Quản lý tiểu khí hậu chuồng nuôi trong chăn nuôi nói chung cũng như trong chăn nuôi heo nói riêng có vai trò vô cùng quan trọng, quyết định không nhỏ tới hiệu quả chăn nuôi.

Để quản lý thành công điều này chúng ta cần chú ý tới:

– Tốc độ lưu thông không khí trong chuồng

– Nhiệt độ trong chuồng

– Độ ẩm chuồng

Đây là 3 yếu tố quan trọng giúp giải bài toán tiểu khí hậu chuồng nuôi.

Quản lý tiểu khí hậu chuồng nuôi

Quản lý tốc độ gió trong chuồng nuôi heo (thông gió trong chuồng nuôi)

Nguyên tắc chung của việc thông gió trong chuồng nuôi là: đưa một lượng không khí mới, sạch và mát vào chuồng , như vậy sẽ đẩy một phần không khí ô nhiễm ở trong chuồng ra ngoài. Điều này sẽ giúp chúng ta quản lý được nhiệt độ và độ ẩm trong chuồng, đồng thời cũng đưa một phần khí độc, bụi ra ngoài.

Một hệ thống thông gió chủ động chỉ hoạt động tốt khi chuồng nuôi kín và có một hệ thống cách nhiệt tốt (điều này cũng rất quan trọng trong việc kiểm soát nhiệt độ chuồng nuôi)

Hiện nay các trại chăn nuôi hiện đại đều sử dụng hệ thống thông gió chủ động (quạt hút), điều này sẽ giúp các trang trại chủ động trong việc điều tiết không khí trong chuồng nuôi. Việc không thể kiểm soát tiểu khí hậu chuồng nuôi (đặc biệt là không khí) có thể dẫn tới những hậu quả nặng nề như:

– Giảm tăng trọng do heo thường xuyên bị stress nóng hay lạnh,

– Nguy cơ phát sinh dịch bệnh trong trại do không kiểm soát được độ ẩm,

– Khó khăn trong việc kiểm soát, điều trị bệnh do heo bị stress gây giảm sức đề kháng.

Trong chăn nuôi; nhiệt phát sinh từ cơ thể vật nuôi, nhiết từ chất thải và nhiệt từ sự phân hủy của chất thải trong chuồng sẽ làm chuồng nuôi nóng lên. Ngoài ra các chất thải, chất tiết của vật nuôi sẽ tạo ra một lượng lớn chất thải khí lơ lửng tích tục trong chuồng nuôi đặc biệt là các loại khí độc như NH3, H2S …).

Vì vậy trong mùa đông các hệ thống thông gió vẫn hoạt động với chức năng chính đó là đưa khí thải ra khỏi chuồng nuôi, kiểm soát độ ẩm của chuồng chứ ít có vai trò trong việc duy trì nhiệt độ trong chuồng

Trong mùa hè, hệ thống thông gió có chức năng chủ yếu là đẩy nhiệt và độ ẩm trong chuồng ra ngoài để duy trì nhiệt độ phù hợp cho vật nuôi. Ngoài ra hệ thống này còn có vai trò quan trọng trong việc làm mát nhân tạo để duy trì nhiệt độ chuồng nuôi ổn định trong những thời điểm nhiệt độ môi trường quá cao.

Không khí đi vào và đi ra chuồng nuôi

Kiểm soát nhiệt độ trong chăn nuôi heo

Mục đích chính của vệc xây dựng hệ thống thông gió là duy trì nhiệt độ chuồng nuôi luôn ổn định trong ngưỡng cho phép để vật nuôi sinh trưởng, phát triển tốt nhất.

Trong chăn nuôi heo hiện đại, những chú heo không cần tiêu tốn quá nhiều năng lượng để duy trì các hoạt bình thường. Do đó, heo sẽ dành nhiều năng lượng cho việc sinh trưởng và phát triển (do năng lượng của heo sau khi hấp thu từ thức ăn được chia làm 2 phần: một phần duy trì cơ thể và một phần tăng trưởng, phát triển)

Khi nhiệt độ chuồng nuôi thấp, heo cần huy động một lượng lớn năng lượng để duy trì và sưởi ấm cơ thể điều này sẽ làm heo không thể sử dụng tối đa năng lượng để phát triển.

Nếu nhiệt độ chuồng nuôi quá cao heo sẽ giảm vận động và tăng nhịp thở và giảm lượng thức ăn thu nhận điều này cũng không tốt cho việc phát triển của heo.

Hiện nay, trong chuồng nuôi heo hiện đại hệ thống cảm biến nhiệt là một phần không thể tách rời khỏi hệ thống thông gió, điều đó quyết định tốc độ gió trong chuồng nuôi. Hiện chưa có một thiết bị nào có thể thay thế điều đó.

Để quản lý nhiệt độ của chuồng nuôi sao cho phù hợp với độ tuổi, cân nặng của heo chúng ta có thể dùng bảng 1 và 2 để đáng giá.

Bảng 1: Nhiệt độ tiêu chuẩn theo trọng lượng

Bảng 2 các điều kiện môi trường ảnh hưởng tới nhiệt độ tiêu chuẩn

Dựa vào 2 bảng thông số ở trên ta có thể tính được cần sử dụng hệ thống máy thông gió như thế nào sẽ phù hợp với sức khỏe đàn heo với công thức:

Nhiệt độ tiêu chuẩn = Nhiệt độ chuồng nuôi hiện tại + tốc độ gió + vật liệu làm sàn + chênh lệch nhiệt độ

Ví dụ:

Đàn heo khoảng 40kg, nhiệt độ chuồng nuôi là 18oC, tốc độ gió là 0,5m/s, heo được nuôi trên sàn bê tông và dùng tường gạch, nhiệt độ ngoài trời là 21oC

Như vậy ta có thể tính: Nhiệt độ trong chuồng là: 18 -7 – 5 – 1,5 = 5,5 ta so sánh kết quả trên với bảng 1 thấy thấpp hơn mức nhiệt cần thiết → heo cần năng lượng để sưởi ấm cơ thể điều này sẽ làm giảm tăng trọng của heo → Cần điều chỉnh nhiệt độ.

Độ ẩm tương đối trong chăn nuôi heo

Lượng hơi nước trong không khí được đo bằng chỉ số độ ẩm tương đối RH. Nếu độ ẩm trong không khí quá thấp heo sẽ bị tổn thương niêm mạc mũi gây tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp, còn nếu độ ẩm quá cao sẽ là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Như vậy việc kiểm soát độ ẩm cũng chính là duy trì RH ở một chỉ số phù hợp với heo.

Độ ẩm tương đối trong chăn nuôi heo

Nhiều hệ thống thông gió sử dụng cảm biến độ ẩm để duy trì tiểu khí hậu chuồng nuôi. tuy nhiên cảm biến độ ẩm không nhanh và mạnh do đó có thể ảnh hưởng không nhỏ tới cảm biến của hệ thống thông gió và có thể phát sinh các sự cố làm hệ thống này dừng hoạt động đặc biệt ở trong mùa nóng.

VietDVM team biên dịch (Theo Pig333)

Nguồn: VietDVM