[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Thỏ là vật nuôi có khả năng tiêu hóa đến 70% thức ăn thô xanh. Thỏ ăn được rau, cỏ… các loại phụ phẩm của nông nghiệp, không cạnh tranh với thức ăn người so với nhiều loại gia súc, gia cầm khác.

Phù hợp với chăn nuôi nông hộ

Theo PGS TS Lê Thị Thúy, Trưởng Ban Hợp tác quốc tế Hội Chăn nuôi thỏ Việt Nam cho biết, thỏ dễ nuôi, ít bệnh tật, thích nghi với mọi vùng khí hậu khác nhau, mọi người có thể nuôi được; có thể tận dụng được lao động lúc nhàn rỗi trong nông thôn, tạo thêm thu nhập, cải thiện đời sống nông hộ, ít gây ô nhiễm môi trường.

Chi phí ban đầu để chăn nuôi thỏ thấp, quay vòng vốn nhanh. Một con thỏ mẹ nặng 2.5-3,0kg trong 1 năm có thể sản xuất ra 80-90kg thỏ thịt (thỏ đẻ 5-6 lứa/năm). Ngoài ra, có thể cung cấp da và dược liệu. Con thỏ phù hợp với định hướng, chiến lược của Bộ NN&PTNT về tính đa dạng hóa của sản phẩm vật nuôi, giảm tiêu thụ thịt lợn.

Chăn nuôi thỏ theo phương thức công nghiệp tại Sóc Sơn – Hà Nội

Có nhiều tiềm năng

Thịt thỏ là một loại thịt sạch có hàm lượng chất dinh dưỡng cao, hàm lượng Cholesteron thấp hơn các loại gia súc, gia cầm khác. Tính chất sạch của loại thịt này xuất phát từ nguồn thức ăn, nước uống chăn nuôi thỏ phải được đảm bảo nếu không con thỏ sẽ chết. Thịt thỏ phù hợp với mọi đối tượng sử dụng, có thể cạnh tranh về tính độc đáo, chất lượng, sự đa dạng của sản phẩm trong bối cảnh nhu cầu ngày càng cao đối với thực phẩm an toàn. Chính vì vậy, thịt thỏ có thể được coi như một dòng thịt hữu cơ, sẽ có chỗ đứng vững trên thị trường và phát triển bền vững trong tương lai.

Theo Bà Thang Thị Thanh Hoa – Giám đốc Công ty Cổ phần Thực phẩm Hà Nội, hiện nay, trên thị trường thỏ, riêng Công ty Cổ phần Thực phẩm Hà Nội, sản lượng cung cấp ra thị trường trong 3 năm gần đây nhất đã tăng lên đáng kể. Cụ thể, năm 2015, Công ty cung cấp chỉ 500-600 con/ngày; năm 2016 từ 800-1000 con/ngày; năm 2017 là 1200 con/ngày; đến năm 2018 tăng vọt lên 1800-2000 con/ngày. Dự báo, với tốc độ gia tăng như vậy, công ty cần một sản lượng ổn định tương đương 3000-4000 con/ngày từ 2019-2020 trở đi. Con số này sẽ ngày càng gia tăng nếu ổn định được cơ sở chế biến, vùng nguyên liệu đạt chuẩn chất lượng, đáp ứng các tiêu chuẩn thực phẩm nội địa và cho xuất khẩu.

Sản phẩm của thỏ có thể chế biến thành nhiều dược phẩm phục vụ con người như sản xuất vắc xin phòng bệnh sởi – rubella (MR), hay phủ tạng như ruột thỏ làm chỉ khâu khi phẫu thuật trong y học. Nhu cầu nguyên liệu từ nhà máy sản xuất dược phẩm của Công ty Nippon Zoki Nhật Bản để sản xuất vắc xin phòng bệnh cho một số người. Nhà máy này  tại Việt Nam có công suất tối đa 5000 con/ngày. Hiện nay, nhà máy này đang thu mua thỏ mới để sản xuất thử nghiệm. Tính đến tháng 10/2018 chỉ mới đạt 30% công suất (1100 con/ngày). Khi đi vào sản xuất, công suất cần đạt 5000 con/ngày.

Chăn nuôi thỏ cũng đã xuất hiện mô hình liên kết theo chuỗi đáng để học hỏi, điển hình như đối với HTX Thanh niên Tân Linh (Thái Nguyên). Theo ông Nguyễn Văn Quảng – Giám đốc HTX, tới cuối tháng 2/2019, HTX đã có hơn 5.400 thỏ nái, mỗi tháng cho ra thị trường từ 11.000-12.000 thỏ thương phẩm. Trong đó, có từ 1.500 – 2.000 thỏ thịt được bán sống ra thị trường, 5.000 – 7.000 thỏ móc cung cấp cho nhà hàng, khách sạn, đơn vị tổ chức sự kiện, số còn lại dùng làm xúc xích, giò, và chế biến các sản phẩm đóng gói bán các chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch.

Chưa được đầu tư

Cũng theo PGS TS Lê Thị Thúy, theo thống kê chưa đầy đủ tại Việt Nam, ước tính có khoảng 5 triệu con thỏ đang được nuôi chủ yếu tại các nông hộ và các trang trại nhỏ. Mặc dù có nhiều lợi thế , nhưng trong nhiều trong năm qua, con thỏ hầu như bị bỏ qua, chưa thực sự được quan tâm từ Nhà nước, chưa có hướng dẫn cụ thể vễ kỹ thuật, chăn nuôi thú y cho các loại thỏ.  Các giống thỏ từ xa xưa đang bị đồng huyết, năng suất giảm,thoái hóa về giống nặng nề và chưa có quy trình vắc xin phòng bệnh đồng bộ.

Cũng theo Hội Chăn nuôi thỏ Việt Nam, về mặt kĩ thuật chăn nuôi, đây là con vật chưa nhiều người có kinh nghiệm chọn lọc giống và không biết cách đánh số tai thỏ để quản lý lai lịch phối giống, nên dẫn tới một vài lứa là bị cận huyết, đồng huyết nên thỏ con đẻ ra èo uột, ốm yếu, nấm ghẻ, dị tật bẩm sinh; cùng với đó, tỷ lệ nuôi sống thấp, trọng lượng xuất chuồng sau 3 tháng không đủ 2,3-2,5kg/con, không đủ biểu cân xuất cho Nhật.

Chính vì vậy, Cuộc thi Hoa hậu thỏ các tỉnh phía Bắc nhằm mục đích giúp bà con nông dân biết cách chọn lọc giống thỏ tốt có năng suất cao và tạo ra một sân chơi để giao thoa các vùng giống, chống đồng huyết và cận huyết.

Hai là, vấn đề thức ăn chuyên dùng cho thỏ mới, có ít công ty có thể sản xuất đủ tiêu chuẩn. Người nông dân nuôi thỏ vẫn “Ông nuôi cám gà, bà nuôi cám vịt, cám bò, cám lợn”. Do vậy, nhiều đàn thỏ mới nhập về cho ăn cám dẫn đến rối loạn tiêu hóa, đi ỉa chảy chết hàng loạt như ở Hương Sơn (Hà Tĩnh 2016) và nhiều trại thỏ khác cũng xảy ra.

Thứ ba, đó là hệ thống thu mua thỏ của công ty dược phẩm Nhật sau khi lãnh đạo đầu tiên về nghỉ hưu thì bị xáo trộn. Công ty chưa tìm ra được những nhân viên cung ứng, thu mua thỏ có đủ tâm – tầm –tài để tổ chức thu mua thỏ cho bà con nông dân. Cùng với đó, họ thường mua bán chộp giật, qua cầu rút ván, không có trước, có sau, lấy lợi ích nhóm và cá nhân để điều tiết thị trường thu mua thỏ. Ngoài ra, họ còn trả chậm và trả rẻ hơn giá trị trường, kế hoạch thu mua thỏ không rõ ràng, không có kế hoạch, lúc thừa, lúc thiếu nên để các đầu nậu thao túng thị trường làm cho bà con nông dân không yên tâm, chưa tin tưởng vào công ty  khi tham gia dự án.