Nuôi heo con khỏe mạnh từ khi sinh ra qua giai đoạn cai sữa là một vấn đề không được đánh giá thấp, nó có thể ảnh hưởng đến năng suất và sức khỏe của heo ở giai đoạn sau. Sự thay đổi đột ngột trong các khẩu phần ăn và quản lý lúc cai sữa đã tạo ra một gánh nặng lên hệ thống tiêu hóa chưa trưởng thành của heo con. Điều này dẫn đến rối loạn hệ thống miễn dịch và hệ vi sinh vật, và tăng nhạy cảm với bệnh tật.

Stress đã bắt đầu từ lúc sinh ra, một giai đoạn quan trọng với nhiều rủi ro, do đó heo con sinh ra cần phải khỏe mạnh để có thể duy trì năng suất. Sau khi sinh ra, heo con gặp phải một số trở ngại, đó là: phải trải qua tất cả các thách thức gây bệnh với hệ miễn dịch chưa trưởng thành. Đường ruột heo con có nhu cầu cấp bách tiêu hóa và hấp thu hiệu quả một lượng đáng kể các chất dinh dưỡng để duy trì tốc độ tăng trưởng cao.

Đường tiêu hóa của heo con chỉ bắt đầu hình thành hệ vi sinh vật sau khi sinh. Ảnh: Shutterstock

Tính toàn vẹn của tế bào biểu mô ruột có vai trò quan trọng trong hấp thu nước, chất điện giải và chất dinh dưỡng cho cơ thể. Chính vậy chúng ta cần phải thiết lập hệ vi sinh có lợi càng sớm càng tốt để đảm bảo một đường ruột đầy đủ chức năng. Một khi heo con đã có thể thích nghi được những trở ngại này, một trở ngại lớn khác lại diễn ra chính là: cai sữa. Mặc dù đã có cải tiến công nghệ trong chuồng nuôi, dinh dưỡng và sự quản lý hiện hữu để giảm thiểu stress, nhưng heo con vẫn bị cai sữa quá sớm.

Sự thay đổi đột ngột trong khẩu phần khi cai sữa gây ra một gánh nặng lớn đối với hệ tiêu hóa chưa trưởng thành của heo con. Đường tiêu hóa bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi trong hệ vi sinh vật, gây tổn thương cơ học, và viêm do phản ứng với stress (về nơi ở, dinh dưỡng, xử lý) trong thời gian cai sữa. Các ảnh hưởng này càng trầm trọng hơn khi hệ miễn dịch chưa trưởng thành, chưa phát triển đầy đủ để đối phó với mầm bệnh, gây ra bệnh tật (Bảng 1). Sự suy giảm vi sinh vật có lợi trong đường ruột và chức năng miễn dịch rõ ràng dẫn đến tiêu chảy và thậm chí tử vong, mà chúng ta cần phải tránh.

Bắt đầu từ heo nái

Heo nái khỏe mạnh sinh ra heo con cũng khỏe mạnh là điều không hề ngạc nhiên. Ngoài ra, heo con được sinh ra với một hệ thống miễn dịch chưa trưởng thành sẽ thiếu kháng thể bảo vệ cơ thể (Ig), vì Ig không được truyền qua nhau thai. Ig sẽ được truyền cho heo con thông qua sữa non, được sản xuất trong 24 giờ đầu sau khi sinh, và heo con cần được nhận ngay sau khi sinh (Bảng 2).

Hàng rào bảo vệ ruột của heo con cho phép thẩm thấu các chất miễn dịch trong 24-36 giờ đầu tiên của cuộc đời, cho phép truyền IgG vào máu. Do đó, IgG là kháng thể chiếm ưu thế trong sữa non, chủ yếu hoạt động trong huyết thanh, nhưng trong sữa heo nái thì nồng độ IgA chiếm ưu thế giúp bảo vệ niêm mạc ruột của heo con. Sữa non và chất lượng sữa tốt là rất quan trọng cho sự sống còn của heo sơ sinh. Bằng cách cải thiện tình trạng miễn dịch cho heo nái, chất lượng của sữa non sẽ được cải thiện, các kháng thể được vận chuyển từ các tế bào miễn dịch nhờ tuần hoàn máu đến sữa mẹ và cung cấp cho heo con.

Việc áp dụng chương trình tiêm phòng trong thời gian mang thai và cho con bú là một sự chuẩn bị tốt. Ngoài ra, hệ thống miễn dịch của heo nái có thể được tối ưu hóa bằng cách sử dụng giải pháp từ thức ăn. Tác dụng có lợi của beta-glucans trong khẩu phần heo nái đã được biết từ lâu. Nhưng gần đây, một nguồn beta-glucans mới, hiệu quả đã được phát hiện: một loại tảo, được gọi là Euglena gracilis, cung cấp beta-(1,3)-glucan, cho thấy cải thiện chất lượng sữa non ở heo nái (xem Biểu đồ 1).

Thứ hai, đường tiêu hóa của heo con chỉ bắt đầu tạo ra hệ vi sinh sau khi sinh. Các vi sinh vật được tạo ra từ bài tiết của heo nái, phân chuồng và môi trường nuôi. Heo nái không ảnh hưởng đến vi sinh vật mà nó truyền cho heo con. Heo nái khỏe mạnh với hệ vi sinh cân bằng có thể cung cấp một số lượng lớn vi sinh vật có lợi cho lứa heo con của mình. Mục đích chính ở đây là kiểm soát hệ vi sinh vật đường ruột heo nái để giúp heo con sinh ra có tỷ lệ sống sót cao. Để thiết lập và duy trì một hệ vi khuẩn có lợi càng sớm càng tốt cho heo con, thì nên cung cấp probiotic cho heo nái thay vì bổ sung cho heo con lúc cai sữa.

Tiếp theo đối với heo con sau cai sữa

Rõ ràng, những con heo cai sữa sẽ bị rối loạn chức năng đường ruột và hệ miễn dịch do đó có thể làm giảm sức khỏe và năng suất, làm tăng lượng kháng sinh sử dụng ở trang trại. Xác định nguyên nhân và cách tiếp cận dinh dưỡng là rất quan trọng để nâng cao năng suất cho heo. Heo con nhận được thức ăn dạng rắn có thể được bổ sung với các thành phần giúp cải thiện sức khỏe là một tác động có lợi cho heo cai sữa. Tính toàn vẹn của ruột bị ảnh hưởng nghiêm trọng do cai sữa nên việc bổ sung các thành phần hỗ trợ bề mặt ruột, chẳng hạn như axit butyric cần được xem xét. Heo cai sữa có khả năng tiêu hóa protein trong thức ăn ở dạng rắn một cách giới hạn, vì chúng không có khả năng tiết ra đủ HCl để có pH dạ dày bằng 3 cần thiết cho việc chuyển đổi các enzyme không hoạt động thành các enzyme tiêu hóa protein hoạt động.

Protein không tiêu hóa ở ruột có thể dẫn đến sự tăng trưởng của vi sinh vật có hại và sau đó gây tiêu chảy. Giảm khả năng đệm của thức ăn có hàm lượng protein thấp và các nguồn canxi không có chức năng đệm và các axit tự do (ví dụ: Acid Lac), có thể giúp đảm bảo tiêu hóa protein tối ưu. Sử dụng hỗn hợp các enzyme sẽ giúp heo con tiêu hóa chất dinh dưỡng và protein tự do ở mức độ của một con heo trưởng thành hơn.

Hình 2 – Quản lý khoảng cách miễn dịch ở heo con.

 

Thu hẹp khoảng cách miễn dịch (Hình 2) – khi hệ miễn dịch thụ động của heo mẹ suy giảm và hệ miễn dịch của heo con vẫn chưa hoàn thiện – là yếu tố quan trọng để ngăn ngừa bệnh tật. Cung cấp cho những con non các thành phần nguyên liệu bổ sung miễn dịch như beta-(1,3) -glucan có thể giúp chúng phát triển khả năng miễn dịch và có khả năng kháng bệnh cao hơn.

 

Một sự khởi đầu tốt là một nửa thành công

Để nuôi heo con khỏe mạnh, một khởi đầu tốt thực sự đã là một nửa thành công, bằng cách bắt đầu với việc quản lý heo nái thích hợp, và tiến hành một chiến lược hỗ trợ heo con, quản lý được tất cả các vấn đề stress trong suốt cuộc đời của heo.