Trong nhiều năm qua, nhúng nuốm vú trong hoặc phun nó bằng dung dịch diệt khuẩn ngay sau mỗi lần vắt sữa là một cách hiệu quả để giảm tỷ lệ nhiễm vú mới ở bò sữa, theo Steve Nickerson, Tiến sĩ, Trung tâm Nông nghiệp Đại học bang Louisiana. Gần đây, ông cho biết thêm, vệ sinh trước lúc vắt đã được áp dụng rộng rãi. Nhưng nhiều bất cập vẫn tồn tại xung quanh câu chuyện “sự sạch sẽ của vú và núm vú” và đang tham gia chứa chấp nguồn vi khuẩn gây viêm vú.

Trước khi vào phòng vắt sữa

Bò nuôi trong chuồng lầy lội hoặc trên đồng cỏ rõ ràng là khó sạch sẽ trước khi bước vào phòng vắt sữa. Bò được nuôi nhốt trong chuồng trại có nguy cơ cao tiếp xúc với mầm bệnh qua các chất hữu cơ (Phân..) hoặc ngăn nằm (stall) để bẩn. “Gỗ bào, báo vụn, lõi ngô và rạ, trấu hỗ trợ sự phát triển của vi khuẩn”, Nickerson nói. Tuy nhiên, nếu như chất độn chuồng chỉ có thể là rơm hoặc dăm bào nhỏ, thì điều quan trọng nhất để có thể giữ cho bầu vú sạch và khô thay 1/3 chất độn / ngày trong khoảng thời gian bò đi vắt sữa.”

Ngăn xịt rửa bò trước khi cho nó vào phòng vắt

Ngăn xịt rửa bò (Washpen) được sử dụng ở một số vùng trong nước và hầu hết ở cac trang trại bò sữa lớn. Làm sao cho tốt, điều này phụ thuộc vào cách thức vận hành của các nhân viên vắt sữa được huấn luyện điều khiển con bò như thế nào khi nó ở trong phòng rửa. Tại Trang trại Duo Dairy, Ltd., ở Loveland, Colo., Greg Goodell, DVM, nói, “Sau khi đi qua phòng rửa, nếu để quá nhiều nước đọng lại trên bầu vú sẽ là một vấn đề.”

Ngăn xịt rửa bò nên chứa đầy bò một khi có thể để nước chỉ làm ướt đến bụng của bò. Đầu phun nước không chính xác cũng sẽ gây vấn đề nếu bò bị ướt hơn nhu cầu, và đặc biệt là ướt toàn thân. Ngoài ra, chu kỳ phun nếu được đặt không chính xác sẽ dẫn đến thời gian sấy nhỏ giọt không đủ cho bò, mà Goodell nói nên tối thiểu từ 10 đến 12 phút.

“Nước là một phương tiện vận chuyển tuyệt vời cho tất cả các loại vi khuẩn”, Nickerson cho biết thêm. “Khi bò vào phòng vắt sữa mà không khô ráo, nước sẽ chảy xuống theo vú vào nuốm vú và bị bú liếm gây phồng. Nó có thể lây nhiễm các nuốm vú khác qua nhiễm chéo hoặc lọt vào bể chứa sữa (bulk tank) và làm tăng số lượng vi khuẩn. “

“Nhúng vú trước” và vắt sữa đầu (Pre-dipping and forestripping)

Trong khi phòng xịt rửa bò hoạt động để loại bỏ bụi bẩn có thể nhìn thấy trên bầu vú, thì hoạt động “nhúng vú trước” bám gót đi sau vi khuẩn gây bệnh. “Nhúng vú trước” chỉ hiệu quả đối với nuốm vú tương đối sạch”, Jeff Reneau, DVM, Đại học Minnesota nói. “Chất hữu cơ phải được loại bỏ để cho chất khử trùng có thể tiếp xúc với bề mặt da vú, và phải tạo nên màng phủ toàn bộ núm vú.” Reneau cho biết thêm, thời gian thao tác “nhúng vú trước” nên xẩy ra trong 20-30 giây. “Nó không chỉ giúp giảm số lượng tế bào mà còn cả số lượng trường hợp viêm vú lâm sàng. Chúng tôi không nghĩ rằng “nhúng vú trước” có ảnh hưởng nhiều đến viêm vú truyền nhiễm, nhưng có bằng chứng cho thấy nó có thể làm giảm loại viêm vú môi trường”.

Goodell cho biết các sự cố hở phểu ống sữa (Liner slips) khiến khí lọt vào và phễu hứng sữa (milking claw) đầy tràn, lúc đó sữa sẽ bị đẩy ngược trở lại đầu núm vú, mang theo vi khuẩn mà có thể có từ nuốm đó hoặc nuốm khác. “Ngay cả hệ thống vắt sữa hoạt động đúng cách cũng có thể có hiện tượng này khi ống vắt đã được gắn vào vú, nhưng vú càng sạch bao nhiêu thì ít nguy cơ hơn với vú bấy nhiêu.”

Trong thời đại “giấy hoặc nhựa ?,” các trại chăn nuôi bò sữa phải đối mặt với sự lựa chọn hoặc giấy hoặc khăn vải để lau vú trước khi gắn máy vắt vào vú. Các chuyên gia nói rằng dù loại nào đi nữa, thì nó phải đảm bảo cho người vắt sữa lau khô hoàn toàn núm vú và chỉ sử dụng một lần và rồi vứt bỏ đối với khăn giấy hoặc tẩy rửa bằng chất khử trùng và sấy khô đối với khăn vải.

Bạn có thể chọn phương pháp “nhúng vú trước” hoặc “nhúng vú sau” nếu đã được chứng minh là có hiệu quả theo quy trình xét nghiệm của Hội đồng Viêm vú Quốc gia (NMC). Reneau cho biết: “Điều quan trọng nhất của biện pháp “nhúng vú” mà trang trại chăn nuôi lựa chọn để ứng dụng – đã được đánh giá qua các quy trình kiểm nghiệm chính xác hay chưa. “Có đủ các sản phẩm nhúng trước đã được chứng minh qua các quy trình kiểm nghiệm chính quy mà trang trại không nhất thiết phải dùng sản phẩm nào đó chưa rõ.”

“Vắt những giọt sữa đầu” cũng rất quan trọng. Nó giúp giảm số tế bào soma (SCC) bằng cách loại bỏ sữa mang tế bào soma cao khỏi nuốm vú và đây cũng là một phương pháp tuyệt vời để xác định sớm viêm vú. Tuy nhiên, trong ngành chăn nuôi bò sữa ngày nay thời lượng thường được ưu tiên hơn, nên việc vắt sữa đầu có thể không được thực hiện. Nickerson nói việc vắt sữa đầu giúp phát hiện ra những con bò đang bắt đầu có dấu hiệu viêm vú lâm sàng. “Thường thì bạn sẽ không nhận thấy rằng một phần tư có viêm vú lâm sàng cho đến khi bạn nhìn vào sữa đầu,” ông nói. “Công nhân vắt sữa có thể đang đổ sữa có SCC cao ngay vào thùng chứa sữa, và nếu trại bò của bạn có SCC thấp, thì việc này sẽ làm tổn thương họ.”

Theo Reneau, thì một ưu điểm khác của việc vắt những giọt sữa đầu, là “loại thuốc” kích thích tiết sữa mạnh mẽ. “Áp dụng đúng và sớm trong giai đoạn chuẩn bị vắt, nó sẽ tạo một sự kích thích tuyệt vời và là một cách tốt để sàng lọc những trường hợp viêm vú lâm sàng,” ông nói.

Goodell nói rằng không thể tránh khỏi rằng giới hạn pháp lý của tế bào soma trong các thùng sữa số lượng lớn sẽ tiếp tục được hạ xuống. “Các đàn gia súc lớn và nhỏ sẽ phải áp dụng các phương pháp kiểm soát và giám sát hiệu quả SCC. Việc vắt sữa đầu sẽ nằm trong số đó.”

Nhúng vú sau (Post-dipping)

Hội đồng Viêm vú Quốc gia cho biết hơn 50% các bệnh nhiễm trùng vú mới – có thể được ngăn chặn bằng cách nhúng núm vú vào một chất sát trùng hiệu quả ngay sau mỗi lần vắt sữa, nhưng việc này không tác động đến các bệnh nhiễm trùng đang có. Nhúng sau đặc biệt hiệu quả trong việc chống lại các mầm bệnh truyền nhiễm như Staphylococcus aureus và Streptococcus agalactiae.

Tùy thuộc vào nơi bạn chăn nuôi, điều kiện môi trường có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc nhúng vú. “Nhúng núm vú là việc cực kỳ quan trọng một khi trời nóng và ẩm ướt – điều kiện tốt cho vi khuẩn phát triển” Nickerson của Louisiana nói. “Con bò sẽ làm bất cứ điều gì để giữ cho chúng mát mẻ và giảm stress nhiệt. Nếu tìm được một hố sâu để chui vào, thì chúng sẽ nhảy vào. Sau khi vắt sữa vú được nhúng trong chất sát trùng thông thường hoặc màng cản (barrier) để ngăn vi khuẩn xâm nhập là điều cực kỳ quan trọng. “

“Trong điều kiện quá lạnh, cần phải cẩn thận hơn khi áp dụng đúng cách nhúng nuốm vú”, Reneau từ Minnesota nói. Sau khi nghiên cứu dữ liệu về tê lạnh ở con người và phân tích dữ liệu, Reneau phát hiện ra rằng dưới bất kỳ sự kết hợp nào của nhiệt độ và tốc độ gió tạo ra một dòng gió 20-25 dưới 0, bò cần được tránh gió khi ra khỏi phòng vắt sữa. “Nếu điều này là không thể, thì tôi vẫn khuyên bạn không nên dừng việc nhúng núm vú, nhưng sau khi nhúng người vắt sữa nên thấm khô trước khi cho bò ra ngoài.”

Đừng đổ lỗi viêm vú do chất nhúng vú

Nếu những trang trại của bạn tăng tế bào soma (SCC) và viêm vú và muốn thay đổi chất nhúng sát trùng núm vú, thì trước tiên hãy xem lại cung cách vắt sữa. Nếu họ đang sử dụng một nhúng nhúng đã được phê duyệt và thử nghiệm, thì nên kiếm lỗi ở một lý do khác.

Reneau cho biết: “Nhiều yếu tố có thể gây ra tình trạng viêm vú… như các ngăn nằm của bò, lối đi bẩn thỉu, cần dọn dẹp, vú cũng bẩn thỉu và các vấn đề khác nữa. “Bạn không bao giờ nên nhìn vào một vấn đề duy nhất khi điều tra một vấn đề viêm vú. Chất nhúng vú và các thiết bị vắt sữa là những thứ không dễ dàng để đổ lỗi cho chúng.”

Goodell cho biết thêm rằng nếu có vấn đề với việc chính việc nhúng núm vú, thì thường là do thay đổi gần đây về cách nhúng, chẳng hạn như phun thuốc đối lập với ngâm, hoặc do thay đổi chất nhúng sát trùng.

Nickerson cho biết: “Thông thường người vắt sữa sẽ để cho những chiếc cốc nhúng vú đó bị ô nhiễm nặng và rồi sẽ nhúng núm vú vào đó. Và như thế họ có thể truyền nhiễm cho núm vú hỗn hợp sữa, phân và vi khuẩn.

Ngoài ra còn có sự khác biệt khó thấy về cách thức thao tác nhúng vú ở từng người vắt sữa. Người này có thể kéo dài thời gian “nhúng vú” lâu hơn người khác, hoặc có hoặc không vắt cạn một vú hoặc vẫn để máy vắt sữa hoạt động quá lâu. Nickerson lưu ý rằng nếu các quy định HACCP có hiệu lực trong tương lai, những trang trại chăn nuôi bò sữa sẽ cần có quy trình vận hành chuẩn trong công việc vắt sữa. “Không có nhiều trang trại chăn nuôi bò sữa có quy trình tiêu chuẩn cho công việc vắt sữa hoặc theo dõi để đảm bảo chắc chắn công nhân tuân thủ các quy trình.”

Reneau gợi ý khi thấy viêm vú hoặc SCC cao hơn, bạn hãy xem thói quen vắt sữa. “Điều quan trọng là có một quy trình tiêu chuẩn và mỗi vắt sữa cần được đào tạo tuân theo quy trình. Ngay cả khi biết là sai, thì họ cũng sẽ làm thế. Xây dựng một quy tắc đảm bảo việc bao phủ nuốm vú, chất nhúng, thời gian tiếp xúc thích hợp, chuẩn bị bò đầy đủ để văt, vệ sinh và kích thích nuốm vú. “

Goodell cho biết ông thích theo dõi số lượng bò viêm vú được xác định trên mỗi ca, lượng sữa được sản xuất trên mỗi ca, lượng thời gian cần cho một kíp hoàn thành một ca vắt sữa…. Ông nói rằng điều quan trọng là chỉ so sánh ca đêm với ca đêm và ca làm việc hàng ngày.

Tất nhiên chính cách thao tác việc nhúng vú mà khách hàng của cách bạn tiến hành mới định đoạt sự hiệu quả. Để lạnh hoặc làm nóng chất nhúng vú có thể làm các thành phần thay đổi. Nickerson cho biết đôi khi người chăn nuôi bò sữa không đóng thùng chứa sữa và chất nhúng vú bị ô nhiễm bởi không khí hoặc nước những thứ sẽ phá hủy đi tính toàn vẹn của chất nhúng. Ông cho biết thêm rằng chất lượng nước hoặc nước bị ô nhiễm bởi các sinh vật như Pseudomonas được sử dụng để pha chế cũng có thể làm nhiễm bẩn sự nhúng.

NMC gợi ý rằng chất nhúng vú không được sử dụng sau ngày hết hạn và nó được sử dụng theo hướng dẫn trên nhãn bao gồm nồng độ và độ pha loãng chính xác được khuyến cáo.

Thân con bò sạch sẽ và khô cũng như núm vú được khử trùng rất quan trọng trong cuộc chiến chống viêm vú, nhưng các chiến lược phòng chống viêm vú vẫn tiến lên trước với hiệu quả phòng vắt và thời gian vắt sữa ngày càng đòi hỏi phải nhanh hơn. “Tại một cuộc họp của NMC có người nói rằng thói quen vắt sữa nhanh hơn là không thể chấp nhận được nếu tổn thất về năng suất sữa hoặc chất lượng sữa cao hơn giảm chi phí lao động”, Reneau cho biết. “Có áp lực quá mức về thời gian vắt khi bạn đặt nó trong bối cảnh của toàn bộ vấn đề chất lượng sữa, viêm vú và tối đa hóa sản lượng. Đó là một cái gì đó mỗi một trại chăn nuôi phải quyết định cho chính mình khi vấn đề đó tiếp tục được đẩy, nhưng họ phải quyết định thời lượng vắt sữa hoặc làm một việc tốt hơn. “

Chọn lựa chất nhúng núm vú

Sản phẩm chất nhúng núm vú rất nhiều loại, nhưng không phải tất cả đã được đăng ký với Cục Thực Dược phẩm Hoa kỳ (FDA), và dữ liệu kiểm soát chúng vẫn còn ít để hỗ trợ việc ta thán, kiện tụng, và vì thể có thể gây nhầm lẫn cho khách hàng của bạn, Greg Goodell, DVM, nói. ” Chất nhúng vú có năm nhóm chính theo gốc: iodophore, chlorine, chloridexidine, ammonium bậc 4 (quaternary ammonium) và nhiều gốc khác. Tôi cố gắng để chỉ đạo các nhà chăn nuôi không động đến nhóm “Nhiều gốc khác “trừ khi nó có thông tin đáng tin cậy. Goodell nói rằng sự khác biệt cơ bản giữa các sản phẩm trong mỗi loại này là nồng độ chất diệt khuẩn và chủng loại và hàm lượng chất dưỡng da. Ông khuyên bạn nên:

1. Sử dụng sản phẩm đã đăng ký với FDA với dữ liệu tin cậy để hỗ trợ yêu cầu của mình. Điều này sẽ có sẵn từ nhà phân phối.

2. Chất nhúng vú trước và sau nên cùng là một loại để tránh dị ứng da vú do tương tác hóa học.

3. Ở những đàn bò có bệnh viêm vú bùng phát ta có thể sử dụng chất nhúng núm vú mạnh hơn một chút, nhưng cần theo dõi thận trọng sức khỏe của núm vú. Nếu sự thay đổi dẫn đến tăng dị ứng da, nó sẽ dẫn đến tăng sừng mỡ ở da và có thể làm tăng viêm vú.

4. Hãy dùng Chất nhúng tạo màng ngăn (barrier dips) trong bối cảnh có thời tiết cực đoan.

Khi lựa chọn Chất nhúng núm vú, Hội đồng Viêm vú Quốc gia khuyến nghị chọn loại nhúng đã được đăng ký với FDA và đã được thử nghiệm bằng một trong các phương pháp đánh giá khả năng của việc nhúng núm vú để ngăn ngừa nhiễm trùng ở bò sữa, như sau:

• Trrong điều kiện phơi nhiễm thí nghiệm với các tác nhân gây bệnh viêm vú. Cách thức này chỉ xác định hiệu quả trong điều kiện thí nghiệm.

• Tiếp xúc tự nhiên với ở các trại bò sữa thương mại. Cách thức này xác định hiệu quả trong điều kiện tự nhiên.

• Mỗi năm, NMC xuất bản một danh sách các sản phẩm có sẵn trên thị trường, có đăng ký FDA và loại nghiên cứu được xem xét ngang hàng được sử dụng để kiểm tra chúng.

Đốt (Flame) vú hay không?

Xem Video Đốt vú bò sữa tại đây

Đốt vú mới đây đã trở nên phổ biến hơn, đặc biệt là trên các trang trại chăn nuôi bò sữa cỡ lớn, để giảm bẩn cho vú khi đến phòng vắt sữa. Karen Jacobsen, DVM, MS, Đại học Georgia, cho biết trong các khu vực như phía đông nam nơi lông ở vú chứa rất nhiều bùn và bụi bẩn, đốt vú có thể giảm SCC vì bò đi sạch hơn trước khi bước vào phòng vắt sữa. “Có một sự khác biệt to lớn giữa việc cố gắng để rửa sạch vú với bụi bẩn và phân trong lông, và bò sạch sẽ vào phòng vắt sữa “, cô nói. Jacobsen khuyến cáo rằng nên đốt lông vú cho tất cả bò sắp đẻ trong tuần, và toàn bộ đàn bò ba tháng một lần. Cô ấy nói rằng việc tự mình đót không khó và con bò dường như không bận tâm. Nếu bạn không chắc chắn để giới thiệu việc này cho khách hàng, cô nói sẽ làm những gì cô đã làm – đi đến trậng trại bò sữa của khách hàng và tự thử. “Tôi luôn luôn cảm thấy tốt hơn nên giới thiệu nó ngay bây giờ mà tôi đã thực hiện nó, và tôi cảm thấy tôi có thể dạy mọi người. Chỉ mất vài giây, và dễ dàng hơn để làm khi con bò trong phòng vắt sữa hơn là trong róng khóa cổ hoặc ngăn nằm (freestalls). Và ngay cả đối với những bò hậu bị chưa bao giờ đi vào phòng vắt sữa bạn cũng có thể tiến hành việc này nếu bạn thao tác nhanh, “cô nói. “Bạn chỉ cần di chuyển cây đũa đốt nhanh chóng trên gốc vú.”

Biên dịch; Võ Văn Sự

Nguồn: Viện Chăn nuôi