[Chăn nuôi Việt Nam] – Sáng ngày 15/8/2025, tại tỉnh Nghệ An, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Hội Chăn nuôi Việt Nam, Trường Đại học Nghệ An, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Nghệ An phối hợp tổ chức hội thảo chủ đề “Áp dụng quy trình chăn nuôi an toàn sinh học và tuần hoàn nâng cao hiệu  quả sản xuất trong chăn nuôi nông hộ và trang trại”.

Toàn cảnh sự kiện

Sự kiện thu hút hơn 100 đại biểu là các chuyên gia, nhà quản lý, doanh nghiệp, người chăn nuôi quan tâm tham dự. Các diễn giả và đại biểu đã cùng nhau chia sẻ, trao đổi về thực trạng, cơ hội, thách thức, giải pháp của ngành chăn nuôi Việt Nam nói chung, tỉnh Nghệ An nói riêng, nhất là với chăn nuôi khu vực trang trại nhỏ và nông hộ.

PGS.TS Phạm Quang Thao, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phát biểu khai mạc

TS. Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam phát biểu chào mừng hội thảo

TS. Nguyễn Ngọc Hiếu, Hiệu trưởng trường Đại học Nghệ An phát biểu tại hội thảo

Chăn nuôi nông hộ chiếm tới 65% đàn vật nuôi của tỉnh Nghệ An

Theo Ths. Lê Hồng Trung, Phó Chi cục trưởng, Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Nghệ An, năm 2024, tốc độ tăng giá trị sản xuất chăn nuôi đạt 5,39%, tỷ trọng chăn nuôi trong nông nghiệp đạt 48,61%. Tính tới tháng 7/2025, Nghệ An có tổng đàn trâu, bò 810.404 con, đặc biệt là bò sữa 80.228 con; tổng đàn lợn gần 1 triệu con; đàn gia cầm trên 38 triệu con; đàn dê khoảng 300.000 con, đàn hươu trên 14.000 con, ong mật trên 63.000 tổ. Toàn tỉnh có 987 trang trại chăn nuôi (theo quy mô của Luật Chăn nuôi), chiếm khoảng 35% tổng đàn, còn lại là chăn nuôi nông hộ.

Ths. Lê Hồng Trung, Phó Chi cục trưởng, Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Nghệ An

Cũng theo ThS. Lê Hồng Trung, ngành chăn nuôi của tỉnh phát triển mạnh là do có sự quan tâm của các cấp chính quyền; có diện tích tự nhiên lớn, điều kiện sinh thái đa dạng; nhiều giống mới được lai tạo và nhập nuôi; đã tiếp cận được nhiều tiến bộ kỹ thuật mới. Tuy nhiên, khó khăn với chăn nuôi của tỉnh là biến đổi khí hậu, môi trường tác động mạnh đến hoạt động chăn nuôi, các hiện tượng thời tiết cực đoan diễn ra thường xuyên; dịch bệnh diễn biến phức tạp trong điều kiện chăn nuôi quy mô nhỏ; nông hộ đang chiếm tỷ lệ lớn, không đảm bảo an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh; nguồn nhân lực, quản lý cấp xã và hệ thống thú y cơ sở còn thiếu và yếu…

Chiến lược phát triển của ngành chăn nuôi tỉnh là đẩy mạnh sản xuất sản phẩm chăn nuôi chủ yếu trong các trang trại, hộ chăn nuôi theo hướng hàng hóa, chuyên nghiệp bảo đảm an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh, thân thiện với môi trường, đối xử nhân đạo với vật nuôi, đáp ứng yêu cầu chất lượng, an toàn thực phẩm cho tiêu dùng trong nước và tăng cường xuất khẩu.

Chăn nuôi nông hộ có nhiều hạn chế và dễ bị tổn thương…

TS. Võ Thị Hải Lê – Phó Khoa Nông Lâm Ngư, Trường Đại học Nghệ An

Theo TS. Võ Thị Hải Lê – Phó Khoa Nông Lâm Ngư, Trường Đại học Nghệ An, chăn nuôi nông hộ chủ yếu dựa vào kinh nghiệm truyền thống, dẫn đến năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế chưa đạt được như mong đợi. Điều này chỉ ra một sự phát triển hai tốc độ trong ngành chăn nuôi của tỉnh. Một mặt, các trang trại lớn và doanh nghiệp đang đẩy mạnh hiện đại hóa và ứng dụng công nghệ cao để nâng cao hiệu quả và cạnh tranh. Mặt khác, phần lớn các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ vẫn duy trì phương thức cũ, tạo ra một rào cản đáng kể đối với việc nâng cao năng suất và chất lượng tổng thể của ngành.

TS. Võ Thị Hải Lê cho biết, các nghiên cứu cho thấy, ở cấp nông hộ, nhiều chỉ tiêu an toàn sinh học chưa đạt chuẩn. Đặc biệt, các biện pháp ngăn chặn mầm bệnh xâm nhập và phát tán còn yếu kém. Ví dụ, việc duy trì hố khử trùng ở cổng và lối ra vào chuồng, kiểm dịch giống vật nuôi, cách ly lợn mới mua, hay các biện pháp ngăn chặn động vật gặm nhấm, chuột, chó xâm nhập còn chưa được thực hiện đầy đủ. Nguyên tắc “cùng vào – cùng ra” cũng chưa được áp dụng rộng rãi, và tình trạng xả chất thải trực tiếp ra môi trường vẫn còn phổ biến. Sự thiếu hụt trong việc áp dụng đồng bộ các biện pháp an toàn sinh học tại các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ tạo ra một điểm yếu lớn, khiến phần lớn đàn vật nuôi trong tỉnh vẫn nằm trong vùng rủi ro cao về dịch bệnh.

Cùng chia sẻ về chăn nuôi nông hộ, ThS. Lê Trần Thái, Trung tâm khảo nghiệm và Dịch vụ Nông nghiệp (Viện Nông nghiệp tỉnh Thanh Hóa) cho rằng họ những đặc điểm điển hình như: nguồn lực hạn chế (tiền, nhân công, thời gian…). Cơ sở hạ tầng kém (chuồng nuôi tạm bợ, tận dụng, sát nhà ở, đi thuê); chăn nuôi theo thói quen, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau; hiểu biết kỹ thuật chăn nuôi hạn chế; tập trung vào phát hiện bệnh và dùng thuốc chữa bệnh; thừa thông tin về thuốc thú y; thiếu thông tin về an toàn sinh học…

Cần đồng hành với chăn nuôi nông hộ

TS. Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam cho biết, ngành chăn nuôi Việt Nam bên cạnh những thuận lợi về cơ chế chính sách, thị trường tiêu thụ, thì đã, đang và sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức về dịch bệnh, áp lực môi trường, sản phẩm nhập khẩu…

Theo TS. Dương, chăn nuôi nông hộ là đặc trưng của nền chăn nuôi Việt Nam, vừa tạo sinh kế, vừa đảm bảo an sinh xã hội. Tuy nhiên, trong quá trình hội nhập kinh tế thế giới, họ là những người yếu thế, chịu thiệt thòi nhất. Vì vậy, họ cần sự được sự hỗ trợ, quan tâm, chia sẻ của của cơ quan chức năng, sự đồng hành của các Hội/Hiệp…Và để trụ vững và phát triển bền vững được trong bối cảnh này, chăn nuôi nông hộ nhất định phải hướng tới chăn nuôi chuyên nghiệp, áp dụng an toàn sinh học và tuần hoàn để nâng cao giá trị, hạ giá thành sản phẩm…

TS. Đặng Hoàng Biên, Trưởng phòng cấp cao, phụ trách sản xuất Heo nái, Di truyền và Đào tạo – Tập đoàn Mavin

TS. Đặng Hoàng Biên, Trưởng phòng cấp cao, phụ trách sản xuất Heo nái, Di truyền và Đào tạo – Tập đoàn Mavin nhấn mạnh, hộ chăn nuôi quy mô nhỏ và gia đình đặc biệt dễ bị tổn thương do hạn chế về nguồn lực và nhận thức. ASF là mối đe dọa lớn, nhưng có thể phòng ngừa bằng các biện pháp an toàn sinh học đơn giản, hiệu quả. Hộ chăn nuôi nhỏ cần áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp: cách ly, vệ sinh, kiểm soát con người/phương tiện, và xử lý chất thải, Tăng cường nhận thức và đào tạo về an toàn sinh học trong cộng đồng. Hợp tác chặt chẽ với cơ quan thú y địa phương để giám sát và ứng phó dịch bệnh. Đầu tư vào an toàn sinh học là đầu tư cho tương lai bền vững của chăn nuôi.

Theo Th.S  Trần Lê Thái, cần tập huấn về thực hiện đúng các biện pháp an toàn sinh học cho người chăn nuôi để có sự thay đổi lớn về thái độ và hàng loạt hành vi, coi thực hiện an toàn sinh học là công việc hàng ngày của mình. Bởi lẽ, lợn khỏe mạnh, ít bệnh, giảm chi phí dùng thuốc; tiêu tốn thức ăn giảm; năng suất sinh sản cao; bảo vệ môi trường.

ThS. Lê Trần Thái, Trung tâm khảo nghiệm và Dịch vụ Nông nghiệp (Viện Nông nghiệp tỉnh Thanh Hóa)

Về chăn nuôi tuần hoàn, theo ThS Trần Lê Thái, hiện có 5 biện pháp xử lý chất thải chăn nuôi theo hướng kinh tế tuần hoàn đang được áp dụng: (1) Xử lý chất thải chăn nuôi để sản xuất năng lượng sạch và phân bón hữu cơ; (2) Sử dụng đệm lót sinh học xử lý chất thải chăn nuôi, cải thiện môi trường chăn nuôi và nguồn đệm lót sau xử lý dùng để bón cho cây trồng: (3) Ủ phân làm nguyên liệu đầu vào cho sản xuất phân bón; (4) Công nghệ vi sinh: sử dụng chế phẩm vi sinh trong xử lý chất thải và khử mùi trong chăn nuôi; (5) Chăn nuôi các loại côn trùng ăn chất thải chăn nuôi như trùn quế, ruồi lính đen hiện nay ở nhiều địa phương đã mang lại lợi ích kép cho người chăn nuôi thu được nguồn đạm từ côn trùng phục vụ cho chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản.

Th.S Lê Hồng Trung, Phó Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Nghệ An, thay vì coi chất thải trong chăn nuôi là một vấn đề, chăn nuôi tuần hoàn thay đổi góc nhìn coi đây là một nguồn tài nguyên giá trị. Đặc biệt, tỉnh Nghệ An chủ yếu là đất nông nghiệp, nơi sản lượng nông nghiệp liên quan chặt chẽ tới độ màu mỡ của đất, vòng tuần hoàn dinh dưỡng có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì khả năng sản xuất nông nghiệp bền lâu.  Đây là hướng đi chủ đạo để ngành chăn nuôi phát triển bền vững thời gian tới, nhất là trong bối cảnh tác động của biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét, nguồn tài nguyên dần hạn hẹp và nguy cơ ô nhiễm môi trường chăn nuôi vẫn hiện hữu.

Thực tế đã chứng minh rằng nhiều cơ sở chăn nuôi đã thành công trong việc áp dụng mô hình chăn nuôi tuần hoàn như: Công ty CP thực phẩm sữa TH, Công ty TNHH MTV bò sữa Việt Nam (Vinamilk), HTX Nông nghiệp Minh Lợi (Yên Thành), HTX Nông nghiệp Diễn Trung,… và khoảng 80% trang trại nuôi gà, 60% chăn nuôi bò trên địa bàn tỉnh.

TS. Võ Thị Hải Lê, Trường Đại học Nghệ An nhấn mạnh, cần có các chính sách cụ thể, hấp dẫn để thu hút các tổ chức và cá nhân đầu tư vào nông nghiệp tuần hoàn và chăn nuôi công nghệ cao. Các chính sách này nên bao gồm ưu đãi về đất đai, tín dụng, thuế và hỗ trợ đầu tư ban đầu cho các dự án ứng dụng công nghệ mới và mô hình kinh tế tuần hoàn. Hoàn thiện quy định pháp lý: Rà soát và hoàn thiện các quy định pháp lý liên quan đến tái chế, tái sử dụng chất thải chăn nuôi và phụ phẩm nông nghiệp theo hướng tuần hoàn. Điều này sẽ tạo hành lang pháp lý rõ ràng, khuyến khích các hoạt động xử lý và tái chế chất thải.

Các đại biểu tham dự hội thảo chụp ảnh lưu niệm

HÀ NGÂN