[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Mới đây nhất (tháng 10/2019) Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (United State Department of Agriculture – USDA) đã đưa ra dự báo về tình hình sản xuất và thị trường xuất nhập khẩu thịt gia súc, gia cầm trên thế giới năm 2020 với nhiều điểm đáng chú, liên quan trực tiếp đến các nhà sản xuất, xuất nhập khẩu Việt Nam.

Nhà máy chế biến thịt Phú Nghĩa của Công ty Cổ phần Chăn nuôi C.P Việt Nam

Theo USDA, do ảnh hưởng của bệnh dịch tả lợn châu Phi nên nhu cầu tiêu thụ thịt thịt lợn của người tiêu dùng giảm đáng kể trong năm 2020 (bình quân trên toàn thế giới giảm khoảng 37%, các nước châu Á giảm 52% so với năm 2019). Ngoài yếu tố về vệ sinh an toàn thực phẩm, do giá thịt lợn tăng cao nên đa số có xu hướng chuyển sang sử dụng thịt gà, thịt bò và các loại thịt khác, có thể nói đây là cơ hội lớn cho ngành gia cầm và đại gia súc.

Tình hình sản xuất và tiêu thụ thịt lợn

 Do ảnh hưởng của dịch tả lợn châu Phi (ASF) nên tổng đàn lợn thế giới năm 2020 dự báo đạt 1,02 tỷ con, giảm 10% so với năm 2019. Nguyên nhân chủ yếu do Trung Quốc là nước có tổng đàn lợn chiếm 45% đàn lợn thế giới nhưng do dịch bệnh nên số lượng đàn lợn nước này dự kiến sẽ giảm khoảng 25% trong năm tới. Sản lượng thịt lợn thế giới năm 2020 ước tính cũng sẽ giảm khoảng 10%, trong đó các nước châu Á có sản lượng giảm mạnh nhất, sau Trung Quốc là Phillipin (giảm 16%), Việt Nam (giảm 7%)…Mặc dù sản lượng thịt lợn sản xuất giảm nhưng dự báo thị trường xuất nhập khẩu thịt lợn sẽ tăng khoảng 10% đạt 10,4 triệu tấn, trong đó nhu cầu nhập khẩu thịt lợn của Trung Quốc sẽ tăng 35% và đồng thời cũng chiếm 35% tổng sản lượng thịt lợn nhập khẩu toàn thế giới. Ngoài tăng trưởng về số lượng, giá thịt lợn xuất khẩu trong năm tới dự kiến sẽ tăng khá mạnh so với năm 2019, trong đó Brasil sẽ tăng khoảng 20%, EU tăng 13%. Việc các nước tăng mạnh giá thịt lợn xuất khẩu sẽ là cơ hội cho Việt Nam trong việc cạnh tranh về giá nhằm tăng thị phần thịt lợn xuất khẩu vào các nước xuất có yêu cầu không cao về mặt chất lượng như Trung Quốc, các nước châu Phi…

 Tình hình sản xuất và tiêu thụ thịt bò

Tổng đàn bò thế giới năm 2020 ước đạt 990 triệu con, (giết mổ đạt 293 triệu con) tăng 0,4%  so với năm 2019; các quốc gia có số lượng đàn bò lớn nhất đó là: Ấn Độ ( 309 triệu con) Brasil (244 triệu con và Trung Quốc (87,5 triệu con). Sản lượng thịt bòdự báo sẽ tăng trưởng khoảng 1% so với năm 2019 đạt 61,9 triệu tấn, do một số nước có sự tăng trưởng khá như Brasil, Mỹ và Argentina, trong khi một số nước như Trung Quốc, Úc và Liên minh châu Âu giảm đáng kể. Khoảng 18,6% thịt bò sản xuất ra (11,5 triệu tấn) được xuất khẩu tăng 4% so với năm 2019. Trung Quốc là nước nhập khẩu thịt bò lớn nhất thế giới (khoảng 2,9 triệu tấn), hiện nay nước này nhập chủ yếu từ Argentina và Paraguay tuy nhiên năm 2020 sẽ có sự cạnh tranh quyết liệt giữa các quốc gia truyền thống và một số quốc  gia khác như Ấn Độ, Mexico… trong việc xuất khẩu thịt bò cho Trung Quốc và các nước châu Á. Ngoài Trung Quốc, nhu cầu nhập thịt bò của một số nước khác năm 2020 cũng rất cao như Nhật Bản (890 ngàn tấn), Hàn Quốc (645 ngàn tấn), Nga (430 ngàn tấn)…

Tình hình sản xuất và tiêu thụ thịt gia cầm

Tổng sản lượng thịt gia cầm toàn thế giới năm 2020 ước đạt 103,5 triệu tấn, tăng 4% so với năm 2019. Để bù đắp sự thiếu hụt thịt lợn, Trung Quốc dự kiến sẽ có sự tăng trưởng mạnh sản lượng thịt gia cầm (15,8 triệu tấn), chiếm khoảng một nửa sản lượng thịt tăng so với toàn thế giới. Ngoài Trung Quốc, sản lượng thịt gia cầm một số nước cũng tăng và chiếm tỷ trọng cao như Brasil (14 triệu tấn), EU (12,6 triệu tấn), Ấn Độ (4,9 triệu tấn), Nga (4.7 triệu tấn). Xuất khẩu thịt gia cầm dự kiến cũng sẽ tăng 4% vào năm 2020, đạt 12,5 triệu tấn. Trung Quốc mặc dù đã có sự tăng trưởng ngoạn mục về sản lượng, tuy nhiên vẫn chưa cung cấp đủ thị trường trong nước nên vẫn phải nhập khẩu khoảng 2,3 triệu tấn (chiếm 20% thị trường nhập khẩu thế giới). Brasil và Thái Lan dự kiến sẽ là 2 nước xuất khẩu chủ yếu thịt gia cầm cho Trung Quốc, tăng trưởng xuất khẩu của 2 nước này trong năm 2020 dự báo sẽ là 5% và 11% tương đương. Ngoài ra, một số quốc gia có nhu cầu nhập khẩu thịt gia cầm rất lớn như Nhật Bản (1,1 triệu tấn), Mexico (865 ngàn tấn), EU (760 ngàn tấn). Điều đặc biệt là nhu cầu nhập khẩu thịt gia cầm của Phillipin sẽ tăng khoảng 27% so với năm 2019, đạt  400 ngàn tấn, nguyên nhân là do giá thịt lợn tăng cao, người dân đã chuyển mạnh sang dùng thịt gia cầm. Thông tin này rất quan trọng nếu các nhà xuất khẩu Việt Nam quan tâm vì Philippin là thị trường truyền thống cho xuất khẩu nông sản của Việt Nam trong nhiều năm qua, đặc biệt là xuất khẩu gạo.    

Tại Việt Nam, theo số liệu của Tổng cục Thống kê tháng 10/2019, đàn lợn cả nước giảm 20% so với năm 2018, dự kiến sẽ tăng trong thời gian tới nếu bệnh dịch tả lợn châu Phi không bùng phát trở lại. Đàn trâu tiếp tục giảm 3,1% do hiệu quả kinh tế thấp và diện tích chăn thả bị thu hẹp; đàn bò ước tính tăng 2,4%, đàn gia cầm tăng 11,5% do nhiều hộ chăn nuôi chuyển hướng từ nuôi lợn sang nuôi gia cầm và các cơ sở chăn nuôi chủ động tăng đàn do ảnh hưởng của dịch tả lợn châu Phi. Về tình hình xuất nhập khẩu, theo số liệu công bố của Tổng cục Hải quan, trong 10 tháng đầu năm 2019, cả nước nhập khẩu gần 240 ngàn tấn thịt gà các loại với kim ngạch đạt 207 triệu USD, tăng 49 % về lượng và 46% về giá trị so với cùng kỳ năm 2018. Ở chiều ngược lại, tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành chăn nuôi ước đạt 855 triệu USD, trong đó có 8,8 ngàn tấn thịt lợn, 17,8 ngàn tấn thịt gia cầm. Theo dự báo của nhiều chuyên gia, năm 2020 số lượng đàn bò dự kiến sẽ tăng từ 2,5-3%, đàn gia cầm tăng 12-13%, đàn lợn sẽ rất khó dự đoán vì diễn biến phức tạp của dịch tả lợn châu Phi.

                                                       GS TS Nguyễn Duy Hoan

Giảng viên Cao cấp Đại học Thái Nguyên