[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Chất thay thế Methionine dạng lỏng (OH-Meth hoặc HMTBa) chiếm khoảng 30% tổng lượng Methionine tiêu thụ trên toàn cầu vào năm 2023. Thị phần của dòng sản phẩm này tăng mỗi khi năng lực sản xuất toàn cầu tăng lên. Thực tế, OH-Meth đã mang lại nhiều lợi ích cho nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi và cho việc xây dựng công thức thức ăn so với Methionine dạng bột. Chúng ta hãy cùng điểm lại một số quan điểm sai lầm phổ biến về việc sử dụng Methionine dạng lỏng.

1. Sự hấp thu của OH-Meth chậm và không hiệu quả như Methionine dạng bột

Giá trị dinh dưỡng của một phân tử bắt đầu từ quá trình vận chuyển và hấp thu bởi vật nuôi. Đối với OH-Meth, quá trình hấp thu diễn ra ở đường tiêu hóa trên (diều, dạ dày tuyến, mề, dạ dày). Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng 85% OH-Meth được hấp thu trước khi đến mề và 99,6% trước khi đến hồi tràng¹. OH-Meth được hấp thu bởi tế bào vật nuôi theo hai con đường thụ động và chủ động (nhờ protein vận chuyển) (Hình 1), trong khi methionine dạng bột chỉ được hấp thu bởi protein vận chuyển chủ động². Các protein vận chuyển chủ động không đặc hiệu cho methionine và có thể bị cạnh tranh bởi các axit amin khác ở các điều kiện stress nhất định như stress nhiệt. Con đường vận chuyển thụ động không thể bị bão hòa và giúp đảm bảo cung cấp đủ methionine khi vật nuôi đang mắc phải bệnh viêm ruột. Cuối cùng, nhờ được hấp thu nhanh chóng, OH-Meth không bị phá hủy bởi hệ vi sinh vật đường ruột.

Hình 1: Hoạt động của các protein vận chuyển vào và ra tham gia vào con đường vận chuyển HMTBa và methione ở tế bào ruột

2. OH-Meth ít hiệu quả sinh học hơn so với Methionine dạng bột

Chúng ta nói đến sự tương đương sinh học khi 1g OH-Methionine cho hiệu quả tương đương với 1g DL-Methionine để chuyển hóa thành 1g L-Methionine, dạng phân tử vật nuôi trực tiếp sử dụng để tổng hợp protein và các chất biến dưỡng khác. Methionine không phải là một phụ gia thức ăn mà là một chất dinh dưỡng thiết yếu. Ngoài ra, phương pháp đánh giá hiệu quả sinh học có thể ảnh hưởng lớn đến kết quả và điều này giải thích cho sự không nhất quán trong các công bố khoa học.

Hiệu quả sinh học được cho là thấp hơn của OH-Meth có thể được giải thích bằng sự hiện diện của các oligomer. Thực tế, OH-Meth được tạo thành từ monomer (một phân tử HMTBa) và oligomer (hai hoặc ba phân tử HMTBa liên kết với nhau). Thử nghiệm ex-vivo chứng minh rằng monomer hay oligomer tinh khiết, hay hỗn hợp của monomer và oligomer (Rhodimet AT88 – tên thương mại của OH-Meth – với 23% oligomer), đều được hấp thu qua đường tiêu hóa và được thủy phân hoàn toàn để cung cấp tiền chất L-Methionine³. Nghiên cứu nội bộ của Adisseo đang tìm kiếm để khẳng định hiệu quả sản phẩm đối với năng suất vật nuôi. Với cùng một khẩu phần ăn tự, gà thịt ăn khẩu phần ngô-đậu nành trong 21 ngày không thể hiện sự khác biệt về năng suất (Hình 2). Oligomer không phải là yếu tố hạn chế đối với năng suất tăng trưởng của gà thịt và OH-Meth được chuyển hóa hoàn toàn thành L-Methionine⁴.

Hình 2: Năng suất của gà thịt 21 ngày tuổi theo tỉ lệ oligomer OH-Meth khác nhau trong chế độ ăn; a, b chỉ ra sự khác biệt có ý nghĩa p <0,05

3. OH-Meth bị vón cục trong thức ăn và máy trộn

OH-Meth chỉ chứa 12% nước và 88% HMTBa, chính vì thế, tuy ở dạng lỏng nhưng nó có cùng hàm lượng nước (độ ẩm) với ngô hoặc lúa mì. Người ta tin rằng, chính vì dạng lỏng mà OH-Meth sẽ gây vón cục và tắc nghẽn trong máy trộn và khả năng hấp phụ vào thức ăn sẽ khó được tối ưu do độ nhớt của nó: Điều này không đúng.

Thứ nhất, vấn đề tắc nghẽn trong máy trộn chủ yếu do các chất lỏng đa lượng (dầu, nước) và do không được bảo trì đúng cách. Đội ngũ kỹ sư Adisseo thực hiện bảo trì, bảo dưỡng định kỳ hệ thống phun để vệ sinh, kiểm tra núm phun nhằm ngăn chặn mọi sự cố.

Thứ hai, độ nhớt của OH-Meth hoàn toàn không phải là vấn đề ở những quốc gia nhiệt đới như Việt Nam.

4. OH-Meth sẽ ảnh hưởng đến tuổi thọ của máy trộn

OH-Meth là một axit hữu cơ và có pKa là 3,53. Do đó, OH-Meth được phân loại là một axit yếu. pKa này tương đương với các axit khác thường được sử dụng trong thức ăn chăn nuôi, như axit formic pKa = 3,75. Để xác định liệu rằng OH-Meth có thể gây ăn mòn đối với máy trộn hay không, chúng tôi đã tiến hành thử nghiệm bằng cách ngâm thép nhẹ (vật liệu phổ biến dùng chế tạo máy trộn) trong các dung dịch khác nhau (nước, HMTBa, Thức ăn + HMTBa, Thức ăn + nước, Thức ăn + Methionine bột) (Hình 3). Kết quả cho thấy, khi OH-Meth được trộn vào thức ăn, giống như thực tế trong máy trộn nhà máy thức ăn, nó không hề ăn mòn thép nhẹ.

Hình 3: Tốc độ ăn mòn của thép nhẹ khi ngâm trong dung dịch khác nhau

Thực tế, OH-Meth là axit hữu cơ có lợi cho vật nuôi vì nó có đặc tính axit hóa thức ăn (có lợi cho động vật như lợn con), đặc tính chống mốc (giúp giảm lượng axit propionic sử dụng trong thức ăn) và hấp thụ thụ động trong đường tiêu hóa vật nuôi.

5. Giảm độ đồng đều của máy trộn

Hình 4: Kiểm tra by-pass định lượng

Đây có thể được xem là một trong những quan điểm sai lầm lớn nhất về OH-Methionine nói riêng và các chất phụ gia dạng lỏng nói chung. Adisseo là chuyên gia hàng đầu trong  lĩnh vực ứng dụng phụ gia dạng lỏng trong nhiều năm qua và đã phát triển hệ thống thiết bị, quy trình bảo dưỡng phù hợp và kiến thức chuyên môn để đảm bảo đạt được độ đồng đều cao khi sử dụng OH-Meth lỏng. Khi bảo dưỡng định kỳ, đội ngũ kỹ sư Adisseo kiểm tra độ chính xác về định lượng của hệ thống phun bằng phương pháp by-pass (Hình 5).

Độ đồng đều của máy trộn cũng được kiểm tra để đảm bảo độ thu hồi cao và hệ số biến thiên (CV) thấp. Nếu CV dưới 10%, độ đồng đều tốt và nếu dưới 5% là rất tốt. Năm 2023, Adisseo đã thực hiện kiểm tra một số máy trộn trong khu vực Đông Nam Á với cả Methionine bột và Methionine lỏng (OH-Meth) (Bảng 1). Kết quả CV của OH-Meth rất tốt và thường tốt hơn so với Methionine bột. Sự thật cho thấy rằng, CV tốt nhất là do máy trộn quyết định, không phải do dạng Methionine.

Bảng 1: Độ đồng đều CV của Methionine bột và của OH-Meth tại 5 nhà máy khác nhau ở Đông Nam Á (2023)

OH-Meth là nguồn cung cấp Methionine hiệu quả, tiện lợi và tiết kiệm chi phí cho các nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi ở các quy mô khác nhau.  Adisseo vừa mới xuất bản một cẩm nang về ứng dụng các chất phụ gia lỏng, đề cập đến giá trị của các chất phụ gia lỏng mang lại và các thực hành đúng khi sử dụng tại nhà máy thức ăn.

Tài liệu tham khảo:

1. Richards et al. (2005). Poult. Sci. 84, 1397–1405. 10.1093/ps/84.9.1397.
2. Becquet, P. et al. (2022). Anim. Nutr. 10.1016/j.aninu.2022.09.004.
3. Martín-Venegas, et al. (2006). Poult. Sci. 85, 56–63. 10.1093/ps/85.1.56.
4. Becquet, P. et al. (2023). Anim. Nutr. 13, 31–49. 10.1016/j.aninu.2023.01.009.