[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Cao Bằng là tỉnh miền núi vùng cao biên giới nằm ở phía Đông Bắc Việt Nam, giáp với tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) về phía Bắc. Chúng ta hãy cùng đến thăm mô hình sản xuất giống gia cầm ở Cao Bằng để học hỏi kinh nghiệm và tìm giải pháp tạo đà cho chăn nuôi bền vững.

Mô hình đã giúp người chăn nuôi nâng cao hiệu quả sản xuất

Từ trước 8/2013, Cao Bằng không có cơ sở sản xuất giống gia cầm, con giống được nhập từ nhiều nguồn khác nhau. Trên địa bàn toàn tỉnh có tổng số trên 20 hộ buôn bán gia cầm, thủy cầm giống, hoạt động đơn lẻ, không hình thành mạng lưới thống nhất. Tại TP Cao Bằng có 2 hộ kinh doanh con giống, nhập con giống từ ngoài tỉnh chuyên phân phối thức ăn và con giống của công ty CP Việt Nam và từ Phú Xuyên lên phân phối tại Cao Bằng. Hai cơ sở này cung ứng khoảng 40 – 50% lượng gà, vịt con giống tiêu thụ của tỉnh Cao Bằng. Tuy nhiên, vì quãng đường vận chuyển dài, giao thông khó khăn dẫn tới chất lượng con giống giảm và giá thành cao hơn so với những giống vịt nhập lậu qua biên giới.

Do thiếu con giống gia cầm nên tình trạng tư thương nhập bán các giống gia cầm từ Trung Quốc và các địa phương khác bán trôi nổi trên thị trường ngày càng gia tăng và các loại giống này thường là giống chất lượng kém, không rõ nguồn gốc. Đây là yếu tố chính tiềm ẩn nhiều nguy cơ để dịch, bệnh phát sinh lây lan thành dịch lớn trên địa bàn.

Nhằm giúp bà con nông dân trên địa bàn tỉnh có nguồn con giống chủ động, đảm bảo chất lượng tạo điều kiện phát triển chăn nuôi gia cầm, thủy cầm trong những năm tới đạt hiệu quả và bền vững. Năm 2015, Trung tâm khuyến nông tỉnh Cao Bằng tiếp tục triển khai mô hình sản xuất giống gia cầm thuộc dự án “Xây dựng mô hình sản xuất giống gia cầm cho các tỉnh miền núi biên giới phía Bắc” do Trung tâm Khuyến nông Quốc gia chủ trì.

Mô hình được thực hiện tại xã Nà Sác và thị trấn Xuân Hòa, huyện Hà Quảng với quy mô 2.000 con vịt bố mẹ + 01 bộ máy ấp, nở với 17 hộ nông dân tham gia.

Sau hai năm triển khai, mô hình đã đạt được kết quả như sau: Tỷ lệ nuôi sống đến khi vào đẻ: 91,85 %; Khối lượng cơ thể khi vào đẻ: 2,8 – 3,2 kg; Tuổi đẻ quả trứng đầu tiên: 25 tuần; Tỷ lệ đẻ: 82,02 %; Tiêu tốn thức ăn/ 10 trứng: 3,3 kg; Năng suất trứng/ mái/ năm: 235 quả; Tỷ lệ trứng có phôi: 89,95%; Tỷ lệ nở/tổng trứng ấp: 76%; Tổng số trứng thu được/năm: 314.430 quả

Đồng thời mô hình cũng đã tập huấn cho 34 lượt người tham gia trong mô hình, 40 người được tham gia tham quan, tổng kết và 60 hộ nông dân được tập huấn nhân rộng ngoài mô hình. Mô hình đã lắp đặt 17 biển pano tuyên truyền nhỏ tại các hộ tham gia và 02 biển lớn tại 02 điểm trình diễn, phối hợp với Đài Phát thanh truyền hình tỉnh Cao Bằng thực hiện 02 phóng sự, đăng 04 tin, bài trên Cổng thông tin điện tử Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Báo Cao Bằng online, Sở NN&PTNT Cao Bằng.

Hiệu quả kinh tế của mô hình đối với hộ nuôi vịt sinh sản: Sau 01 lứa nuôi (18 tháng), chi phí bỏ ra để nuôi 2.000 vịt bố mẹ là 1.688.850.000 đồng. Tỷ lệ đẻ 82,02%, năng suất trứng/mái/năm 235 quả và giá bán trứng giống trên thị trường là 5.000 đồng/quả. Sau khi trừ đi các khoản chi phí, cả mô hình 2.000 vịt bố mẹ thu lãi là 213.960.000 đồng, tính cho 01 con thu lãi là 106.980 đồng.

Anh Hoàng Văn Bé – chủ hộ nhận máy ấp nở ở xóm Hòa Mục, xã Nà Sác (huyện Hà Quảng) cho biết, gia đình đầu tư nhà xưởng, trang thiết bị … để phục vụ ấp nở chi phí hết 375.125.000 đồng. Do một số nguyên nhân khách quan như vịt giống thẩm lậu từ Trung Quốc vào huyện Hà Quảng có giá bán thấp hơn con giống của cơ sở ấp nở; tỉnh Cao Bằng nói chung và huyện Hà Quảng nói riêng nhu cầu mua vịt con để nuôi chủ yếu phục vụ đợt tết Nguyên Đán và Rằm tháng 7 nên đầu ra cho vịt con thương phẩm 01 ngày tuổi cũng gặp không ít khó khăn. Chính vì vậy, mặc dù được hỗ trợ máy ấp công nghiệp công suất lớn 11.500 quả/mẻ và máy nở 3.000 quả/mẻ nhưng chủ hộ chỉ chạy tối đa 4.800 quả/mẻ/tháng, thời gian chạy máy ấp 9 tháng/năm (từ tháng 1 – 5 và từ tháng 7 – 10). Với giá bán vịt con trên thị trường là 15.000 đồng/con, sau khi trừ chi phí sau 01 năm đầu tư sẽ thu lãi 67.855.000 đồng.

Hiệu quả xã hội của mô hình: Cung cấp tại chỗ nguồn con giống gia cầm khỏe mạnh, đảm bảo chất lượng cho người nông dân tại địa phương và các huyện lân cận. Góp phần hạn chế con giống nhập lậu, không rõ nguồn gốc và kiểm soát được dịch bệnh trên gia cầm; Chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật về chăn nuôi gia cầm sinh sản, kỹ thuật sản xuất giống gia cầm, công tác vệ sinh thú y, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người nông dân.

– Nâng cao trình độ chuyên môn, công tác chỉ đạo, hướng dẫn, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật của cán bộ thực hiện mô hình. Bài học kinh nghiệm trong công tác xây dựng mô hình chuyển giao tiến bộ kỹ thuật:

– Mô hình muốn có hiệu quả và bền vững thì nội dung dự án cần phải xuất phát từ nhu cầu của người dân và được chính quyền địa phương nhiệt tình ủng hộ và có trách nhiệm với đơn vị triển khai.

– Các chính sách hỗ trợ mô hình phải được công khai và minh bạch. Cấp phát giống vật tư phải tới tận tay các hộ tham gia mô hình.

– Cán bộ kỹ thuật chỉ đạo là người có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực chăn nuôi thú y và bám sát hướng dẫn các hộ thực hiện theo quy trình kỹ thuật.

– Các hộ được lựa chọn tham gia dự án nên tập trung gần nhau sẽ dễ dàng hơn cho công tác kiểm tra, giám sát. Đặc biệt là các hộ chăn nuôi gia cầm sinh sản gần với chủ hộ ấp nở sẽ thuận tiện cho việc vẫn chuyển trứng giống.

– Để hạn chế và ngăn chặn bệnh kịp thời thì các hộ nông dân phải chuẩn bị sẵn các loại thuốc thú y thông thường điều trị các bệnh về đường hô hấp, đường tiêu hóa.

Từ những kết quả trên, cho thấy Dự án “Sản xuất giống gia cầm cho các tỉnh miền núi biên giới phía Bắc” được thực hiện là hết sức đúng đắn, cần được tiếp tục duy trì và nhân rộng tại các địa phương khác trong tỉnh, góp phần ổn định tình hình sản xuất giống gia cầm và kiểm soát dịch bệnh cho tỉnh Cao Bằng. 

Linh Đa

Trung tâm Khuyến nông tỉnh Cao Bằng