Trong bối cảnh ngành chăn nuôi heo nói chung đang gặp nhiều khó khăn, giá cả thị trường không ổn định cùng với đó những dịch bệnh nguy hiểm liên tục bùng phát và diễn biến phức tạp, ảnh hưởng không nhỏ tới việc duy trì hệ thống và phát triển quy mô chăn nuôi của các trang trại. Trước tình hình đó, việc cần phải xây dựng một quy trình An toàn sinh học (ATSH) đang là yếu tố sống còn của mỗi trang trại chăn nuôi heo tại thời điểm này. Khi bệnh dịch tả heo châu Phi (ASF) bùng phát tại Việt Nam, chúng ta đã cảm nhận sâu sắc tầm quan trọng của một quy trình ATSH đủ an toàn, đủ sức bảo vệ trại trước những yếu tố gây bệnh từ bên ngoài. Trong rất nhiều yếu tố của quy trình ATSH đó, việc lựa chọn vaccine phù hợp để sử dụng là vô cùng quan trọng.

Việc lựa chọn vaccine phù hợp, chất lượng với giá thành hợp lý là một trong những “vũ khí chiến lược” nhằm giúp kiểm soát, bảo vệ đàn heo trước những diễn biến khó lường nền chăn nuôi nói chung và việc kiểm soát 1 bệnh nguy hiểm nào đó nói riêng.

Tuy nhiên để có thể lựa chọn loại vaccine và lên lịch vaccine phù hợp với mỗi đàn heo ở mỗi vùng chăn nuôi, mỗi quy mô chăn nuôi, mỗi gia trại là điều không hề dễ dàng, đặc biệt tại thời điểm này chúng ta có quá nhiều thông tin.Từ rất nhiều các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu vaccine. Từ rất nhiều “chuyên gia” tư vấn gõ cửa từng trang trại mỗi ngày. Từ rất nhiều thông tin được chia sẻ trên mạng xã hội, báo, tạp chí … Do đó việc lựa chọn thông tin và áp dụng vào quy trình chăn nuôi của trang trại là điều không phải dễ dàng.

Có quá nhiều thuốc, vaccine trên thị trường

Lựa chọn vaccine cho heo cần phù hợp với đặc điểm dịch tễ của vùng

Việc xây dựng lịch vaccine phòng bệnh cho heo ở mỗi vùng phụ thuộc vào đặc điểm dịch tễ của căn bệnh đó ở vùng chăn nuôi đó.

– Thời gian heo thường mắc bệnh đó trong năm (có quy luật hay không?)

– Độ tuổi heo mắc bệnh

– Biểu hiện bệnh (quá cấp tính, cấp tính hay mãn tính)

– Các thông tin về bệnh trong phòng thí nghiệm (chủng gây bệnh, độc lực ….)

– Các yếu tố về tập quán chăn nuôi, thói quen mua bán con giống ….

Trong chăn nuôi heo hiện nay, các bệnh trên đường hô hấp thường dễ nhận thấy sự khác nhau về dịch tễ, do khoảng cách địa lý giữa các vùng cách xa nhau và điều kiện địa lý giữa các vùng cũng khác nhau rất lớn.

Ngoài ra một số bệnh cũng được kiểm soát dựa vào biểu hiện bệnh (thời gian phát bệnh) để có thể lên lịch vaccine.

Vậy nên với mỗi vùng, mỗi trại chúng ta sẽ có 1 lịch vaccine phù hợp nhất, việc áp dụng quy trình vaccine phòng bệnh đã thành công của 1 trại ở vùng khác vào trại nhà mình chưa chắc đã có thể kiểm soát được dịch bệnh.

Phù hợp với bệnh và chủng virus gây bệnh cần kiểm soát

Thuốc đúng bệnh, đúng thời điểm, đúng liều lượng thì mới có thể điều trị được bệnh đây là điều mà ai cũng hiểu, ai cũng biết và việc này cũng được áp dụng trong việc dùng vaccine để kiểm soát bệnh.

Không thể kiểm soát bệnh lở mồm long móng (FMD) mà lại tiêm vaccine phòng bệnh tai xanh (PRRS) được, tuy nhiên để kiểm soát FMD thì chúng ta cũng cần kiểm soát tốt tất cả các bệnh trên khác, đồng thời đảm bảo đàn heo khỏe, môi trường chăn nuôi thông thoáng và heo tăng trưởng tốt.

Ngoài ra, không phải vaccine FMD nào cũng có thể kiểm soát được bệnh FMD cho trang trại của bạn. Việc lựa chọn vaccine phù hợp với virus gây bệnh để có thể đảm bảo heo sinh kháng thể bảo hộ được vật nuôi an toàn trước sự tấn công của mầm bệnh.

Ví dụ với bệnh Lở mồm long móng (FMD) trên heo ở Việt Nam do virus chủng O với 3 dòng chủ yếu gây bệnh tại Việt Nam là O-SEA/Mya98, O-Cathay, O-ME-SA/PanAsia. Chưa thấy có sự xuất hiện chủng A gây bệnh trên heo (Công văn số 12/TY-DT ngày 03-01-2019 của Cục Thú y). Theo như các nghiên cứu hiện tại các type không có khả năng bảo hộ chéo. Như vậy khi tiêm vaccine phòng bệnh Lở mồm long móng chúng ta cần chú ý lựa chọn vaccine có khả năng bảo hộ.

Một loại vaccine có khả năng bảo hộ bệnh LMLM trên heo

Đảm bảo việc bảo quản và tiêm đúng kỹ thuật

Sau khi xây dựng 1 lịch vaccine phù hợp với điều kiện dịch tễ và lựa chọn những vaccine chất lượng tốt nhất và đảm bảo đúng chủng virus đang gây bệnh ở vùng chăn nuôi thì yếu tố kỹ thuật (kỹ thuật vận chuyển, bảo quản vaccine, kỹ thuật tiêm) cũng ảnh hưởng rất lớn tới hiệu quả bảo hộ của vaccine.

Việc vận chuyển vaccine cần chú ý cả 2 công đoạn:

❖ Vận chuyển từ nhà sản xuất tới đại lý

❖ Vận chuyển từ đại lý tới trang trại

Trong quá trình vận chuyển cần chú ý tới nhiệt độ bảo quản (quan trọng nhất), độ rung lắc, va đập, …để đảm bảo vaccine còn “sống” tới tay người tiêu dùng

Bảo quản vaccine cũng có nhiều vấn đề cần chú ý: vaccine trong tủ lạnh, kho lạnh cần đảm bảo nhiệt độ và nhiệt độ đồng đều, tránh tính trạng cùng một lô vaccine mà chất lượng không giống nhau.

Quá trình tiêm (từ khi vaccine lấy ra khỏi tủ lạnh đến khi được tiêm vào cơ thể heo) cũng rất cần được chú trọng.

– Trước khi tiêm: Với thời tiết nóng hay lạnh chúng ta cần tính toán tới thời gian để vaccine ra môi trường, thời gian pha tiêm, thời gian làm ấm vaccine ….

– Chuẩn bị dụng cụ tiêm, khử trùng, làm sạch cũng cần được chú ý

– Vật nuôi cần đảm bảo khỏe mạnh và không bị stress

– Kỹ thuật tiêm cần đảm bảo đúng, đủ vaccine và giảm stress cho heo

Chuẩn bị vaccine để tiêm cho heo

Với những lý do trên chúng ta thấy rằng việc lên lịch vaccine phù hợp với trại heo của mình là vô cùng quan trọng và cần thiết. Không thể coppy một lịch vaccine nào đó ở đâu đó và áp dụng cho trại của mình và nghĩ rằng trại của mình đã an toàn với các bệnh đã tiêm vaccine.

Việc lựa chọn vaccine phù hợp đảm bảo uy tín và chất lượng cũng là yếu tố quan trọng không kém giúp trại chăn nuôi thành công trong thời điểm dịch bệnh diễn biến phức tạp hiện nay

Nguồn: VietDVM