[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Từ 1/4/2020, các doanh nghiệp lớn nhất của ngành chăn nuôi đã đồng loạt hạ giá thịt lợn hơi xuất tại cửa chuồng xuống mức 70.000 đồng/kg, thế nhưng hiện giá bán thịt lợn đến tay người tiêu dùng vẫn cao ngất ngưởng. Điều này khiến mục tiêu bình ổn giá bước đầu chưa đạt được như kỳ vọng.

 Nhằm kiềm chế giá thịt lợn, với sự chỉ đạo của Chính phủ, Bộ NN&PTNT và Bộ Công thương đang thực hiện “hai mũi giáp công”. Một là, yêu cầu các doanh nghiệp chủ lực của ngành chăn nuôi phải hạ giá bán thịt lợn hơi. Hai là, thúc đẩy nhập khẩu thịt lợn.

Giá thịt lợn ở nước ta đang ở mức cao trong thời gian dài

Giá thịt lợn bán lẻ vẫn cao do khâu trung gian

 Những doanh nghiệp chăn nuôi lớn nhất nước ta như Công ty Cổ phần chăn nuôi C.P  Việt Nam, Công ty CJ Vina, Công ty GreenFeed, Công ty Dabaco, Công ty Japfa Comfeed, Công ty Emivest…  đều đã đồng loạt giảm giá lợn hơi về mức 70.000 đồng/kg kể từ ngày 1/4/2020 và đề nghị của Bộ NN&PTNT.

Thế nhưng, dường như sự “đồng lòng” của các doanh nghiệp chăn nuôi lớn vẫn chưa đủ sức kéo giá thị trường xuống. Trong tuần đầu của tháng 4/2020, giá lợn hơi xuất chuồng tại các trang trại trên cả nước (các trang trại không thuộc các doanh nghiệp nêu trên) vẫn neo ở mức cao, từ 75.000-85.000 đồng/kg.

Theo hệ thống thông tin giá thị trường nông sản của Bộ NN&PTNT, giá lợn hơi ngày 4/4 ở Lào Cai, Hưng Yên vẫn cao nhất toàn miền Bắc, ở mức 80.000 đồng/kg. Trong khi đó, giá lợn hơi tại Phú Thọ, Tuyên Quang, Vĩnh Phúc, Hà Nội dao động trong khoảng 78.000 – 79.000 đồng/kg. Tại Bắc Giang, Hà Nam, Nam Định, Thái Bình, Thái Nguyên, Ninh Bình, giá heo dao động từ 76.000 – 78.000 đồng/kg. Tại các tỉnh từ Thanh Hoá đến Bình Thuận và khu vực Tây Nguyên, giá lợn hơi ngày 4/4  dao động trong khoảng từ 73.000 – 77.000 đồng/kg. Khu vực Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ, trong đó có TP.HCM giá heo được thương lái thu mua từ 76.000 – 79.000 đồng/kg.

 Khảo sát tại các lò mổ lợn ở Hà Nội, thương lái nhập nguồn lợn từ Công ty Cổ phần chăn nuôi C.P (doanh nghiệp chăn nuôi có quy mô lớn nhất Việt Nam) tại cửa chuồng 70.000 đồng/kg, sau khi giết mổ bán giá thịt lợn móc hàm (đã bỏ lông, huyết, lòng) với giá 115.000 đồng/kg. Mặc dù đang trong những ngày cách ly toàn xã hội, lượng người ra đường giảm, nhưng giá thịt lợn bán lẻ tại các chợ tiêu dùng vẫn phổ biến ở mức 140.000-160.000/kg (tùy loại), đáng chú ý mặt hàng sườn non, tim lợn giá giá từ 200.000-250.000 đồng/kg.

 Ông Đỗ Thắng Hải – Thứ trưởng Bộ Công Thương cho rằng, để đưa lợn hơi từ cổng trại ra tới thị trường phải chi phí rất nhiều khoản. Đơn cử, chi phí vận chuyển trung bình 1.500 đồng/kg tùy vào khoảng cách, rồi chi phí bốc lợn lên xe 1.000 đồng/kg, chi phí hao hụt trung bình 4.000 đồng/kg… Như vậy, tổng chi phí bình quân từ trại xuất chuồng ra đến thị trường mất từ 5.000-10.000 đồng.

Theo Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai, thông thường giá thịt lợn được bán với công thức: giá lợn hơi cộng thêm 15 giá. Như vậy, nếu lợn hơi có giá 70.000 đồng, thì giá thịt lợn bán ra có giá 100.000 -110.000 đồng là hợp lý. Thế nhưng, hiện giá thịt lợn bán cho người buôn ở khâu cuối bao giờ cũng cao hơn tới 10-15 giá so với mức chuẩn. Điều này khiến giá thịt lợn bán đến tay người mua cao hơn giá tính thịt lợn công thức đến 40.000-60.000 đồng/kg.

 Ông Vũ Anh Tuấn – Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Chăn nuôi C.P  Việt Nam cho biết, thể hiện trách nhiệm với người tiêu dùng cũng như đề nghị của Chính phủ, Bộ NN&PTNT, thời gian qua, C.P Việt Nam đã điều chỉnh mức giá lợn hơi từ 80-85 nghìn đồng/kg thời điểm cuối năm 2019 – đầu năm 2020 xuống mức 73-75 nghìn đồng/kg. Thời điểm này, giá lợn xuất chuồng của C.P chỉ còn 70.000 đồng/kg.

Tuy nhiên, mặc dù C.P và một số doanh nghiệp chăn nuôi đã điều chỉnh hạ giá bán lợn hơi, nhưng trên thực tế, người tiêu dùng lại chưa được hưởng lợi do giá thịt lợn tới tay người tiêu dùng hiện vẫn ở mức rất cao. Với giá bán lợn hơi ở mức 70.000 đồng/kg, nếu giết mổ, bán tới tay người tiêu dùng thì mức giá thịt lợn chỉ khoảng xoay quanh 100.000 đồng/kg. Tuy nhiên, hiện giá thịt lợn bình quân trên thị trường bán tới tay người tiêu dùng hiện vẫn quá cao, tới 150.000 đồng/kg.

“Thực trạng này cho thấy khâu trung gian hiện nay vẫn đang chiếm tỷ lệ lợi nhuận quá cao và cần phải có cơ chế để quản lý, hạn chế bớt khâu trung gian. Bởi khâu trung gian không chỉ khiến giá bán lợn hơi từ trang trại tới tay người tiêu dùng chênh lệch, mà còn khiến Nhà nước thất thoát nguồn thuế thu nhập doanh nghiệp. ”, ông Tuấn nói.

 Theo Phó Tổng giám đốc C.P  Việt Nam, nhằm giảm khâu trung gian, thời gian tới, Công ty sẽ trực tiếp đẩy mạnh bán thịt lợn trực tiếp tới tay người tiêu dùng. Hiện, nhà máy giết mổ của C.P xây dựng tại Chương Mỹ (Hà Nội) đã cơ bản hoàn thiện và dự kiến sẽ đi vào hoạt động từ cuối năm 2020, với công suất trên 4.000 con/ngày. Điều này sẽ cải thiện được chuỗi cung ứng, giảm khâu trung gian… Bên cạnh đó, C.P cũng đã xúc tiến triển khai liên kết với các nhà máy giết mổ chế biến để đưa ra thị trường sản phẩm thịt mát.

Mũi giáp công thứ hai: Nhập khẩu thịt lợn

 Theo số liệu từ thống kê, trong gần 3 tháng đầu năm nay, Việt Nam đã nhập khẩu khoảng 26,5 ngàn tấn thịt lợn và sản phẩm thịt lợn, tăng 205% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, nguồn nhập khẩu từ Canada 29,35%, Đức 19,43%, Ba Lan 11,83%, Brazil 9,98%, Hoa Kỳ 5,53%…

Đáng chú ý, mới đây khoảng 1.500 tấn thịt lợn của Tập đoàn Miratorg của Liên bang Nga đã cập cảng Cát Lái, Phước Long (TP.HCM) và cảng Hải Phòng của Việt Nam, đã và đang được đưa ra thị trường tiêu thụ. Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cho  biết, cùng với lô hàng vừa cập cảng này, gần 2.000 tấn thịt lợn của Tập đoàn này cũng đã chuyển xuống tàu để nhập về Việt Nam trong thời gian tới. Ký kết hợp đồng mua thịt lợn nhập khẩu từ Tập đoàn Miratorg của Liên bang Nga hiện có 15 công ty của Việt Nam. Sắp tới có thể tăng cường một bước nữa nhập khẩu thịt lợn các thị trường như: Đức, Mỹ, Braxin.

 Việc lượng thịt lợn nhập khẩu tăng gấp đôi và sẽ còn tăng mạnh trong thời gian tới được kỳ vọng sẽ tăng cung, góp phần kéo giá thịt lợn trong nước xuống. Tuy nhiên, hiện điều mà nhiều người tiêu dùng đang quan tâm là giá thịt lợn nhập khẩu là bao nhiêu, có rẻ hơn giá thịt lợn nội địa hiện nay không?

Một công ty chuyên xuất buôn các mặt hàng thịt lợn nhập khẩu niêm yết giá thịt mông sấn ở mức 98.000 đồng/kg; sườn già 77.000 đồng/kg; sườn mềm 89.000 đồng/kg; thịt thăn lõi (lọc da, mỡ) giá 108.000 đồng/kg; thăn chuột giá 116.000 đồng/kg; bắp giò giá 69.000 đồng/kg; xương ống 47.000 đồng/kg… 

Trong khi đó, một cửa hàng chuyên bán thịt nhập khẩu ở quận 2 (TP.HCM) hiện rao bán chân giò lợn Canada với giá 79.000 đồng/kg, sườn lợn BBQ giá 109.000 đồng/kg, móng lợn 85.000 đồng/kg, thịt lợn xay giá 120.000 đồng/kg, tim lợn giá 109.000 đồng/kg, nạc vai giá 130.000 đồng/kg. Cao nhất là giá ba chỉ lợn xuất xứ Ba Lan 165.000 đồng/kg, sườn non 159.000 đồng/kg và thịt nạc dăm Tây Ban Nha giá 152.000 đồng/kg.

 Rõ ràng, với mức giá trên, thịt lợn nhập khẩu có giá rẻ hơn giá thịt lợn ở chợ truyền thống khoảng 30.000-50.000 đồng/kg tuỳ loại. Thế nhưng, thịt lợn nhập khẩu vẫn khó tiêu thụ, phần đông người tiêu dùng vẫn mua thịt lợn sản xuất trong nước với giá cao hơn nhiều. Nguyên nhân, bởi 100% thịt lợn nhập khẩu là thịt đông lạnh, trong khi thịt sản xuất trong nước bán ở các chợ hầu hết là thịt tươi sống, tại các siêu thị có sản phẩm thịt mát.

Người tiêu dùng nước ta vẫn giữ thói quen sử dụng “thịt nóng” được bày bán ở các chợ dân sinh

Người tiêu dùng nước ta vẫn giữ thói quen dùng “thịt nóng” được bày bán thoải mái ở các chợ đầu mối, chợ dân sinh… chưa quan tâm nhiều đến nguồn gốc, xuất xứ của người nội trợ đã không thúc đẩy được sự đầu tư của doanh nghiệp vào sản xuất, kinh doanh sản phẩm an toàn. Người tiêu dùng ở Việt Nam vẫn bảo thủ trong thói quen ăn uống mà việc sử dụng “thịt nóng” là một ví dụ dù biết lợi bất cập hại… Loại “thịt nóng” này sau khi giết mổ, bảo quản, bày bán ở nhiệt độ ngoài trời sẽ ngay lập tức bị giảm chất lượng do hoạt động của vi sinh vật nên khó kiểm soát về an toàn thực phẩm, dễ bị nhiễm khuẩn E. Coli, Salmonella… Với thói quen tiêu dùng vẫn lạc hậu như hiện nay, việc thúc đẩy nhập khẩu thịt lợn dường như vẫn chưa có tác động mạnh đến mục tiêu làm giảm giá thịt lợn trong nước.

Cần đưa thịt lợn vào bình ổn giá

 Tại cuộc làm việc với 15 doanh nghiệp chăn nuôi lợn do Bộ NN&PTNT tổ chức mới đây, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu các doanh nghiệp phải giảm giá lợn hơi xuống 70.000 đồng/kg từ tháng 4/2020 và lộ trình đến cuối quý II và quý III năm nay  sẽ xuống mức 65.000 đồng/kg đến 60.000 đồng/kg.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu ngành Nông nghiệp trước hết cần tăng nguồn cung phù hợp với nhu cầu thị trường cả trong nước và khu vực. Bộ NNPTNT phối hợp với các bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch phát triển chăn nuôi nói chung; trong đó có chăn nuôi lợn; tăng mạnh đàn lợn thời gian tới nhưng không để mất cân đối cung cầu trong trung và dài hạn. Từ đó tạo điều kiện cho doanh nghiệp, địa phương, người dân có kế hoạch phát triển của mình.

 Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường đề nghị các doanh nghiệp tiếp tục đẩy mạnh tái đàn, cần phấn đấu tăng đàn đạt mục tiêu 25% trong năm 2020 nhằm góp phần cải thiện nguồn cung thịt lợn trong nước. Đồng thời, đẩy mạnh việc cung ứng nguồn giống phục vụ tái đàn cho hệ thống các trang trại, cơ sở chăn nuôi trong thời gian tới.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT nhận định, mặc dù cơ cấu tiêu dùng thịt sẽ ngày càng đa dạng, tuy nhiên thịt lợn sẽ vẫn là mặt hàng thực phẩm đặc biệt quan trọng, chiếm từ 65-70% nhu cầu tiêu thụ thịt tại Việt Nam. Chăn nuôi lợn không chỉ đáp ứng cho nhu cầu tiêu dùng trong nước, mà còn phải định hướng vươn ra xuất khẩu thị trường thế giới. Vì vậy, việc đưa giá lợn hơi xuống mức hợp lý chính là nhằm giữ được thị trường trong nước một cách bền vững, nhất là đối với các doanh nghiệp lớn.

Chu Minh Khôi