[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Cuối tháng 8/2018, đoàn nhà báo chúng tôi có chuyến tham quan hệ thống trang trại và nhà máy chế biến thịt của Tập đoàn Charoen Pokphand (CP) tại tỉnh Korat, Thái Lan. Đây là mô hình chăn nuôi khép kín và hoàn hảo nhất tại tỉnh Thái Lan, và tại Việt Nam tới đây cũng sẽ có mô hình tương tự, thậm chí còn hiện đại hơn Thái Lan, được CP đầu tư tại tỉnh Bình Phước.

Tự động hoàn toàn, khép kín mọi khâu

Chuỗi sản phẩm thịt chỉ chuyên dành cho thị trường xuất khẩu của CP tại tỉnh Korat là một chuỗi  sản xuất khép kín với cụm các nhà máy, bao gồm: nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi, trang trại nuôi gà bố mẹ, nhà máy ấp trứng, hệ thống trang trại chăn nuôi gà thịt, nhà máy giết mổ, nhà máy chế biến thịt, hệ thống kho trữ lạnh để xuất khẩu. Các nhà máy và hệ thống trang trại chăn nuôi này đặt tại một khu vực với bán kính không vượt quá 50 km, nhằm tạo ưu thế về vận chuyển, kiểm soát, cũng như hiệu quả tốt nhất trong hoạt động sản xuất. Nếu gà thịt vận chuyển từ trang trại đến nhà máy giết mổ khoảng cách quá xa gà sẽ mệt, và hao hụt trọng lượng nhiều.

Đoàn nhà báo tới thăm nhà máy chế biến thịt của Tập đoàn C.P tại Korat, Thái Lan

Cảm nhận đầu tiên khi đến thăm trang trại chăn nuôi C.P tại Thái Lan là khuôn viên xung quanh các chuồng chăn nuôi được trồng rất nhiều cây xanh và bồn hoa. Khâu kiểm soát dịch bệnh vô cùng chặt chẽ từ giống bố mẹ, trại nuôi cho đến quy trình sản xuất. Trước khi muốn xây dựng trang trại chăn nuôi tại nơi nào đó, phải tìm khu vực có thể kiểm soát dịch bệnh. Trong vòng bán kính 10 km không được có bất cứ trang trại chăn nuôi nào khác.

Dường như không có bất cứ ai được vào trong chuồng nuôi khi quá trình chăn nuôi diễn ra, kể cả công nhân, kỹ sư của trang trại, đến khách tham quan, kể cả lãnh đạo của trang trại cũng không được vào khu vực chăn nuôi. Bởi đó, là nguyên tắc phòng chống dịch bệnh cho gia súc gia cầm. Vì vậy, chúng tôi chỉ được ngồi ở văn phòng của trang trại, theo dõi gia súc gia cầm qua màn hình.

Trong các chuồng nuôi đều có hệ thống camera với rất nhiều “mắt”, nối vào màn hình. Các kỹ sư, công nhân phải ngồi ở tòa nhà văn phòng để điều khiển thiết bị, “chăm sóc” gia súc gia cầm. Mỗi lứa nuôi, cửa chuồng chỉ mở cửa hai lần, một lần là khi đưa con giống vào nuôi, và lần thứ hai là xuất chuồng. Suốt quá trình diễn ra lứa nuôi, cửa chuồng đóng, hoạt động chăn nuôi được điều khiển tự động mọi khâu thông qua hệ thống máy tính, từ phân phối thức ăn, nước uống, điều chỉnh độ ẩm, nhiệt độ.

Một trong những bí quyết ở đây là đệm nền chuồng với men vi sinh để suốt lứa nuôi không phải dọn phân mà trong chuồng không có mùi hôi, không có mùi ammoniac. Việc không công nhân không hiện diện trong chuồng nuôi gà, cũng là để đảm bảo quyền phúc lợi vật nuôi cho đàn gà được sống tự nhiên thoải mái nhất, gà khát thì uống, đói thì ăn, có khu vực cho gà nghỉ ngơi trong chuồng.

Trong khi tại Việt Nam, việc công nhân chăn nuôi vào trong chuồng nuôi gia súc, gia cầm làm vệ sinh, dọn phân, hay đổ thức ăn vào máng, thậm chí là tiêm phòng dịch bệnh cho gia súc… đã tạo stress, sợ hãi cho vật nuôi, khiến chúng chậm lớn và giảm chất lượng thịt.

Chuỗi sản phẩm thịt chỉ chuyên dành cho thị trường xuất khẩu của CP tại tỉnh Korat là một chuỗi  sản xuất khép kín với cụm các nhà máy, bao gồm: nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi, trang trại nuôi gà bố mẹ, nhà máy ấp trứng, hệ thống trang trại chăn nuôi gà thịt, nhà máy giết mổ, nhà máy chế biến thịt, hệ thống kho trữ lạnh để xuất khẩu.

Các kỹ sư, công nhân chăn nuôi của CP Thái Lan chỉ cần ngồi ở văn phòng quan sát máy tính cũng biết được gà có hành vi như thế nào, có biểu hiện bất thường hay không. Trong chuồng gà đặt các thiết bị cân tự động, là những hộp hình vuông sát dưới nền chuồng. Gà trong quá trình vận động, chạy nhảy chúng nhảy lên mặt cân, máy tính ở văn phòng sẽ hiện lên số đo trọng lượng của con gà đó. Kỹ sư chăn nuôi sẽ qua đó mà tính toán được tốc độ tăng trọng của đàn gà.

Với quy trình chăn nuôi tự động hoàn toàn như vậy, một công nhân quản lý được 4 chuồng nuôi, với 80.000 con gà. Một bác sĩ thú y theo dõi kiểm soát dịch bệnh cho 200.000 – 500.000 con gà. Đồng thời, nhờ khép kín, ngăn chặn hoàn toàn nguồn dịch bệnh xâm nhập từ bên ngoài, cùng với việc 3 lần đưa vắc xin phòng dịch cho gà vào qua đường nước uống, giúp cho đàn gà an toàn tuyệt đối với dịch bệnh.

Tại Thái Lan, giá bán gà thịt cũng như các sản phẩm chăn nuôi khác được Chính phủ Thái Lan áp giá, điều hành ổn định trong suốt thời gian dài. Vì vậy, các trang trại chăn nuôi không thể tự đưa ra giá bán để cạnh tranh nhau, mà chỉ có thể cạnh nhau về giá thành. Tức là, cơ sở nào chăn nuôi đạt giá thành thấp hơn thì sẽ thu được lợi nhuận cao hơn.

Với Công ty C.P Thái Lan, giá thành chăn nuôi một kg thịt gà khoảng 33 bath, tương đương 23.000 đồng. Giá bán tại trại chăn nuôi khoảng 37 bath, tương đương  26.000 đồng/kg. Dù chăn nuôi chỉ có lãi khoảng 3000 đồng tiền Việt cho 1 kg thịt gà, nhưng một nhân công nuôi chăm sóc quản lý 80.000 con gà, nên bình quân lợi nhuận đạt được trên mỗi lao động lên tới khoảng 720 triệu đồng/lứa nuôi (thời gian chăn nuôi mỗi lứa gà khoảng 2 tháng, bao gồm cả lúc nghỉ trống chuồng đợi lứa mới).

80 sản phẩm chế biến từ thịt gà

Chúng tôi tham quan nhà máy Giết mổ gà và chế biến thịt Korat của Tập đoàn CP chuyên chế biến thịt gà xuất khẩu đặt tại tỉnh Korat của Thái Lan, tuy đã được đưa vào hoạt động cách nay 14 năm nhưng vẫn mang tính hiện đại của nó. Từ khâu giết mổ, pha lóc, chế biến, đóng gói đều được thực hiện trên dây chuyền sản xuất hoàn toàn tự động, rất ít có công nhân tham gia. Dây chuyền sản xuất này không chỉ hiện đại về tự động hóa mà còn có hệ thống thiết bị dò kim loại, cũng như hệ thống thiết bị chụp X-quang để phát hiện những vật thể lạ.

Ông Sanhawat Chaichana, Giám đốc Nhà máy Giết mổ và Chế biến Korat (áo đen, thứ ba từ trái sang)

Ông Sanhawat Chaichana, Giám đốc Nhà máy Giết mổ và Chế biến Korat, cho biết nhà máy này mỗi ngày chế biến khoảng 400.000 con gà để phục vụ xuất khẩu trên 15 thị trường trên thế giới, trong đó có thị trường Nhật, châu Âu. Theo đó sản xuất từ 70-80 dòng sản phẩm chế biến từ hấp cho đến chiên hoặc nướng… mỗi một thị trường sẽ có những sản phẩm phù hợp để đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng. Tức sản xuất, chế biến sản phẩm theo yêu cầu của khách hàng.

Để tạo ra được gần 80 dòng sản phẩm chế biến phong phú như vậy, C,P thu thập qua nhiều phương thức: từ sự đặt hàng của đối tác ở Nhật và các nước; đi khảo sản các món ăn của khắp các địa phương trên đất nước Thái Lan xem người dân có những món ăn gì độc đáo từ thịt gà, rồi nghiên cứu nâng sản phẩm lên, chế biến tự động quy mô công nghiệp. Sản phẩm thịt gà sau khi chế biến có giá trị bán cao gấp 6 lần so với gà thịt nguyên con xuất chuồng, nếu không tính chi phí gia vị đưa vào trong sản phẩm chế biến, chi phí điện, nước, nhân công, khấu hao máy móc. Nếu tính hết các chi phí này vào giá thành, thì công đoạn chế biến đem lại giá trị gia tăng cao gấp 2 lần so với thịt gà chưa chế biến.

Ông Sanhawat Chaichana cho hay, Thái Lan từ lâu đã là quốc gia xuất khẩu thịt gà đứng đầu Châu Á, với tổng giá trị xuất khẩu sản phẩm này khoảng 3,3 tỉ USD/năm, trong đó riêng CP Thái Lan đạt 1,5 tỉ USD/năm. C.P tại Thái Lan có 4 nhà máy chế biến thịt gà đặt ở 4 tỉnh khác nhau, trong đó nhà máy sớm nhất được xây dựng và xuất khẩu từ năm 1973, nhưng nhà máy tại Korat là nhà máy “sinh sau đẻ muộn” nhất, nên hiện đại nhất và công suất cũng lớn nhất trên đất nước Thái Lan.

Tác giả bài báo và sản phẩm thịt gà của Tập đoàn C.P (Thái Lan)

Việt Nam sẽ có tổ hợp thịt gà xuất khẩu hiện đại hơn Thái Lan

Ông Vũ Anh Tuấn, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Chăn nuôi CP Việt Nam cho biết, sắp tới tại Việt Nam sẽ có tổ hợp cụm các nhà máy và trang trại giống như Thái Lan để phục vụ cho xuất khẩu sản phẩm thịt gà. C.P Việt Nam đang đầu tư xây dựng tổ hợp này tại tỉnh Bình Phước – đây là tỉnh được đánh giá là khu an toàn dịch bệnh đối với gà. Tại đây sẽ xây dựng nhà máy thức ăn chăn nuôi, hệ thống trang trại gà giống bố mẹ, nhà máy ấp trứng, hệ thống trang trại chăn nuôi gà thịt và nhà máy chế biến các sản phẩm từ thịt gà. “Tổ hợp ở Bình Phước sẽ được CP đầu tư mới hoàn toàn. Do tổ hợp nhà máy ở Việt Nam được đầu tư sau nên các thiết bị được sử dụng là những công nghệ mới nhất, hiện đại nhất nên sẽ hơn hẳn cụm nhà máy ở Thái Lan”, ông Vũ Anh Tuấn nói.

CP Việt Nam đã ký kết hợp tác với Tập đoàn Itochu của Nhật Bản, để Tập đoàn làm đầu mối phân phối, tiêu thụ sản phẩm thịt gà của CP Việt Nam tại thị trường Nhật Bản. Itochu có lịch sử phát triển gần 160 năm và là một trong những tập đoàn thương mại tổng hợp hàng đầu với khoảng 120 công ty hoạt động ở 63 quốc gia trên thế giới. Vào tháng 5/2018, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường đã  có buổi tiếp và làm việc với Tập đoàn ITOCHU đến từ Nhật Bản và lãnh đạo Công ty Chăn nuôi C.P Việt Nam về vấn đề liên kết xuất khẩu thịt gà Việt Nam sang Nhật Bản.

Chu Minh Khôi