[Chăn nuôi Việt Nam] – Việt Nam được xác định là một trong những “điểm nóng” dịch tả lợn châu Phi (ASF) năm 2025 khi sản lượng lợn dự báo giảm 5–6%, trong khi ngành gia cầm bất ngờ bứt phá với mức tăng trưởng khoảng 10%.

Thông tin này được thảo luận tại hội thảo “Khoáng hữu cơ thế hệ mới – Giải pháp dinh dưỡng hiệu quả và bền vững cho ngành chăn nuôi” của Tập đoàn Olmix 2025, diễn ra ngày 2/10 tại khách sạn Sheraton Hanoi West, với sự tham gia của nhiều chuyên gia quốc tế và trong nước. Hội thảo tập trung thảo luận về thị trường chăn nuôi toàn cầu – Việt Nam, thách thức dịch bệnh, chi phí và xu hướng tiêu dùng, đồng thời đưa ra các giải pháp dinh dưỡng phát triển bền vững ngành chăn nuôi.

Toàn cảnh hội thảo

Kinh tế toàn cầu biến động, ngành lợn Trung Quốc tái cấu trúc sau ASF

Theo ông Trịnh Quang Thanh, Giám đốc Olmix châu Á, GDP toàn cầu năm 2025 tăng trưởng mạnh tại Đông Âu, châu Á và Đông Phi. Sản lượng thịt thế giới dự báo sẽ tiếp tục tăng đến năm 2029, ngoại trừ EU và New Zealand có xu hướng giảm.

Ông Trịnh Quang Thanh, Giám đốc Olmix châu Á

Tuy nhiên, triển vọng này đi kèm nhiều thách thức. Ngành chăn nuôi toàn cầu phải đối diện chi phí thức ăn và năng lượng duy trì ở mức cao, tình trạng thiếu lao động, chi phí vận tải leo thang, dịch bệnh động vật bùng phát và tác động của biến động chính trị – thương mại quốc tế.

Song song với yếu tố kinh tế, xu hướng tiêu dùng cũng thay đổi nhanh chóng. Người dân vừa muốn hưởng lợi từ toàn cầu hóa, vừa ủng hộ sản phẩm nội địa; vừa đón nhận công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, vừa kỳ vọng doanh nghiệp ứng dụng có trách nhiệm. Sức khỏe thể chất, tinh thần và môi trường được đặt lên hàng đầu. Đáng chú ý, người Việt Nam thể hiện mức độ quan tâm đến sức khỏe và khí hậu cao hơn trung bình toàn cầu, điều này sẽ tạo áp lực đổi mới lớn đối với ngành chăn nuôi trong nước.

So sánh nét tương đồng và học hỏi kinh nghiệm sau cú sốc ASF bùng phát từ năm 2018, ngành chăn nuôi lợn Trung Quốc bước vào giai đoạn tái cấu trúc sâu rộng, với nhiều biến động về cung cầu, doanh nghiệp và thói quen tiêu dùng. Báo cáo của ông Trịnh Quang Thanh, từ 2013 đến dự báo 2029, thị trường lợn Trung Quốc có ba giai đoạn rõ rệt: trước ASF duy trì tăng trưởng ổn định; giai đoạn ASF khiến đàn nái bị loại thải, sản lượng lao dốc và nhập khẩu tăng mạnh; sau đó là thời kỳ chao đảo vì COVID-19 và giá thức ăn leo thang. Hiện tại, đàn nái đã cải thiện chất lượng, năng suất sinh sản (PSY) tăng, sản lượng dự báo phục hồi từ 2025, trong khi nhập khẩu giảm, phản ánh quyết tâm tự chủ nguồn cung nội địa.

Cùng lúc, bản đồ doanh nghiệp thay đổi đáng kể. “Tập đoàn Muyuan lấy lại vị thế dẫn đầu, Twins Group mở rộng quy mô, trong khi New Hope buộc phải bán bớt mảng kinh doanh để xoay vốn. Đáng chú ý, những cái tên mới như Xinwufeng hay Haid Group vươn lên Top 10 nhờ chiến lược tăng tốc và sự hậu thuẫn từ địa phương. Đây là minh chứng cho quá trình “thanh lọc ngành”, khi chỉ những tập đoàn có tài chính mạnh, quản trị rủi ro tốt và chuỗi hậu bị vững mới có thể trụ vững, còn doanh nghiệp yếu thế phải rút lui hoặc thu hẹp hoạt động. Xu hướng này cũng phản ánh sự dịch chuyển từ chăn nuôi nhỏ lẻ sang công nghiệp hóa quy mô lớn, gắn với yêu cầu khắt khe hơn về an toàn sinh học và khả năng ứng phó biến động”, ông Trịnh Quang Thanh dẫn chứng.

Tuy nhiên, thách thức không chỉ nằm ở sản xuất mà còn ở tiêu dùng. Khảo sát năm 2023 cho thấy khoảng 60% người dân vẫn ăn thịt lợn 3–5 lần mỗi tuần, song xu hướng dịch chuyển sang thịt trắng như gia cầm và thủy sản ngày càng rõ rệt, phản ánh mối quan tâm ngày càng cao về sức khỏe và môi trường. Điều này vừa tạo áp lực, vừa mở ra cơ hội để ngành chăn nuôi lợn nâng cao chất lượng sản phẩm và thích ứng với cạnh tranh mới.

Trong bối cảnh giá lợn hơi biến động mạnh sau ASF, thông điệp then chốt được nhấn mạnh: nâng cao năng suất là con đường sống còn. Năng suất không chỉ là PSY hay hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR), mà còn là quản trị đàn, kiểm soát chi phí và hiệu quả vận hành. Đây chính là vũ khí để doanh nghiệp duy trì lợi thế và cũng là bài học quan trọng cho các quốc gia khác, trong đó có Việt Nam, khi phải đối mặt với dịch bệnh, chi phí đầu vào cao và xu hướng tiêu dùng thay đổi.

Sản lượng lợn toàn quốc của Trung Quốc giai đoạn 2017-2024 (Ảnh chụp màn hình từ bài trình bày của ông Trịnh Quang Thanh)

Đàn nái sụt giảm mạnh vì ASF, gia cầm Việt Nam bứt phá mạnh mẽ

Ngành chăn nuôi Việt Nam đang chứng kiến sự phân hóa rõ rệt trong quý 3/2025. Theo bà Trần Ngọc Yến, Giám đốc Khối Phân tích Ngành của AgroMonitor, trong khi ASF tiếp tục gây thiệt hại nặng nề cho đàn lợn, ngành gia cầm lại vươn lên mạnh mẽ, trở thành điểm sáng của thị trường.

Bà Trần Ngọc Yến, Giám đốc Khối Phân tích Ngành của AgroMonitor

Việc tái đàn nái trong năm 2025 chưa đạt như kỳ vọng do ảnh hưởng nặng nề của ASF. Tại miền Bắc, sau giai đoạn phục hồi khá tốt trong nửa cuối 2024 và đầu 2025, đàn nái trong dân gần như mất toàn bộ thành quả tăng trưởng khi ASF bùng phát mạnh từ tháng 5 đến tháng 8/2025. Ở miền Nam, đàn nái trong dân đã giảm 10-15% trong nửa cuối 2024 và chỉ mới bắt đầu tăng trở lại từ đầu 2025, nhưng tốc độ còn chậm, đặc biệt tại khu vực Nam Trung Bộ do thời tiết mưa nhiều.

Trong khi đó, đàn nái tại các công ty chịu ảnh hưởng ít hơn nhờ có nguồn hậu bị thay thế. Nhiều trang trại mới đi vào hoạt động và một số doanh nghiệp đã tái thả để khai thác công suất, giúp đàn nái công ty tiếp tục tăng nhẹ. Tuy vậy, tính chung cả nước, tổng đàn nái hiện đã giảm về mức thấp tương đương năm 2020 – giai đoạn sau khi dịch ASF lần đầu bùng phát vào 2019. Đáng chú ý, cơ cấu đàn nái trong dân và trong công ty hiện gần như cân bằng 50/50, cho thấy sự dịch chuyển rõ rệt trong ngành.

“ASF bùng phát tại miền Bắc từ tháng 5 đến tháng 8/2025 đã xóa sạch thành quả tái đàn của năm 2024. Miền Nam cũng gặp khó do con giống khan hiếm và giá cao. Hệ quả, đàn nái giảm 4%, xuống mức tương đương năm 2020; giá lợn hơi quý 3 giảm 15% so với quý trước”, bà Trần Ngọc Yến nhận định.

Về lợn thịt, lượng xuất bán trong quý 3/2025 có xu hướng tăng, chủ yếu nhờ nguồn cung phía Bắc, trong khi miền Nam phục hồi chậm. Dự kiến cả năm 2025, tổng lượng lợn thịt xuất bán giảm khoảng 5-6% do sự sụt giảm mạnh ở khu vực miền Nam.

Dữ liệu từ các chợ đầu mối cũng phản ánh tình hình này. Lượng lợn đưa về TP.HCM, sau khi tăng mạnh trong quý 3-4/2024, đã sụt giảm rõ rệt trong năm 2025, cho thấy nguồn cung lợn miền Nam vẫn ở mức thấp, dù đang có dấu hiệu phục hồi. Ngược lại, tại Hà Nội, lượng lợn về lò mổ và chợ đầu mối tăng mạnh trong quý 3 nhờ cả nguồn cung phục hồi và lượng lợn bán chạy dịch.

Bên cạnh đó, nhập khẩu thịt lợn trong quý 3/2025 tăng tới 40%. Tuy nhiên, tính chung cả năm, nhập khẩu vẫn chỉ chiếm khoảng 6% tổng nguồn cung thịt lợn của Việt Nam.

Trái ngược với sự sụt giảm ngành lợn, ngành gia cầm ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng

Ở chiều ngược lại, ngành gia cầm ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng. Chín tháng đầu năm, gà trắng giống DOC tăng gần 17%, sản lượng gà thịt xuất chuồng tăng 14%. Giá gà phục hồi nhờ xuất khẩu sôi động sang Campuchia, với hơn 15 triệu con giống và khoảng 6 triệu con gà thịt trắng và màu trong giai đoạn tháng 6-9/2025. Gà màu trong nước cũng phục hồi, giá tăng 20% so với quý trước. 

Bà Trần Ngọc Yến nhận định, gà màu sau giai đoạn khó khăn đầu năm đã tăng tốc tái đàn từ quý 3, giá tăng 20% so với quý trước và 30% so với cùng kỳ 2024. Gà đẻ trứng và vịt thịt cũng hưởng lợi từ nhu cầu thay thế thịt heo và cơ hội xuất khẩu. Triển vọng quý 4 tiếp tục tích cực khi giá gà hơi cao, DOC cung ứng tăng thêm 4–5% so với quý 3. Dự kiến cả năm, tổng nguồn cung gà hơi tăng khoảng 10%.

Thị trường thức ăn chăn nuôi (TACN) mang đến điểm sáng khi nhập khẩu nguyên liệu 9 tháng đầu năm giữ ổn định, nhóm họ đậu (đậu tương, khô dầu) tăng mạnh. Giá nguyên liệu thế giới hiện thấp và dự báo tiếp tục giảm trong quý 4 nhờ vụ mùa thuận lợi tại Hoa Kỳ và nhu cầu yếu từ Trung Quốc. Yếu tố này được đánh giá sẽ giúp giảm chi phí TACN, đóng vai trò như một “van giảm áp” quan trọng cho người chăn nuôi trong giai đoạn khó khăn.

Có thể thấy, năm 2025 ngành chăn nuôi đã chứng kiến sự phân hóa rõ rệt. Trong khi ngành lợn chật vật vì ASF, thì gia cầm nổi lên như điểm sáng nhờ xuất khẩu và nhu cầu thay thế. Để phát triển bền vững, ngành chăn nuôi cần đồng thời nâng cao năng suất, kiểm soát dịch bệnh và áp dụng các giải pháp dinh dưỡng hiện đại. Với ngành lợn, ưu tiên là cải thiện hiệu quả sinh sản và tăng cường an toàn sinh học. Với gia cầm, cơ hội nằm ở việc tận dụng nhu cầu xuất khẩu và xu hướng tiêu dùng mới. Với TACN, lợi thế giá nguyên liệu thấp phải được khai thác triệt để để giảm chi phí sản xuất.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa rạn nứt, chi phí leo thang và dịch bệnh kéo dài, hội thảo của Olmix không chỉ phác họa bức tranh toàn diện của ngành chăn nuôi thế giới và Việt Nam, mà còn khẳng định một định hướng rõ ràng: năng suất và dinh dưỡng bền vững chính là chìa khóa giúp ngành chăn nuôi biến thách thức thành cơ hội trong giai đoạn tới.

Phạm Huệ