[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Export Supply Chain Assurance System – ESCAS, tạm dịch là: Hệ thống đảm bảo “súc quyền” dối với chuỗi cung ứng trâu bò sống xuất khẩu của Úc.

Đối tượng áp dụng là Gia súc sống xuất khẩu từ Úc

ESCAS for Cattle and Bufalo-ESCAS cho trâu bò sống xuất khẩu là do Bộ Nông nghiệp, Thủy sản và Lâm nghiệp Úc (Department of Agriculture, Fisheries and Forestry – DAFF) quy định dựa trên 4 nội dung cơ bản sau đây:

Nuôi và vỗ béo bò Úc tại Việt Nam

1. Đảm bảo quyền lợi động vật (Animal Welfare) phù hợp với các quy định của Tổ chức Thú y thế giới (OIE)

2. Đảm bảo kiểm soát thông qua chuỗi cung ứng: Nhà xuất khẩu có thể kiểm soát toàn bộ chi tiết của chuỗi cung ứng gia súc sống từ Úc tới các nước nhập khẩu bao gồm mọi vấnđề liên quan đến qúa trình vận chuyển gia súc sống, quản lí, nuôi và giết mổ.

3. Đảm bảo truy xuất nguồn gốc: Nhà xuất khẩu có thể kiểm tra truy xuất nguồn gốc gia súc trong cả chuỗi cung ứng.

4. Đảm bảo nguyên tắc kiểm toán độc lập: do các tổ chức có chức năng kiểm tra độc lập thực hiện quá trình kiểm tra tại các nước nhập khẩu.

Các nhà xuất khẩu động vật sống (do DAFF cấp giấy phép) phải trình lên DAFF các điều kiện đảm bảo quy định ESCAS đối với nhà nhập khẩu gia súc sống dựa theo các tiêu chí đánh giá đã quy định (bao gồm 83 tiêu chí). Cùng đồng thời phải nộp Báo cáo tới cơ quan quản lý rủi ro lô hàng ủy thác vận chuyển (CRMP) và gửi đăng công báo (NOI). DAFF sẽ đánh giá và phê duyệt để Nhà xuất khẩu tiến hành thực hiện xuất khẩu lô động vật sống.

Giết mổ bò Úc tại công ty Phú Lâm (Quảng Ninh)

Các thủ tục trên phải được thực hiện cho từng đợt xuất khẩu gia súc sống (từng lô hàng) để vỗ béo và giết mổ. ESCAS chỉ áp dụng cho việc xuất khẩu gia súc sống để nuôi vỗ béo và giết mổ lấy thịt. Không áp dụng cho việc xuất khẩu gia súc sống để làm giống.

DAFF có quy định riêng cho ESCAS đối với trâu bò sống và ESCAS đối với dê cừu sống.

Dưới đây là một số nội dung chủ yếu của ESCAS đối với xuất khẩu trâu bò sống để nuôi vỗ béo và giết mổ.

1. Đảm bảo quyền lợi động vật (Animal Welfare): Việc vận chuyển, quản lí, nuôi và giết mổ trâu bò sống, các nhà nhập khẩu, đảm bảo thực hiện đúng các quy định của Tổ chức Thú y thế giới (OIE).

Nhà xuất khẩu phải chứng minh rằng trâu bò sống được cung cấp bởi chuỗi cung ứng đảm bảo các quy định của OIE liên quan tới quá trình tập kết động vật, vận chuyển, giao nhận tại cảng bên nhập khẩu; các cơ sở vật chất cần thiết mà nhà nhập khẩu phải đáp ứng như: phương tiện vận chuyển trâu bò sống, trại nuôi tân đáo, cơ sở vỗ béo, cơ sở giết mổ… Cơ quan kiểm tra độc lập có báo cáo đánh giá dựa trên các tiêu chí quy định.

2. Kiểm soát chuỗi cung ứng trâu bò sống:

Trong tờ trình ESCAS để DAFF phê duyệt, Nhà xuât khẩu trâu bò sống phải chứng minh đầy đủ các văn bản thỏa thuận để nhà xuất khẩu có thể kiểm soát toàn bộ quátrình vận chuyển, giao nhận trâu bò sống cho nhà nhập khẩu; quá trình vận chuyển, quản lí, nuôi dưỡng và giết mổ tại nước nhập khẩu.

Hai phương pháp chính để kiểm soát chuỗi cung ứng là:

a, Chuỗi cung ứng theo chiều dọc: Côngty mẹ có quyền kiểm sóat do quyền chủ sở hữu tât cả các yếu tố của chuỗi cung ứng.

b, Nhà xuất khẩu ký thỏa thuận với các đơn vị cũng tham gia chuỗi cung ứng như: nhà nhập khẩu, đơn vị nuôi vỗ béo, đơn vị vận chuyển, cơ sở giết mổ…Tuy nhiên nhà xuất khẩu phải cam kết với DAFF rằng họ đảm bảo kiểm soát toàn bộ chuỗi cung ứng với bất kì phương pháp nào.

3. Hệ thống truy xuất thông qua chuỗi cung ứng:

Nhà xuất khẩu phải chứng minh rõ ràng rằng họ có thể theo dõi và kiểm soát ở bất kì vị trí nào, thời điểm nào thông qua chuỗi cung ứng, từ khâu tập kết trâu bò trên tàu, quá trình vận chuyển, quá trình quản lí, nuôi tại cơ sở của nhà nhập khẩu, quá trình giết mổ trâu bò sống.

Hệ thống nhận biết hoàn toàn do nhà xuất khẩu quyết định nhưng phải đảm bảo:

a, Dễ xác định từng cá thể trâu bò sống

b, Cho phép sự hòa giải những bất đống ý kiến (nếu có) ở từng khâu trong chuỗi cung ứng.

c, Có khả năng đưa ra các báo cáo cho từng đối tượng trâu bò sống và cho tòan bộ lô hàng.

Báo cáo về giết mổ tới DAFF Nhà xuất khẩu phải có báo cáo tới DAFF khi kết thúc giết mổ trâu bò cuối cùng (không phải là trâu bò đang mang thai). Nếu trâu bò của mỗi chuỗi cung ứng còn nuôi từ một năm trở đi kể từ ngày xuất khẩu, nhà xuất khẩu cũng phải có báo cáo tới DAFF.

4. Kiểm toán độc lập: Tổ chức tư vấn xuất khẩu (EANS) đặt ra các yêu cầu của tổ chức kiểm toán độc lập cho ESCAS đối với trâu bò dê cừu sống. EANS cũng quy định các tiêu chuẩn của một kiểm toán viên độc lập. Có hai loại kiểm toán độc lập là báo cáo kiểm toán ban đầu và báo cáo kiểm tóan đã hoàn thành.

a. Báo cáo kiểm tóan độc lập ban đầu (The Independent Initial Audit Report – IIAR): Đơn vị được phép xuất khẩu phải trình DAFF để phê duyệt ESCAS cho lô hàng mới, đồng
thời cùng lúc phải gửi đăng kí với cơ quan quản lí rủi ro lô hàng ủy thác vận chuyển.

b. Báo cáo kiểm toán độc lập hòan thành (The Independent Perfomance Audit Report – IPAR): Trong khoảng thời gian 4 tháng kể từ khi DAFF phê duyệt ESCAS của lô hàng, nhà xuất khẩu nộp báo cáo chuyển hàng xuất khẩu đã hoàn thành theo đúng các quy định của ESCAS.

Đánh giá sự đúng mực và công nhận:

Sự không đạt yêu cầu hay thất bại của nhà xuât khẩu (đã được cấp phép) sẽ tuân theo các nội dung của mục đánh giá và công nhận được nêu trong ESCAS đã được phê duyệt. Trong đó bao gồm cả việc không tiếp tục phê duyệt ESCAS trong thời gian tới và có thể thu hồi giấy phép xuất khẩu gia súc sống của nhà xuất khẩu.

Quyết định xử lí hành chính liên quan tới việc phê duyệt hoặc thay đổi ESCAS: Do Bộ Nông Lâm Thủy sản Úc (DAFF) ban hành nhằm gửi đến các nhà xuất khẩu để họ hiểu rõ các quy định của Bộ trong việc phê duyệt hoặc hủy bỏ một ESCAS và những vấn đề liên quan đến quyết định đó./.

TS Đoàn Xuân Trúc