[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Thời gian vừa qua, ngành chăn nuôi gặp nhiều khó khăn do “bão giá lợn”, nhưng HTX Hoàng Long (Thanh Oai, Hà Nội) của ông Nguyễn Trọng Long vẫn đảm bảo chăn nuôi ổn định và từng bước phát triển, nhờ chăn nuôi có kế hoạch và sản xuất theo chuỗi giá trị.

Mô hình chung cư lợn của HTX Hoàng Long là một trong những điểm sáng của chăn nuôi thủ đô

Tự tin vượt bão giá lợn

Gặp ông Nguyễn Trọng Long ở hội nghị bàn các giải pháp phát triển ngành chăn nuôi bền vững, hiệu quả của thủ đô, vẫn nước da ngăm đen, giọng nói dõng dạc, tác phong nhanh nhẹn, Giám đốc HTX Hoàng Long kể về thời gian khó khăn vừa qua: “Thời điểm năm 2016 chúng tôi đã nhận định là Việt Nam đã dư thừa quá nhiều thịt lợn. HTX đã chủ động ứng phó bằng nhiều cách như: giảm đàn lợn nái từ tháng 6/2016 và chủ động tiêu thụ sản phẩm trong chuỗi”.

Mặt khác, trong quản trị rủi ro, HTX có quy định đối với các thành viên góp vốn trong HTX. Đó là, nếu có lãi và hòa từ 3 tháng trở lên thì HTX trả lương, còn lỗ và hòa từ 3 tháng trở lên thì không nhận lương. Tất cả để đảm bảo cho HTX có chi phí để duy trì hoạt động.

Ông Long cho rằng, từ cuối năm 2016 đến nay, giá thịt lợn hơi trên thị trường giảm mạnh, người chăn nuôi gặp rất nhiều khó khăn, nhưng với HTX Hoàng Long vẫn đảm bảo chăn nuôi ổn định và từng bước phát triển. Mặc dù sản lượng giết mổ và tiêu thụ trực tiếp của HTX qua các cửa hàng mới đạt 25 – 30% công suất nhưng đã giúp cho HTX giảm được thiệt hại đáng kể.

Tính tới thời điểm hiện tại, số đầu lợn nái của trại luôn giữ ở mức ổn định là trên 4.000 con (lợn nái trên 400; lợn thịt 3.600 con/lứa), tạo việc làm cho hơn 40 lao động, thu nhập trung bình 6 triệu đồng/người/tháng. Hoàn thiện được 1 cơ sở giết mổ công suất 50 con/ngày đảm bảo ATTP và vệ sinh thú y theo quy định. Trang trại chăn nuôi lợn đạt tiêu chuẩn Vietgaph, chăn nuôi đảm bảo an toàn sinh học. 100% sản phẩm bán được sơ chế, chế biến đóng gói mang thương hiệu “Chuỗi thực phẩm A-Z” bán ra ngoài thị trường. Hàng ngày, chuỗi cung cấp ra ngoài thị trường khoảng 2,2 tấn thịt lợn và các sản phẩm chế biến từ thịt lợn.

Quyết tâm làm chuỗi A-Z

Về hành trình làm chuỗi chăn nuôi của mình, năm 2010 với 10 thành viên, HTX Chăn nuôi Hoàng Long đã góp đất, tiền của, công sức xây dựng “chung cư lợn” từ năm 2007. Nhắc đến “chung cư lợn”, ông Long chia sẻ: “Do đất đai có hạn, chỉ 2,2ha, nếu xây trang trại theo cách truyền thống (chuồng 1 tầng) thì chuồng trại sẽ bị hạn chế. Cuối cùng, chúng tôi quyết định xây dựng trang trại theo phương án nhà tầng, có lắp cầu thang máy giống như các chung cư hiện nay để chăn nuôi. Và “chung cư lợn” được xây dựng với các dãy chuồng nuôi từ 1 đến 3 tầng. Năm 2012, giá thịt lợn giảm sâu sau khi phát hiện một số trang trại chăn nuôi sử dụng chất tạo nạc, làm ảnh hưởng tới sức khỏe người tiêu dùng vì vậy sức mua giảm, chăn nuôi lợn gặp nhiều khó khăn. Nhưng điều đó đã khẳng định việc HTX tìm và thử nghiệm men vi sinh nhằm tạo ra những sản phẩm sạch, an toàn cho người sử dụng là đúng hướng. Điều đó càng được củng cố khi Trung tâm phát triển chăn nuôi Hà Nội động viên và hướng cho Hoàng Long tiếp tục thử nghiệm, nghiên cứu và phát triển thành chuỗi thực phẩm sạch từ trang trại tới bàn ăn. Trải qua 4 năm thử nghiệm, HTX đã chọn được loại men công thức phối trộn, ủ phù hợp, tạo ra chất lượng thịt thơm, ngon, nước luộc trong, ăn mỡ giòn, ít ngấy phù hợp, an toàn cho người sử dụng. HTX xác định đó là cái gốc để phát triển chuỗi thực phẩm sạch, an toàn.

Năm 2015, HTX Hoàng Long xây dựng nhà giết mổ, sơ chế, chế biến thực phẩm, có cơ sở vật chất đồng bộ, trang thiết bị tiên tiến, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Năm 2016, HTX xây dựng khu xử lí chất thải chăn nuôi, giết mổ ở ngoài khu chăn nuôi, cùng hệ thống hộp hút và thông gió, vì vậy môi trường chăn nuôi, giết mổ được đảm bảo trong lành.

Sản phẩm của HTX lần đầu tiên được phân phối trên thị trường vào đầu năm 2017. HTX có tổ công nhân kỹ thuật chăn nuôi, giết mổ, sơ chế, chế biến lành nghề, xuất thân từ các làng nghề giò chả Tân Ước.

Hiện nay, Hoàng Long có một hệ thống cửa hàng tiện ích trong thành phố Hà Nội có bán các loại thịt, giò, chả, nem…

Ông Long khẳng định: “Những nơi tiêu thụ sản phẩm của Hoàng Long đều có hợp đồng để HTX giám sát theo cơ chế riêng. Bởi, sản phẩm bán ế thì có thể là của mình, nhưng bán chạy thì có khi không phải là sản phẩm của HTX. Vì thế, chúng tôi muốn sản phẩm của HTX phải đến được tới tay người tiêu dùng và cam kết trách nhiệm với họ”.
Giá bán sản phẩm của Hoàng Long dao động từ 139.000 đồng/kg thịt lợn ba chỉ, giò 160.000 đồng/kg, xúc xích 140.000 đồng/kg.

Những bài học xương máu

Ông Nguyễn Trọng Long có được như hôm nay là do HTX có được một tập thể cán bộ, thành viên đoàn kết; sự giúp đỡ, tạo điều kiện của chính quyền các cấp, các phòng ban của huyện, các sở ban ngành của thành phố, hội nông dân các cấp, Trung tâm phát triển chăn nuôi Hà Nội đã giúp và hướng dẫn cho HTX xây dựng chuỗi thực phẩm AZ.

Hơn nữa Trung ương hội nông dân đã tạo điều kiện cho HTX đi học chăn nuôi ở Cộng hòa liên bang Đức, Cục chăn nuôi đã cho đi học tập chuỗi thực phẩm VIP tại Hà Lan. Điều đặc biệt là cơ sở chăn nuôi, giết mổ, sơ chế của Hoàng Long nằm trên chính những làng nghề giò, chả bánh chưng Ước Lễ nổi tiếng ở trong và ngoài nước.

Ngoài ra, chuỗi sản xuất và cung ứng thực phẩm AZ được nằm trong dự án chuỗi sản xuất cung cấp sản phẩm chăn nuôi đảm bảo ATTP của thành phố được phê duyệt thời gian từ 2016 – 2020.

Để thực hiện thành công việc tổ chức chăn nuôi theo chuỗi khép kín, Giám đốc HTX chăn nuôi Hoàng Long cho rằng: Đối với khâu sản xuất chăn nuôi, cần phải sản xuất giống phải đồng bộ, có kế hoạch sản xuất cụ thể (về số lượng sản xuất đảm bảo và đáp ứng nhu cầu tiêu thụ). Muốn được như vậy, phải chủ động chăn nuôi theo tháp giống.

Đối với khâu giết mổ, sơ chế, chế biến, đóng gói thực phẩm cần có cơ sở giết mổ, sơ chế đảm bảo an toàn thực phẩm, cán bộ, công nhân phục vụ chế biến phải được đào tạo một cách bài bản, để đảm bảo chế biến sản phẩm có chất lượng, chế biến đa dạng được sản phẩm.

Đối với khâu tiêu thụ, sản phẩm khi đưa ra ngoài thị trường phải được đóng gói và sử dụng tem nhãn đúng quy định. Có hợp đồng tiêu thụ với các đơn vị phân phối sản phẩm để chủ động khâu sản xuất. Có đội ngũ cán bộ làm thị trường một cách bài bản, chuyên nghiệp, sản phẩm đưa ra thị trường đảm bảo cam kết đúng với chất lượng sản xuất, đúng với thương hiệu của chuỗi.

Song, ông Nguyễn Trọng Long cũng cho rằng HTX còn rất nhiều khó khăn như: Thời tiết khắc nghiệt, giá cả thị trường bấp bênh, về đất đai, một số thủ tục hành chính khác. Thiếu vốn đầu tư con giống có năng suất, chất lượng cao, đầu tư công nghệ cao. Đường giao thông, điện, đến nay khu chăn nuôi chưa có trạm biến áp riêng phải nhờ điện trạm bơm, ngày nắng nóng thường xuyên bị mất điện từ 15 – 20 lần. Người tiêu dùng chưa quen với việc sử dụng thịt mát, thịt cấp đông, mặt khác còn thiếu những điểm phân phối, thiếu thiết bị bảo quản. Chính sách hỗ trợ của nhà nước nhiều cơ sở chăn nuôi tập trung khó tiếp cận.

Vì thế, ông Long kiến nghị Nhà nước đẩy mạnh tuyên truyền quảng bá về an toàn thực phẩm, làm thay đổi thói quen tiêu dùng từ sử dụng thịt nóng sang thịt mát, thịt cấp đông. Quy hoạch chăn nuôi, cấp hạn mức chăn nuôi, có chính sách khuyến khích đầu tư con giống năng suất, chất lượng tốt, chăn nuôi áp dụng công nghệ cao. Xác nhận và truy xuất nguồn gốc sản phẩm chăn nuôi theo chuỗi. Nhà nước hỗ trợ kinh phí để các cơ sở giết mổ công nghiệp xây dựng kho cấp, trữ đông lớn, để sử dụng khi cần thiết.

Kế hoạch thời gian tới, HTX Hoàng Long nhập lợn giống cụ kỵ để hoàn chỉnh khâu chăn nuôi sản xuất giống khép kín (mô hình tháp giống) từ nuôi cụ kỵ, ông bà, bố mẹ, thương phẩm. Áp dụng các biện pháp kỹ thuật, chọn lọc thay thế đàn lợn nái chất lượng kém, nâng cao năng suất sinh sản đàn lợn nái đạt từ 24 – 26 con cai sữa/nái/năm. Chăn nuôi đảm bảo an toàn sinh học, phấn đấu đến năm 2018 giảm 90% thuốc kháng sinh trong chăn nuôi. Tự sản xuất và sử dụng 90% thức ăn vi sinh (đối với lợn thịt sử dụng 100% thức ăn vi sinh tự trộn). Khai thác mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm trực tiếp thông qua hệ thống phân phối theo chuỗi thực phẩm A-Z, phấn đấu cuối năm 2017 sản lượng tiêu thụ đạt 80 – 90% sản phẩm sản xuất ra tại HTX.

Tâm An