc toàn diện. Từ 2025 – 2030, chăn nuôi nhỏ lẻ sẽ giảm mạnh, nhường chỗ cho mô hình an toàn sinh học cao, quy mô tập trung, ứng dụng số hóa và kiểm soát chi phí chặt chẽ. “Nhà nước cần điều tiết nhập khẩu hợp lý, khuyến khích liên kết nông hộ – hợp tác xã – doanh nghiệp, đồng thời hỗ trợ tín dụng ưu đãi và chuyển giao công nghệ để người chăn nuôi không bị bỏ lại phía sau”, ông Khuyến nhấn mạnh.

T.S Phạm Công Thức, chuyên gia kinh tế nông nghiệp cũng cho rằng, bài học lớn nhất năm 2025 là kiểm soát chi phí và đa dạng hóa sản phẩm, “Ai chủ động được chuỗi giá trị sẽ đứng vững, còn ai chỉ chạy theo giá sẽ bị đào thải. Việt Nam cần phát triển các trung tâm giết mổ tập trung, chuỗi phân phối lạnh và thương hiệu thịt quốc gia để tăng giá trị sản phẩm, đồng thời giảm rủi ro trước biến động thị trường”.

Năm 2025 cho thấy một thực tế rõ ràng: thị trường lợn hơi Việt Nam không còn là cuộc chơi của kinh nghiệm, mà là cuộc đua của quản trị, công nghệ và liên kết chuỗi. Các chuyên gia nhận định, mô hình chăn nuôi hiện đại tại Trung Quốc như tòa nhà chăn nuôi lợn 17 tầng của Tập đoàn Yangxiang ở Quảng Châu đang cho thấy xu hướng công nghiệp hóa, tự động hóa và quản lý dịch bệnh hiệu quả hơn, điều mà Việt Nam có thể tham khảo khi quy hoạch lại ngành.

Trong dài hạn, Việt Nam cần xây dựng chiến lược cân đối cung – cầu, nâng cao năng lực dự báo và quản lý thị trường, đồng thời thúc đẩy chuyển đổi xanh trong chăn nuôi – giảm phát thải, tái sử dụng chất thải làm phân bón và năng lượng. Đây không chỉ là yêu cầu của thị trường quốc tế, mà còn là hướng đi tất yếu để phát triển bền vững.

Cơn “sóng dữ” giá lợn hơi năm 2025 đã buộc toàn ngành nhìn lại mình, từ nông hộ đến doanh nghiệp để hướng tới một nền chăn nuôi chuyên nghiệp, thông minh và gắn chặt với thị trường. Đó không chỉ là “phép thử” cho một năm, mà là bước ngoặt quyết định cho tương lai ngành chăn nuôi Việt Nam trong thập kỷ tới.

Q.C