TÓM TẮT

Mục đích của nghiên cứu này là xác định các chỉ tiêu hóa sinh và vi sinh của nguyên liệu để sản xuất thức ăn chăn nuôi cho lợn. Kết quả chỉ ra trong ngô vàng glucid 69,23%, protein 7,12%, lysine 0,35%, cystine 0,12% và methionine 0,11%. Đậu tương protein 37,70%, lipid 16,48%, lysine 2,25%, cystine 0,30% và methionine 0,55%. Cá mè, protein 16,66%, lipid 14,60%, lysine 3,23%, cystine 0,59%, methionine 0,64% và chất khoáng 4,82%. Xương trâu chất khoáng 34,58% và xương bò chất khoáng 33,545%. Ở vỏ quả mắc ca tươi có chứa các thành phần protein 8,2%, glucid 8,9% và lipid 6,9%…Điều đó cho thấy các nguyên liệu này đảm bảo các tiêu chuẩn để sản xuất thức ăn chăn nuôi cho lợn.

1. MỞ ĐẦU

Ngô vàng, đậu tương, cá mè, xương trâu bò và vỏ quả mắc ca là những nguyên liệu giàu giá trị dinh dưỡng như protein, lipid, glucid và chất khoáng… được sử dụng nhiều trong sản xuất thức ăn chăn nuôi cho gia súc, gia cầm, đặc biệt là cho lợn. Thức ăn chiếm một vị trí quan trọng trong chăn nuôi lợn, sử dụng thức ăn đảm bảo chất lượng, góp phần giúp cho lợn sinh trưởng và phát triển nhanh, sản phẩm thịt lợn đảm bảo các tiêu chuẩn về chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm. Vì vậy để sản xuất ra thức ăn chăn nuôi cho lợn đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng thì nguyên liệu có vai trò quan trọng, vì nếu nguyên liệu không đảm bảo chất lượng, có chứa độc tố bên trong mà vẫn sử dụng để sản xuất thức ăn chăn nuôi cho lợn, thì đó chính là mối nguy tiềm ẩn gây bệnh cho lợn sau này và đó cũng chính là mối nguy ảnh hưởng đến sức khỏe cho người sử dụng thịt lợn [1]. Vì vậy để đảm bảo chất lượng của thức ăn chăn nuôi cho lợn, thì trước khi đưa vào sản xuất, cần phải phân tích đánh giá chất lượng của nguyên liệu, những nguyên liệu không đảm bảo các tiêu chuẩn chất lượng thì tuyệt đối không được đưa vào sản xuất thức ăn chăn nuôi cho lợn. Trong nghiên cứu này đã phân tích, xác định các chỉ tiêu hóa sinh và vi sinh của nguyên liệu ngô vàng, đậu tương, cá mè, xương trâu, xương bò ở tỉnh Bắc Giang và vỏ quả mắc ca tươi ở tỉnh Sơn La để làm nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi cho lợn.

2. NGUYÊN VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Nguyên vật liệu

Nguyên liệu ngô vàng, đậu tương thu mua ở huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang; cá mè, xương trâu và xương bò thu mua ở huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Quả mắc ca tươi thu mua ở 3 Trang trại trồng mắc ca thuộc xã Hua La, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La. Tất cả các nguyên liệu này được lấy mẫu theo phương pháp ngẫu nhiên [2] và được vận chuyển về phòng thí nghiệm để phân tích.

2.2. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp xác định hàm lượng protein thô: Hàm lượng protein của nguyên liệu được xác định theo TCVN 4328: 2007 (ISO 5983-1: 2005) [3].

Phương pháp xác định hàm lượng glucid tổng số: Hàm lượng glucid tổng số được xác định theo TCVN 4594: 1998 [4].

Phương pháp xác định hàm lượng axit amin:Hàm lượng axit amin được xác định theo phương pháp HPLC với detector PAD 2996, huỳnh quang 2475. Cột sắc ký sử dụng là Symmetry axit amin RP18 (150mm x 4,6mm x 3,5pm) và cột Symmetry Shield RP18 (150mm x 4,6mm x 5pm) của hãng Water.Thành phần pha động gồm dung dịch đệm borat, acetonitril, nước cất 2 lần tinh khiết. Tốc độ dòng là lml/phút và nhiệt độ cột là 35°C.Các axit amin được định lượng bằng detector huỳnh quang với bước sóng kích thích 340nm và bước sóng phát xạ 450nm[5]. Sở dĩ nghiên cứu này chỉ phân tích xác định hàm lượng lysine, cystine và methionine, vì mục tiêu là sản xuất thức ăn hỗn hợp cho lợn theo tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 1547:2007 [6].

Phương pháp xác định hàm lương lipid: Hàm lượng lipid được xác định theo TCVN 4331: 2001 [7, 8].

Phương pháp xác định hàm lượng khoáng: Hàm lượng K và Fe được xác định theo phương pháp hấp thụ nguyên tử trên máy AAS-3300 (Perkin Elmer). Hàm lượng Ca và Mg được xác định bằng phương pháp chuẩn độ EDTA. Hàm lượng S được xác định theo phương pháp khối lượng. Hàm lượng P được xác định bằng phương pháp so màu phức chất ở bước sóng 885nm trên máy quang phổ (Cintra 40). Hàm lượng Zn, Mn và Cu được xác định theo tiêu chuẩn TCVN 1537: 2007 [8, 9, 10]

Phương pháp xác định hàm lượng aflatoxin tổng số: Hàm lượng aflatoxin tổng sốtheo AOAC 990.33 [11].

Phương pháp xác định tổng số vi khuẩn hiếu khí: Tổng số vi khuẩn hiếu khítheo TCVN 4884: 2005 [12].

Phương pháp xác định hàm lượng tanin và pectin trong vỏ quả mắc ca:Hàm lượng tanin trong vỏ quả được xác định theo phương pháp Leventhal, hàm lượng pectin trong vỏ quả được xác định theo phương pháp canxi pectat [13].

Phương pháp xác định hàm lượng vitamin B1 và B2 trong vỏ quả mắc ca: Hàm lượng vitamin B1 và B2 trong vỏ quả mắc ca, được xác định theo phương pháp cực phổ xung vi phân [14].

Dựa vào kết quả nghiên cứu trong bảng 2 cho thấy, đậu tương trồng ở huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang có hàm lượng các thành phần dinh dưỡng cao, đặc biệt là protein tổng số chiếm 37,70%, lysine chiếm 2,25%, methionine chiếm 0,55%, cystine chiếm 0,30% và lipid tổng số chiếm 16,48%. Kết quả nghiên cứu trong bảng 3.2 cho thấy, không phát hiện ra aflatoxin trong đậu tương, tổng số vi khuẩn hiếu khí cũng nằm trong giới hạn cho phép. Từ các kết quả nghiên cứu này, nên chọn đậu tương làm nguyên liệu để sản xuất thức ăn cho lợn.

Dựa vào kết quả nghiên cứu trong bảng 3 cho thấy, cơ thể cá mè có hàm lượng protein cao, chiếm tới 16,66%, lipid tổng số chiếm 14,60%, lysine chiếm 3,23%, khoáng tổng số chiếm 4,82%, đặc biệt là Ca chiếm tỷ lệ 1,38% và P chiếm tỷ lệ 0,75%. So sánh với cá rô phi thì hàm lượng protein tổng số trong cá mè cao hơn 1,78%, lysine 2,18%, cystine 0,47%, methionine 0,41% và lipid tổng số 7,37% [15].Đây là những thành phần có vai trò quan trọng trong thức ăn của lợn. Từ các kết quả nghiên cứu này, thì việc sử dụng cá mè làm nguyên liệu để sản xuất thức ăn cho lợn là rất cần thiết.

Kết quả nghiên cứu trong bảng 4 cho thấy xương trâu có hàm lượng chất khoáng cao, hàm lượng chất khoáng tổng số chiếm tới 34,58%, Ca chiếm 12,39% và P chiếm 6,57%. So sánh với vỏ tôm thì xương trâu có hàm lượng Ca cao hơn 8,62%, P cao hơn 6,25% [15]. Đây là những vi chất dinh dưỡng có vai trò quan trọng và rất cần thiết với sự sinh trưởng, phát triển của lợn. Từ các kết quả nghiên cứu này, nên chọn xương trâu làm nguyên liệu để sản xuất thức ăn cho lợn.

So với xương trâu, xương bò cũng có hàm lượng chất khoáng cao, kết quả nghiên cứu trong bảng 5 cho thấy xương bò có hàm lượng khoáng tổng số chiếm tới 33,54%, Ca chiếm 12,35% và P chiếm 6,12%. So sánh với vỏ tôm thì hàm lượng Ca trong xương bò cao hơn 8,58%, P cao hơn 5,8% [15]. Đây là những vi chất dinh dưỡng có vai trò quan trọng và rất cần thiết với sự sinh trưởng, phát triển của lợn. Vì vậy khi phối trộn với xương bò vào thức ăn chăn nuôi cho lợn, góp phần làm tăng giá trị dinh dưỡng của thức ăn, đặc biệt là hàm lượng chất khoáng. Từ kết quả nghiên cứu này chọn xương bò để sản xuất thức ăn chăn nuôi cho lợn.