[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Sau thời gian dài tăng trưởng nóng, thịt và trứng gia cầm tươi ở nước ta đang ở trạng thái bão hòa, thị trường như một “tà áo hẹp”, giá các sản phẩm bán ra ở mức thấp. Trước những yêu cầu bức thiết trong nội tại của ngành và nhu cầu lớn từ thị trường quốc tế, đòi hỏi phải tăng tốc hình thành ngành giết mổ, xử lí và chế biến sâu các sản phẩm gia cầm.

Tiềm năng lớn cho ngành giết mổ, xử lí và chế biến sâu thịt, trứng gia cầm

Năm 2019, sản lượng thịt hơi của gia cầm của Việt Nam đạt trên 1,3 triệu tấn (thịt gà chiếm 76%), trứng đạt trên 13,28 tỷ quả. Kết quả 6 tháng đầu năm 2020, tổng đàn gia cầm khoảng 510 triệu con, trong đó đàn gà khoảng 410 triệu con (chiếm 80%) và 100 triệu con thủy cầm (chiếm 20%). Trong tổng đàn gà thì gà thịt chiếm 79,9% và gà đẻ chiếm 20,1%.

Trong chiến lược phát triển chăn nuôi 2020-2030 và tầm nhìn 2040 tới đây, chăn nuôi gia cầm sẽ được chú ý, thúc đẩy nhanh theo cả hai hướng thịt và trứng. Đến năm 2030, tỷ trọng thịt gia cầm chiếm 28-30% trong tổng sản lượng thịt các loại và 22-23 tỷ quả trứng.

Việt Nam đang sở hữu một bộ giống gia cầm phong phú, đa dạng, có năng suất và chất lượng cao, các giống gia cầm siêu thịt, các giống gia cầm siêu trứng, kiêm dụng, các giống gia cầm từ nguồn nhập ngoại, đặc biệt là nguồn gen quý trong nước, từ đó lai tạo ra các dòng giống mới có năng suất và chất lượng cao.

Do việc phát triển nhanh đàn gia cầm từ năm 2019, đồng thời chịu ảnh hưởng của dịcch Covid-19, nên trong 6 tháng đầu năm 2020 thị trường sản phẩm chăn nuôi gia cầm có thời điểm có phần mất cân đối giữa cung – cầu. Giá gà công nghiêp trắng có thời điểm trong tháng 3-4/2020 chỉ dao động từ 22.000-24.000 đg/kg; giá gà thịt lông màu bình quân khoảng 28.000-32.000 đg/kg; giá vịt siêu thịt những tháng đầu năm 2020 có giá thấp từ 24.000-28.000 đg/kg…

Hiện nay, so với thị trường thịt, trứng gia cầm tươi truyền thống, thị phần sản phẩm chế biến còn rất khiêm tốn. Theo Cục Chăn nuôi, phần lớn lượng thịt sản xuất ra hiện vẫn đến tay người tiêu dùng dưới dạng tươi sống, tỷ lệ nhóm sản phẩm thịt chế biến mới chiếm khoảng 9% tổng sản lượng thịt.

Cùng với sự phát triển của các chuỗi siêu thị, trong bối cảnh thịt bẩn, thịt kém chất lượng tràn lan gây nhức nhối dư luận, theo xu thế phát triển, nhu cầu về thịt chế biến tại Việt Nam sẽ rất lớn. Mặt khác, giết mổ và chế biến đang là công đoạn đem lại lợi nhuận nhiều nhất trong chuỗi giá trị ngành chăn nuôi. Nếu tháo gỡ được nút thắt này, giá trị ngành chăn nuôi có thể tăng vài chục, thậm chí cả 100% là chuyện hoàn toàn khả thi.

Nước ta còn có một thị trường láng giềng rộng lớn, tiềm năng, đó là Trung Quốc. Trong 6 tháng đầu năm 2020, nhập khẩu thịt (bao gồm cả nội tạng) của Trung Quốc đạt 4,75 triệu tấn, tăng 74,4% so với cùng kỳ năm 2019.

Ngoài ra, theo Bộ NN&PTNT, giá trị xuất khẩu thịt gà chế biến sang Nhật Bản liên tục tăng trong 3 năm qua. Riêng năm 2019, con số này đạt trên 11 triệu USD. Dự kiến trong năm 2020, giá trị xuất khẩu thịt gà chế biến vào thị trường này còn lớn gấp nhiều lần.

Trước đó, Cục Thú y Việt Nam đã chủ động, tích cực đàm phán với Cơ quan Kiểm dịch động thực vật Liên bang Nga về các yêu cầu vệ sinh thú y đối với thịt gà chế biến.

Hiện nay với đề án xây dựng thịt gia cầm là một trong những sản phẩm chủ lực của Việt Nam hướng tới xuất khẩu, thì việc nâng cao công nghệ đáp ứng được các yêu cầu của thịt trường quốc tế về an toàn thực phẩm trong các khâu giết mổ và đặc biệt là chế biến sâu là rất quan trọng.

Các doanh nghiệp đầu tư mạnh vào giết mổ và chế biến thịt gia cầm

Điển hình trong đó là Công ty C.P Việt Nam.  Cụ thể, C.P. Việt Nam đã triển khai xây dựng ba nhà máy tại Khu công nghiệp Becamex Bình Phước (tỉnh Bình Phước) đặt tại huyện Chơn Thành. Các nhà máy gồm: nhà máy chế biến thức ăn; nhà máy ấp con giống và nhà máy giết mổ và chế biến sản phẩm đang gấp rút hoàn thành. Các hệ thống chăn nuôi con giống đến trang trại nuôi gà thịt đều áp dụng công nghệ 4.0. Đầu tháng 7/2020, C.P đã đưa vào hoạt động nhà ấp con giống với công suất khoảng 50 triệu con/năm. Dự kiến, dòng sản phẩm thịt gà sạch an toàn dịch bệnh và an toàn thực phẩm sẽ bán ra thị trường trong nước và phục vụ xuất khẩu sang các nước Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore…

Tại Bình Định, C.P Việt Nam chuẩn bị tiến hành dự án giết mổ, chế biến thực phẩm với tổng giá trị đầu tư 20 triệu USD, phân kỳ thành 3 giai đoạn đầu tư. Công suất giết mổ khoảng 2.000 con gia cầm/giờ, 600 con heo/ngày và chế biến 600 tấn thực phẩm từ gia súc gia cầm/tháng. Tất cả quy trình giết mổ, chế biến thực phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo các điều kiện an toàn thực phẩm để xuất khẩu.

Mới đây, Công ty Cổ phần công nghệ thực phẩm Vinh Anh, Công ty TNHH Green Chicken, Tập đoàn De Heus Hà Lan cùng các đối tác đã liên kết xây dựng nhà máy giết mổ gia cầm Green Chicken; được đặt tại Cụm Công nghiệp Hà Bình Phương, xã Văn Bình, huyện Thường Tín, TP. Hà Nội với công suất  lên tới 45.000 con gà thịt/ngày và 15.000 con vịt thịt/ngày. Dự kiến sản phẩm của nhà máy Green Chicken bao gồm các loại thịt gia cầm tươi & đông lạnh; các sản phẩm chế biến từ thịt gia cầm; các sản phẩm chế biến từ các loại thịt khác; các loại thịt nhập khẩu và các loại trứng gia cầm…

Đầu tháng 1/2020, Nhà máy giết mổ gia cầm sạch thuộc Công ty TNHH Thanh Bảo Hân (ấp Ninh Bình, xã Bàu Năng, H.Dương Minh Châu, Tây Ninh) chính thức vận hành trở thành nhà máy giết mổ gia cầm với công suất 5 triệu con gia cầm mỗi năm.

Hay như cuối tháng 10/2019, tại thôn Phúc Tiên, xã Hoằng Quỳ, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa, Nhà máy giết mổ – chế biến gia cầm xuất khẩu Viet Avis chính thức khánh thành. Đây là nhà máy giết mổ và chế biến gia cầm hiện đại nhất miền Bắc Việt Nam, có công suất 4.500 con/giờ ở giai đoạn 1 và sẽ nâng lên 9.000 con/giờ ở giai đoạn 2.

Theo ông Trần Châu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, qua kêu gọi đầu tư của tỉnh, trong thời gian tới Công ty Masan cũng sẽ xây dựng tại Bình Định 1 nhà máy giết mổ và chế biến gia súc, gia cầm. Bên cạnh đó, Công ty TNHH Giống gia cầm Minh Dư và Công ty TNHH Giống gia cầm Cao Khanh cũng kêu gọi được nhiều đối tác tiêu thụ và chế biến thịt gia cầm ở TP HCM tham gia….

Đầu năm 2019, Công ty Cổ phần giống gia cầm Lượng Huệ cũng đưa vào hoạt động Nhà máy chế biến giết mổ thịt gia cầm đạt chuẩn quốc tế Ogari với số vốn đầu tư là 5 triệu USD và công suất 16,000 con/ngày và tọa lạc tại Hải Phòng. Hiện Ogari là một trong số hiếm hoi những nhà máy giết mổ quy mô lớn của miền Bắc đạt chứng nhận tiêu chuẩn quốc tế: HACCP- ISO 22000.

Quả trứng đã được chú ý xử lí và chế biến sâu hơn

Tại Công ty Vĩnh Thành Đạt, ông Trương Chí Thiện, Tổng Giám đốc, cho biết: “Mặt hàng trứng tươi có hạn sử dụng khá ngắn, khó vận chuyển, khó bảo quản. Chính từ lý do đó, công ty đã có chiến lược làm sao đưa sản phẩm phân phối ra các thị trường phía Bắc, thậm chí xa hơn và định hướng cho xuất khẩu. Từ đó, chúng tôi tìm hiểu và mở thêm chi nhánh phụ trách về sản phẩm trứng chế biến. Ban đầu do mới nên thị trường tiêu thụ khá chậm, nhưng đặc biệt khoảng vài năm gần đây cùng với xu hướng các cửa hàng tiện lợi phát triển, thì mặt hàng trứng chế biến có doanh số mỗi năm tăng khoảng 200%-300%.”

 Sản phẩm cũng có nhiều chủng loại phong phú như trứng vịt kho, trứng gà tiềm, trứng cút phá lấu, trứng vịt muối ăn liền, trứng bắc thảo ăn liền. Trong tháng 5/2020, công ty tiếp tục cho ra mắt trứng gà xông khói Hàn Quốc và trứng cút xông khói. Để làm được điều này, doanh nghiệp phải bỏ ra khoản chi phí không nhỏ để đầu tư chuỗi sản xuất sạch từ con giống, thức ăn, quy trình chăn nuôi, chuồng trại, quy trình xử lý trứng sạch.

Trước sự ưa chuộng của người tiêu dùng Việt với sản phẩm trứng nướng của Hàn Quốc, Công ty Tafa Việt (một trong những nhà sản xuất trứng nội địa hàng đầu tại Việt Nam) đã quyết định đưa công nghệ này về Việt Nam để trực tiếp sản xuất nhằm cung cấp ra thị trường các sản phẩm trứng nướng chuẩn công nghệ Hàn Quốc với giá thành phù hợp. Đồng thời, mang đến cho người tiêu dùng một lựa chọn mới, thú vị bên cạnh sản phẩm trứng gà tươi Tafa và thịt gà tươi.

Là doanh nghiệp dẫn đầu lĩnh vực trứng gia cầm, Công ty cổ phần Ba Huân cũng không nằm ngoài cuộc đua khi cho ra đời nhóm sản phẩm ăn vặt như chân gà chua cay, xiên que, xúc xích, bánh flan omega3. Ông Phạm Thanh Hùng, Phó tổng giám đốc công ty cho biết, những món ăn vặt này mới có mặt trên thị trường không lâu nhưng doanh số bán khá tốt. Hầu hết sản phẩm được bán trong hệ thống các siêu thị và cửa hàng tiện lợi. Đặc biệt, món chân gà chua cay được lựa chọn nhiều nhất.

Trần Ngân

Ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT: Cần chú trọng đến các giống gà bản địa

Ngành nông nghiệp của Việt Nam đang đối diện với nhiều thách thức, như: hạn hán, thiên tai bão lụt và dịch bệnh. Tuy nhiên, những năm qua, chúng ta đã nỗ lực duy trì mốc tăng trưởng ổn định để xứng đáng làm trụ đỡ của nền kinh tế. Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, đối với ngành chăn nuôi gia cầm, các địa phương cần tiếp tục duy trì chăn nuôi theo chuỗi liên kết khép kín bền vững, hướng đến chế biến và chế biến sâu, cần chú trọng đến các giống gà bản địa..

TRẦN NGÂN ghi