[Chăn nuôi Việt Nam] – Công nghệ vaccine vector – Poulvac® Procerta® HVT-ND mang tới giải pháp chủ động kiểm soát bệnh Newcastle sớm nhất từ 19 ngày tuổi cho gia cầm, giúp nâng cao hiệu quả chăn nuôi và giảm thiểu thiệt hại kinh tế cho người chăn nuôi Việt Nam.

Những năm gần đây, ngành gia cầm Việt Nam liên tục đối mặt với những đợt dịch bệnh bất thường, khiến không ít người nuôi phải lao đao vì thiệt hại. Trong đó, bệnh Newcastle – “bóng ma” ám ảnh bao thế hệ người chăn nuôi gia cầm, vẫn là nỗi lo lớn nhất. Chỉ một sơ suất nhỏ trong phòng bệnh cũng có thể khiến cả đàn gà gục ngã, kéo theo bao công sức, vốn liếng và niềm tin của người nuôi tan biến. Chính vì vậy, mỗi tín hiệu mới từ khoa học đều được kỳ vọng như một “ánh sáng” soi đường cho hành trình sản xuất an toàn và bền vững hơn.

Toàn cảnh sự kiện

Sự kiện ra mắt vaccine Poulvac® Procerta® HVT-ND vào ngày 24/10/2025, tại TP. Hồ Chí Minh do Công ty TNHH Zoetis Việt Nam tổ chức, đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới chuyên môn. Các chuyên gia, bác sĩ thú y và đại diện các công ty hàng đầu trên cả nước đã cùng có mặt, không chỉ để chứng kiến một sản phẩm mới, mà còn để đón nhận một bước tiến công nghệ quan trọng trong lĩnh vực thú y tại Việt Nam, đó là khởi tạo khả năng miễn dịch Newcastle sớm nhất – từ 19 ngày.

Đằng sau những bài tham luận, những con số và mô hình nghiên cứu là một thông điệp lớn hơn: khoa học không chỉ tồn tại trong phòng thí nghiệm, mà đang tiến gần hơn tới người chăn nuôi, những người trực tiếp gánh chịu tác động từ dịch bệnh. Đây không chỉ là buổi ra mắt vaccine, mà là lời khẳng định rằng công nghệ có thể trở thành người bạn đồng hành tin cậy của ngành chăn nuôi Việt Nam, giúp mở ra cánh cửa mới trong cuộc chiến kéo dài nhiều thập kỷ với bệnh Newcastle.

Từ thách thức Newcastle đến cơ hội mới

Theo nhóm nghiên cứu của Khoa Chăn nuôi Thú y, Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh, bệnh Newcastle do virus Avian orthoavulavirus type I thuộc họ Paramyxoviridae gây ra, có khả năng lây lan mạnh trên hơn 230 loài chim, trong đó gà là loài cảm thụ cao nhất. Virus có thể xâm nhập qua đường hô hấp, tiêu hóa, thậm chí truyền dọc qua trứng, và tồn tại nhiều tuần trong điều kiện tự nhiên. Với độc lực mạnh, tỷ lệ chết có thể lên tới 100% ở đàn gà chưa được bảo hộ.

Đáng lo ngại hơn, các nghiên cứu dịch tễ mới cho thấy chủng NDV genotype VII, đang lưu hành chủ yếu tại Việt Nam có khả năng tấn công cả những đàn đã được tiêm vaccine truyền thống, khiến người chăn nuôi đối mặt với tổn thất kép: năng suất sụt giảm, chi phí phòng trị đội lên cao. Trong bối cảnh đó, sự xuất hiện của vaccine Poulvac® Procerta® HVT-ND được xem như một bước ngoặt quan trọng, không chỉ đem lại giải pháp khoa học, mà còn thắp lên hy vọng mới về một nền chăn nuôi chủ động, an toàn và bền vững hơn cho ngành gia cầm Việt Nam.

ThS. Nguyễn Thị Thu Năm, Bộ môn Bệnh truyền nhiễm và Thú y cộng đồng – Khoa Chăn nuôi Thú y, Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh trình bày tại sự kiện

Theo ThS. Nguyễn Thị Thu Năm, Bộ môn Bệnh truyền nhiễm và Thú y cộng đồng – Khoa Chăn nuôi Thú y, Trường Đại học Nông Lâm TP.HCM, vấn đề lớn nhất của các vaccine truyền thống hiện nay là sự khác biệt giữa chủng vaccine và chủng virus thực địa. Phần lớn vaccine trên thị trường vẫn sử dụng chủng lentogenic genotype II, vốn có độc lực thấp, trong khi virus gây bệnh ở Việt Nam lại thuộc genotype VII.

Sự chênh lệch này khiến miễn dịch tạo ra không đủ mạnh, dẫn đến hiện tượng “bảo hộ chéo” không hoàn toàn. Bên cạnh đó, hiệu giá kháng thể giảm nhanh sau mỗi 6 ngày, làm cho gà dù đã tiêm vẫn có thể nhiễm bệnh trong giai đoạn kháng thể xuống thấp. Điều này đặt ra yêu cầu cần có một giải pháp vaccine mang tính đột phá, vừa an toàn, vừa tạo miễn dịch mạnh và bền vững. Procerta HVT-ND chính là kết quả của hơn một thập kỷ nghiên cứu của các nhà khoa học Zoetis (Mỹ).

Vaccine này sử dụng công nghệ vector tái tổ hợp, trong đó gen mã hóa protein F của virus Newcastle được chèn vào bộ gen của virus HVT – Herpesvirus of Turkey (chủng FC126, serotype 3). Virus HVT vốn được sử dụng lâu năm trong vaccine phòng bệnh Marek, có khả năng nhân lên ổn định trong cơ thể gà mà không gây bệnh. Nhờ đó, HVT đóng vai trò “vật mang”, giúp đưa kháng nguyên NDV vào hệ miễn dịch một cách tự nhiên, kích thích cơ thể tạo ra kháng thể bảo hộ sớm và kéo dài.

Ông Jose Villalobos (bên trái), DVM, Giám đốc kỹ thuật cao cấp của Zoetis khẳng định ưu thế vượt trội của Poulvac® Procerta® HVT-ND.

Theo ông Jose Villalobos, DVM, Giám đốc kỹ thuật cao cấp của Zoetis, công nghệ vector tái tổ hợp mang lại ba ưu điểm nổi bật: thứ nhất, giúp kích hoạt miễn dịch ngay cả khi gà còn kháng thể mẹ; thứ hai, chỉ cần tiêm một lần duy nhất (trong trứng hoặc dưới da) vẫn đạt hiệu quả bảo hộ suốt chu kỳ nuôi; và thứ ba, có thể kết hợp đồng thời với các vaccine phòng IBD và Marek mà không gây tương tác bất lợi.

“Poulvac® Procerta® HVT-ND đã chứng minh khả năng bảo hộ từ 19 ngày trên 95% trong các thử nghiệm thách thức với virus NDV genotype VII, và đạt mức 100% bảo hộ khi công cường độc với chủng genotype II. Đây là tỷ lệ rất cao, đặc biệt trong bối cảnh áp lực dịch bệnh gia tăng do biến đổi khí hậu và lưu hành virus đa dạng tại khu vực Đông Nam Á”, ông Villalobos cho biết.

Dữ liệu từ nghiên cứu thực địa cho thấy đàn gà tiêm Poulvac® Procerta® HVT-ND có tỷ lệ sống trung bình 98 – 99%, chỉ số chuyển hóa thức ăn (FCR) thấp hơn 1,8 và hiệu suất tăng trưởng (BPI) vượt 350 điểm, chứng minh tính ưu việt về cả hiệu quả sinh học và giá trị kinh tế.

PGS.TS. Lê Thanh Hiền, Trưởng Bộ môn Bệnh truyền nhiễm và Thú y cộng đồng, Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh, nhận định: “Bệnh Newcastle không chỉ là vấn đề của riêng Việt Nam mà còn là mối đe dọa chung của ngành gia cầm toàn cầu. Việc ứng dụng vaccine tái tổ hợp giúp chúng ta chủ động phòng bệnh, thay vì chỉ chạy theo điều trị. Đây là hướng đi tất yếu nếu muốn xây dựng nền chăn nuôi an toàn sinh học cao và bền vững.”

Ngoài ra, ông cũng nhấn mạnh, trong bối cảnh virus ngày càng biến đổi phức tạp, việc cập nhật công nghệ vaccine vector không chỉ giúp bảo vệ đàn vật nuôi mà còn giảm thiểu việc lạm dụng kháng sinh – một trong những nguyên nhân gây tồn dư hóa chất trong thực phẩm và kháng thuốc ở động vật.

PGS.TS. Lê Thanh Hiền, Trưởng Bộ môn Bệnh truyền nhiễm và Thú y cộng đồng, Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh

Từ nghiên cứu đến thực tiễn

Không chỉ dừng lại ở giá trị khoa học, Poulvac® Procerta® HVT-ND còn được xem là giải pháp thực tiễn giúp người chăn nuôi Việt Nam, từ các trang trại quy mô lớn đến hộ nuôi nhỏ đến nâng cao hiệu quả kinh tế. Vaccine Poulvac® Procerta® HVT-ND có thể tiêm trong trứng (in-ovo) ở 18 ngày tuổi phôi hoặc tiêm dưới da (SC) khi gà mới nở, giúp hình thành miễn dịch ngay từ đầu, “đóng cửa sớm” giai đoạn cửa sổ cảm nhiễm, thời điểm gà non dễ nhiễm bệnh do kháng thể mẹ giảm mà kháng thể vaccine chưa hình thành.

Nhờ đó, người chăn nuôi giảm rủi ro thiệt hại trong những tuần đầu, giai đoạn quyết định tỷ lệ sống và tốc độ tăng trưởng của đàn. Đại diện người chăn nuôi tham dự chương trình chia sẻ, việc tiếp cận công nghệ vaccine mới giúp bà con yên tâm hơn trước áp lực dịch bệnh và chi phí sản xuất. Một mũi tiêm có thể thay thế nhiều lần chủng ngừa truyền thống, đồng thời rút ngắn công đoạn, giảm stress cho gà và tiết kiệm nhân công.

Với đặc điểm không cần tiêm nhắc lại, vaccine cũng đặc biệt phù hợp cho các trại quy mô nhỏ, nơi điều kiện nhân lực và cơ sở vật chất còn hạn chế. Ngoài ra, khả năng tương thích cao với các vaccine phức hợp như Poulvac® Magniplex cho phép xây dựng chương trình tiêm phòng đồng bộ, giảm số mũi tiêm, tối ưu chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất. Theo các chuyên gia, việc đưa vaccine tái tổ hợp vào chương trình phòng bệnh quốc gia sẽ giúp ngành gia cầm Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu chăn nuôi an toàn sinh học cao, giảm phụ thuộc kháng sinh và nâng cao khả năng cạnh tranh xuất khẩu.

PGS.TS. Lê Thanh Hiền cho rằng, để khai thác tối đa tiềm năng của vaccine mới, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, nhà sản xuất và người chăn nuôi. “Vaccine chỉ phát huy hiệu quả khi được triển khai đúng quy trình và trong điều kiện chăn nuôi đảm bảo an toàn sinh học. Chúng ta cần tăng cường đào tạo, phổ biến kỹ thuật tiêm in-ovo và tiêm tự động dưới da để chuẩn hóa quy trình trong các trại công nghiệp, đồng thời hỗ trợ chuyển giao cho hộ chăn nuôi quy mô nhỏ,” ông nói.

Các nhà khoa học cũng đề xuất các bộ ngành liên quan, xem xét đưa vaccine tái tổ hợp vào danh mục khuyến cáo sử dụng tại các vùng có nguy cơ cao, song song với việc giám sát di truyền các chủng NDV lưu hành để điều chỉnh chiến lược vaccine phù hợp. Việc này không chỉ giúp giảm thiệt hại kinh tế trực tiếp do dịch bệnh gây ra, mà còn góp phần ổn định nguồn cung thực phẩm, bảo đảm an ninh lương thực và thu nhập của hàng triệu nông hộ Việt Nam.

Sự kiện ra mắt vaccine Poulvac® Procerta® HVT-ND tại Việt Nam không chỉ giới thiệu một sản phẩm mới, mà còn thể hiện tinh thần đổi mới của ngành thú y Việt Nam, sẵn sàng đón nhận công nghệ tiên tiến để thích ứng với thách thức mới. Từ nền tảng nghiên cứu của các nhà khoa học Việt Nam và kinh nghiệm quốc tế của Zoetis, sự kết hợp này được kỳ vọng sẽ mở ra hướng phát triển bền vững hơn cho ngành gia cầm, góp phần vào mục tiêu chuyển đổi xanh của nông nghiệp Việt Nam trong thời kỳ hội nhập.

Tại phiên thảo luận, các chuyên gia đã có những chia sẻ kỹ thuật chuyên sâu với những vấn đề đại biểu quan tâm

Lãnh đạo Công ty Zoetis Việt Nam tặng hoa và quà cảm ơn các diễn giả

Các đại biểu tham dự hội thảo chụp ảnh lưu niệm

T.P

Xem thêm:

Zoetis và Megavet ra mắt Synovex®S: Bước đột phá nâng cao năng suất bò thịt Việt Nam

Zoetis và Japfa Comfeed: Hợp tác nâng tầm chăn nuôi gia cầm Việt Nam

Mavin Group và Zoetis Vietnam ký kết hợp tác kinh doanh