[Chăn nuôi Việt Nam] – Gần đây, chất xơ ngày càng được quan tâm trong dinh dưỡng vật nuôi. Hiểu rõ đặc điểm và khả năng tiêu hóa của từng loại chất xơ không chỉ giúp tối ưu chi phí khẩu phần mà còn cải thiện sức khỏe đường ruột, nâng cao hiệu quả chăn nuôi.

Đó là thông điệp được chia sẻ tại hội thảo “Hiểu về chất xơ trong tối ưu thức ăn và năng suất vật nuôi” do Công ty EW Nutrition Việt Nam tổ chức trong hai ngày 5/3/2025 tại Hà Nội và  ngày 7/3/2025 tại TP. Hồ Chí Minh.

Tham dự hội thảo có hơn 100 khách mời đến từ EW Nutrition Đông Nam Á, các chuyên gia dinh dưỡng, sức khỏe vật nuôi hàng đầu tại Việt Nam và nhiều doanh nghiệp TĂCN tại Việt Nam.

Từ trái qua: (1) Ông Gert Jan Gerrits, Giám đốc khu vực Đông Nam Á EW Nutrition; (2) TS. Ajay Awati, Giám đốc toàn cầu về Enzymes EW Nutrition GmbH; (3) PGS.TS Nguyễn Quang Thiệu, Trưởng Bộ môn Dinh dưỡng, Khoa Chăn nuôi Thú y, Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh; (4) PGS.TS Chế Minh Tùng, Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh, dịch giả tại hội thảo; (5) Bà Nguyễn Hải Chi, Quản lý kỹ thuật vùng SEAP EW Nutrition

Tối ưu chi phí chăn nuôi – Thách thức toàn cầu và tại Việt Nam

“Thế giới ngày càng có nhiều thách thức về mặt địa chính trị như xung đột giữa Nga và Ukraine,  các vấn đề ở Hoa Kỳ, chiến tranh Trung Đông… Tất cả làm giá nhiều nguyên liệu TĂCN trên thế giới tăng cao. Điều này khiến cho các nhà dinh dưỡng trên toàn cầu luôn phải đặt ra câu hỏi “Làm sao để tối ưu hóa chi phí thức ăn”. Đó là nhận định của của ông Gert Jan Gerrits, Giám đốc khu vực Đông Nam Á EW Nutrition trong lời phát biểu chào mừng hội thảo.

TS. Ajay Awati, Giám đốc toàn cầu về Enzymes EW Nutrition GmbH đưa ra thông tin, từ năm 1960-2021, năng suất chăn nuôi đã có nhiều cải thiện thiện. Cụ thể: năm 1960, gà trắng chỉ đạt 1,68kg; cải thiện tới 72% lên 2,9kg; FCR của các loại TĂCN từ 2,5 chỉ còn 1,61. Tuy nhiên, thời điểm đó, giá các nguyên liệu cũng tăng lên, cụ thể: giá lúa mì đã tăng từ 2 USD/giạ lên 7 USD/giạ; giá bắp thì tăng từ 1 USD lên đến khoảng hơn 4 USD/giạ.

TS. Ajay Awati cũng nhận định, ngành chăn nuôi toàn cầu đã thay đổi, không chỉ tập trung vào năng suất, tăng trọng và lợi nhuận mà còn hướng đến tính bền vững môi trường và phúc lợi động vật.

Theo Cục Chăn nuôi, năm 2024, sản lượng TĂCN công nghiệp của nước ta đạt 21,4 triệu tấn. Về nhập khẩu, năm 2024, nước ta nhập khẩu gần 22,4 triệu tấn nguyên liệu TĂCN, giá trị tương đương 7,7 tỷ USD. Một số nguyên liệu nhập khẩu chính: ngô hạt 10 triệu tấn (tương đương 2,4 tỷ USD); khô dầu các loại 5,5 triệu tấn (tương đương 2,3 tỷ USD); lúa mì + lúa mạch 2,36 triệu tấn (tương đương 569 triệu USD); DDGS 1,27 triệu tấn (tương đương 333 triệu USD); cám các loại 591,6 nghìn tấn (tương đương 138,7 triệu USD); tấm + gạo 304.000 tấn (tương đương 138,7 triệu USD); đậu tương hạt 488.000 tấn (tương đương 255 triệu USD); thức ăn bổ sung 284,7 nghìn tấn (tương đương 403 triệu USD).

Theo PGS.TS Nguyễn Quang Thiệu Phó Trưởng Khoa Chăn nuôi Thú y, Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh, TĂCN chiếm khoảng 65-70% chi phí đầu vào của ngành chăn nuôi đã khiến cho giá thành các loại sản phẩm chăn nuôi của Việt Nam luôn thuộc Top đầu thế giới. Dẫn báo cáo của Công ty MSD năm 2021 cho thấy, giá sản xuất heo của Việt Nam đứng thứ 3 thế giới sau Nhật Bản và Trung Quốc.

Hiểu biết đúng về chất xơ để tối ưu hóa chi phí thức ăn

Trong bối cảnh ngành TĂCN Việt Nam vẫn phải nhập khẩu rất nhiều nguyên liệu, nhưng có nhiều thời điểm, giá các sản phẩm chăn nuôi bán ra ở mức thấp, để giảm chi phí, theo PGS.TS Nguyễn Quang Thiệu, ngành chăn nuôi cần xác định mức nhu cầu dinh dưỡng chất hợp lý trong điều kiện Việt Nam; Sử dụng các chất bổ sung hợp lý; Tìm kiếm nguyên liệu thay thế hay sử dụng các phụ phẩm nông nghiệp trong nước.

PGS.TS Thiệu nhấn mạnh, chất xơ là thành phần quan trọng trong khẩu phần TĂCN. Chất xơ bao gồm các polyme carbohydrate có từ 10 đơn vị monome trở lên, không bị enzyme nội sinh trong ruột non phân hủy nhưng có thể lên men trong ruột già.

Về mặt hóa học, chất xơ là sự kết hợp của polysaccharides không phải tinh bột (NSP) và lignin. Từ góc độ dinh dưỡng, nó được định nghĩa đơn giản là carbohydrate không thể tiêu hóa bởi enzyme nội sinh. Thành phần chính của chất xơ gồm cellulose, hemicellulose, cùng các hợp chất cấu trúc và phi cấu trúc như kháng tinh bột, inulin, chitin, pectin, β-glucan và oligosaccharides.

Dựa trên khả năng hòa tan trong nước, chất xơ được chia thành xơ hòa tan và xơ không tan. Trong đó, xơ không tan gồm NDF (xơ trung tính) và ADF (xơ axit), chứa cellulose, lignin và hemicellulose không hòa tan, nhưng không đo lường được các thành phần xơ hòa tan.

Khả năng tiêu hóa chất xơ biến động tùy thuộc vào hàm lượng và loại chất xơ. Hàm lượng xơ cao có thể cản trở quá trình tiêu hóa dưỡng chất, khiến NSP trở thành yếu tố kháng dinh dưỡng. Vì vậy, việc hiểu rõ thành phần chất xơ cũng như tác động kháng dưỡng và sinh lý của nó đối với động vật dạ dày đơn là điều cần thiết.

Ưu điểm của chất xơ: Chất xơ đóng vai trò là chất độn, giúp duy trì hoạt động sinh lý bình thường, tạo khuôn phân, chống táo bón và kích thích nhu động ruột, hỗ trợ đẩy cặn bã và độc tố ra ngoài. Chất xơ không tiêu hóa có thể được lên men ở ruột non và ruột già, tạo ra axit béo chuỗi ngắn (SCFA), giúp nuôi dưỡng vi sinh vật có lợi và duy trì tính toàn vẹn của đường ruột. Ở thú nuôi hậu bị, chất xơ kích thích sự phát triển dung tích ống tiêu hóa, tạo tiền đề cho khả năng tiêu hóa tốt hơn trong giai đoạn sinh sản. Ở gia cầm, chất xơ giúp giảm hành vi mổ lông, ăn thịt lẫn nhau và hạn chế việc ăn chất độn chuồng.

Nhược điểm của chất xơ: Do có tỷ lệ tiêu hóa thấp, chất xơ làm giảm khả năng hấp thu năng lượng từ thức ăn. Hàm lượng xơ cao trong khẩu phần có thể làm giảm khả năng tiêu hóa dưỡng chất, hút nhiều nước, khiến lượng thức ăn tiêu thụ giảm và tăng lượng phân thải ra, dẫn đến phân ẩm ướt. Chất xơ hòa tan có thể làm tăng độ nhớt trong ruột heo, giảm hiệu quả tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng. Đặc biệt, lignin liên kết với protein, làm giảm đáng kể khả năng tiêu hóa protein.

PGS.TS Nguyễn Quang Thiệu nhấn mạnh, chất xơ trong thức ăn chỉ được tiêu hóa nhờ hoạt động lên men của vi sinh vật đường ruột, nhưng hiệu suất tiêu hóa ở động vật dạ dày đơn còn hạn chế (dao động 40-60% tùy thuộc vào nguồn và hàm lượng chất xơ). Do đó, để nâng cao hiệu quả sử dụng chất xơ, cần áp dụng các phương pháp như nghiền mịn, gia nhiệt, ép viên và bổ sung enzyme NSP để hỗ trợ phân giải chất xơ, cải thiện hiệu quả dinh dưỡng trong khẩu phần ăn.

Sử dụng enzyme để nâng cao việc sử dụng chất xơ và giải pháp từ EW Nutrition

TS. Ajay Awati khẳng định rằng, enzyme mang đến các chuỗi giá trị cho ngành chăn nuôi, chẳng hạn như tiết kiệm chi phí thức ăn, giúp linh hoạt hơn trong việc tổ hợp các công thức thức ăn cho vật nuôi, cải thiện tiêu hóa; cải thiện năng suất và khối lượng của cơ thể của vật nuôi, giảm phát thải cái khí ammoniac, giảm tỷ lệ chết.

TS. Ajay Awati khẳng định, EW Nutrition đặt trọn niềm tin vào sản phẩm enzyme của mình nhờ sự đầu tư bài bản vào phòng thí nghiệm chuyên sâu, đội ngũ chuyên gia hàng đầu và nhà máy chuyên biệt. Enzyme của công ty được thiết kế riêng cho ngành chăn nuôi, khác biệt so với nhiều sản phẩm khác trên thị trường vốn được tích hợp cho cả công nghiệp, chế biến và thực phẩm. Ông nhấn mạnh: “Đây là enzyme giúp tối ưu chi phí chăn nuôi, không đơn thuần là một khoản chi phí bảo hiểm”.

Axxess® XY là enzyme xylanase tiên tiến của EW Nutrition, được thiết kế để tăng cường hiệu suất tiêu hóa và cải thiện sức khỏe đường ruột cho vật nuôi. Điểm đặc biệt của Axxess® XY nằm ở nguồn gốc của nó, được chiết xuất từ vi khuẩn sống trong môi trường khắc nghiệt tại các miệng phun thủy nhiệt trên nền núi lửa. Điều này giúp enzyme có khả năng chịu nhiệt vượt trội, đảm bảo tính ổn định trong quá trình chế biến thức ăn chăn nuôi.

Ưu điểm vượt trội của Axxess® XY:

• Ổn định trong chế biến thức ăn: Duy trì hiệu suất tối ưu ngay cả khi ép viên ở nhiệt độ cao và điều kiện kéo dài.
• Linh hoạt trong công thức thức ăn: Dễ dàng tích hợp vào nhiều khẩu phần mà không ảnh hưởng đến chất lượng dinh dưỡng.
• Phân giải chất xơ hiệu quả: Tận dụng tối đa dưỡng chất từ lúa mì, ngô, khô dầu hạt có dầu và các nguyên liệu khác.
• Không bị ức chế bởi chất kháng xylanase: Đảm bảo hoạt động hiệu quả trong hệ tiêu hóa.
• Cải thiện tiêu hóa dưỡng chất & FCR: Giúp vật nuôi hấp thụ dinh dưỡng tối ưu, nâng cao hiệu suất chăn nuôi.
• Hỗ trợ hệ vi sinh đường ruột: Giảm nhu cầu sử dụng kháng sinh, góp phần phát triển bền vững.

Axxess® XY có khả năng phân giải cấu trúc chất xơ trong thức ăn, giúp giải phóng dưỡng chất bị khóa trong thành tế bào thực vật. Điều này mang lại các lợi ích: Tăng cường hấp thụ dinh dưỡng từ thức ăn; Giảm độ nhớt đường ruột, cải thiện hiệu quả tiêu hóa; Ổn định hệ vi sinh vật, giúp nâng cao sức khỏe vật nuôi.

Lợi ích thực tế của Axxess® XY: Tăng trọng vật nuôi lên đến 4,5%; Giảm chi phí thức ăn lên đến 3,8%, tối ưu hóa lợi nhuận; Cải thiện sức khỏe tiêu hóa, giúp gia cầm phát triển bền vững.

EW Nutrition – Người bạn đồng hành tin cậy của ngành chăn nuôi

EW Nutrition là thành viên của EW Group dựa trên 4 trụ cột kinh doanh đó là: Sức khỏe – Chẩn đoán – Giống – Dinh dưỡng. EW Group sở hữu nhiều thương hiệu  nổi tiếng như Aviagen, Hubbard, Lohman, Hyline, H&N, Novogen, AquaGen, GenoMar, Planasa, Hygiena& BioCheck, Vaxxinova…

EW Nutrition được thành lập năm 2004 với sứ mệnh phát huy tối đa tiềm năng di truyền của vật nuôi thông qua dinh dưỡng. Vì vậy, công ty tập trung vào các vấn đề cốt  lõi như an toàn thực phẩm, TĂCN, sức khỏe đường ruột của vật nuôi. Công ty hiện diện khắp nơi trên thế giới, có nhiều trung tâm R&D và hỗ trợ về mặt kỹ thuật.

Theo ông Gert Jan Gerrits, Giám đốc khu vực Đông Nam Á EW Nutrition, công ty dành 20% lợi nhuận để tái đầu tư cho nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới. EW Nutrition cung cấp cho khách hàng giải pháp toàn diện, tích hợp từ R&D, thử nghiệm, chứng nhận và sản xuất các sản phẩm về quản lý chất lượng TĂCN; sức khỏe đường ruột và tiêu hóa.

Bà Nguyễn Hải Chi, Quản lý kỹ thuật vùng SEAP EW Nutrition nhấn mạnh, công ty mong được đồng hành cùng Quý khách hàng, chia sẻ với nhiều bộ phận của doanh nghiệp TĂCN từ các nhà dinh dưỡng, bộ phận QC, phòng thí nghiệm, bộ phận mua hàng, đội ngũ thị trường… để không ngừng cải thiện hiệu suất công việc.

Đặc biệt, EW Nutrition thấu hiểu những trăn trở của các nhà dinh dưỡng, đó là phải tiết kiệm, tối ưu chi phí, cân đo đong đếm từng 50-100 đồng. Hiện tại, EW Nutrition đã liên kết với đơn vị sản xuất phần mềm Alix và có dữ liệu matrix 700 loại nguyên liệu và phòng phân tích của EW Nutrition tại Hà Lan để đáp ứng nhu cầu toàn diện của nhà dinh dưỡng.

Ông Châu Điền Nhật Minh, Giám đốc thương mại của EW Nutrition Việt Nam

Chia sẻ tại hội thảo, ông Châu Điền Nhật Minh, Giám đốc thương mại của EW Nutrition Việt Nam gửi lời cảm ơn sâu sắc tới tất cả Quý khách hàng tại Việt Nam đã nhiệt tình tham dự và giúp sự kiện diễn ra thành công tốt đẹp. “EW Nutrition sẽ tiếp tục cung cấp các giải pháp phù hợp để Qúy khách hàng đạt được thành công liên tục trong chăn nuôi”.

Các đại biểu tham dự hội thảo tại Hà Nội chụp ảnh lưu niệm

Các đại biểu tham dự hội thảo tại TP. Hồ Chí Minh chụp ảnh lưu niệm

Hà Ngân