[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Bệnh dịch tả heo Phi càn quét như một cơn bão, mà đến giờ “hoàn lưu” của nó vẫn đang hoành hành, gây thiệt hại  nặng nề cho ngành chăn nuôi Việt Nam từ trước tới nay. Không còn cách nào khác, người chăn nuôi và doanh nghiệp đang chuyển dịch từ nuôi heo sang gia cầm để tự cứu lấy mình, nhưng cần hết sức thận trọng!

Người chăn nuôi không còn cách nào khác phải chuyển từ nuôi heo sang nuôi gia cầm để mưu sinh.

“Sợ” heo bệnh, dân “đổ xô” nuôi gia cầm

Sau trận “bão giá” do cung vượt cầu từ cuối năm 2016 sang đầu năm 2018,  lại thêm đợt dịch Lở mồm long móng, Tai xanh cuối năm 2018, chưa “hoàn hồn” thì bệnh Dịch tả heo châu Phi lại ghé thăm, nguy cơ đàn lợn sẽ bị xóa sổ nên đầu tháng 5/2019, ông Nguyễn Văn Chiến (Hà Nội) đã mua 20.000 con gà, 200 con đà điểu và đang chờ để nuôi thêm 30 con bò.

“Giá cả thấp, bấp bênh, dịch bệnh và ô nhiễm liên quan đến phân lợn là nguyên nhân chính cho quyết định chia tay việc chăn nuôi heo sau hơn hai thập kỷ gắn bó”, ông Chiến than thở.  “Tôi hy vọng con đường mới của mình sẽ ổn định hơn và có thể giúp tôi thoát khỏi nợ nần”.

Thủ đô Hà Nội và cũng là khu vực sản xuất thịt lợn lớn thứ hai cả nước đã có kế hoạch tăng gấp ba lần số lượng bò được chăn nuôi vào năm 2025. Theo Hội Chăn nuôi Hà Nội, nếu Chính phủ không tăng lượng cung thịt bò, gà và vịt, cuối năm nay, cả nước sẽ lâm vào tình trạng thiếu hụt thịt lợn.

Không chỉ ông Chiến mà nhiều nông dân khác từ Hải Dương, Hưng Yên, Thái Bình, Bắc Giang… những nơi có bệnh Dịch tả heo châu Phi “quét” qua, để lại những ô chuồng trống trơn, nợ nần, thì nhiều nông dân đều chuyển từ chăn nuôi heo sang các loại vật nuôi khác như gà, vịt, bò, chim cút, chim bồ câu… Vì theo người dân, nếu không chăn nuôi, họ chẳng biết làm gì để mưu sinh.

Tại Bắc Giang, theo ông Lê Văn Dương, Chi cục Phó Chi cục Chăn nuôi và Thú y, cho biết, Bắc Giang có hơn 62,2 nghìn hộ, trang trại chăn nuôi lợn. Trong đó, chưa đến 1 nghìn trang trại quy mô lớn. Số lợn chết do mắc dịch vừa rồi chủ yếu rơi vào các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ. Hiện tại đã có nhiều gia đình chuyển đổi sang nuôi gia cầm, thủy cầm, chim bồ câu.

Tuy nhiên, việc chuyển đổi vật nuôi khu vực nông hộ đang gặp khó về vốn. Ông Nguyễn Văn Binh, thôn Yên Tập, xã Yên Lư, Bắc Giang nói: “Mỗi năm nhà tôi xuất chuồng gần 100 lợn thịt, thu nhập chính của gia đình từ chăn nuôi lợn. Nay lợn không còn, gia đình tôi hiện rất cần vốn vay để phục hồi sản xuất”.

Còn tại Đồng Nai, số lượng gia cầm chăn nuôi của cả nước đã tăng 6,8% trong tháng 4 vừa qua so với cùng kì năm trước, trong khi số lượng bò đã tăng 3,1%. Ở Đồng Nai, riêng số lượng vịt được nuôi đã tăng gấp đôi.

“Các trang trại vịt thương mại ở Đồng Nai đang mọc lên như nấm” ông Nguyễn Kim Đoán, Phó chủ tịch Hiệp hội chăn nuôi tỉnh Đồng Nai cho biết.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã phải kêu gọi cả nước cân bằng tốt hơn ngành chăn nuôi của mình. Thủ tướng nói rằng cần phải thực hiện nhiều giải pháp hơn nữa để phát triển thêm các loại thịt khác ngoài thịt lợn nhằm đảm bảo sinh kế cho người nông dân và cung cấp lương thực cho người dân cả nước.

“Điều đó là đặc biệt quan trọng đối với ngành nông nghiệp ở các địa phương, đặc biệt là các thành phố đông dân như Hà Nội, để đạt được sự cân bằng trong nguồn cung thịt.”

Đáp ứng nhu cầu chăn nuôi gia cầm mạnh mẽ của người nông dân, Tập đoàn Dabaco Việt Nam vừa mới khánh thành trang trại quy mô 350.000 gà bố mẹ tại tỉnh Bình Phước, nâng tổng công suất của doanh nghiệp này lên tới 65 triệu con giống/năm. Các doanh nghiệp lần lượt tiếp theo như Minh Dư, Lượng Huệ, CP, Hòa Phát, Japfa, Phùng Dầu Sơn, Bình Minh, Hòa Bình, Viện Chăn nuôi.… cộng lại sản lượng cũng tương đương nên có thể khẳng định nguồn cung về gia cầm đang rất dồi dào, đa dạng.

Doanh nghiệp tích cực đầu tư nuôi gia cầm

Còn ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Tổng Giám đốc Công ty De Heus Việt Nam thì cho rằng, khó khăn về chăn nuôi heo hiện nay là cơ hội cho ngành chăn nuôi gia cầm phát triển. Hiện công ty De Heus Việt Nam đã đặt mục tiêu từ năm 2019 đến 2024, sẽ tăng đàn gia cầm của Cty từ 18 lên 38 triệu con gà thịt/năm và khoảng 2 triệu gà đẻ/năm.

Hiện tại, ở vùng Đông Nam Bộ, công ty này đang liên kết với hơn 10 trang trại gia cầm có quy mô từ lớn từ 80.000 đến 400.000 con gà thịt/năm, cùng 7 nhà máy giết mổ, sẵn sàng đẩy mạnh cung ứng thịt gà cho thị trường trọng điểm tại TP Hồ Chí Minh và một số tỉnh vùng Đông Nam Bộ như Bình Dương, Đồng Nai…

Thay như Tập đoàn Mavin, từ tháng 11/2018, Tập đoàn này đã triển khai mô hình hợp tác chăn nuôi vịt siêu nạc trên toàn quốc, sẵn sàng bắt tay với bà con muốn chăn nuôi quy mô lớn. Cùng với đó, Mavin cũng đang đặt tham vọng xuất khẩu thịt vịt trong tương lai. Mavin cho biết đã nhập khẩu giống vịt chất lượng cao của Anh và Pháp, ứng dụng công nghệ lai tạo giống hiện đại, để tạo ra những giống vịt có chất lượng cao, tăng trưởng tốt và thích nghi với khí hậu nóng ẩm của Việt Nam.

Hiện Mavin đã phát triển các trung tâm sản xuất giống vịt bố mẹ tại các tỉnh: Hưng Yên, Phú Thọ, Thái Bình, Hậu Giang, Đồng Tháp với tổng công suất có thể sản xuất lên tới 12 triệu vịt con mỗi năm. Tập đoàn này cũng cho biết, với các cải tiến về giống và ứng dụng công nghệ mới trong phương thức chăn nuôi, Mavin sẽ đặt mục tiêu chiếm lĩnh 40% thị phần vịt tại Việt Nam trong vòng 5 năm tới.

Trong khi đó, ông Đặng Hữu Phách, Giám đốc công ty Gia cầm – Cty Cổ phần Nông sản Phú Gia (Thanh Hóa) cho biết: Với sự bắt tay hợp tác cùng 2 tập đoàn lớn của Hungary là Tập đoàn Thức ăn chăn nuôi Vitafort và Tập đoàn Master Good, hiện nay, ngoài mảng sản xuất thức ăn chăn nuôi và gà giống, gà thương phẩm và chế biến, công ty đang hướng đến chiến lược xây dựng nhà máy giết mổ ở Quảng Bình.

Với mảng chăn nuôi gà thịt, đến nay, công ty đã đưa vào vận hành trại gà giống quy mô 60.000 con giai đoạn 1 và đã có kế hoạch cho giai đoạn 2 vào 2020-2022 sẽ hoàn thành việc nâng cấp lên mức 120.000 con gà giống, qua đó cho ra khoảng 8 triệu gà thịt/năm cho quy mô nuôi hiện tại, và 16 triệu gà thịt/năm cho tương lai sau 2020. Bên cạnh đó, công ty đã đưa vào vận hành hệ thống trang trại gà thịt thương phẩm với công nghệ hiện đại với quy mô 6 dãy chuồng tại tỉnh Thanh Hóa, công suất mỗi chuồng 25.000-26.000 con, đáp ứng cơ bản cho nhu cầu giết mổ của Cty.

Mục tiêu của  công ty Cổ phần Nông sản Phú Gia trong thời gian tới, đó là đưa vào chuỗi chăn nuôi gia cầm khép kín từ khâu sản xuất thức ăn, sản xuất con giống, tổ chức nuôi và giết mổ, phân phối tới tay người tiêu dùng nhằm đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng và phù hợp với hệ thống quản lý nhằm truy xuất nguồn gốc. Hiện, nhà máy chế biến thịt gà xây dựng tại Hoằng Quỳ (Hoằng Hóa, Thanh Hóa) đang trong giai đoạn nước rút hoàn thành, dự kiến sẽ đi vào hoạt động từ tháng 10. Dòng sản phẩm chế biến dự kiến gồm cả gà nguyên con và gà phi-lê, đáp ứng cả nhu cầu tiêu dùng trong nước và tiến tới xuất khẩu.

Công ty cũng đang xúc tiến việc thu hút các đơn vị, doanh nghiệp, cơ sở chăn nuôi liên kết đầu tư chăn nuôi gia cầm, với tiêu chí các đơn vị liên kết đầu tư phải có tiềm lực, đầu tư sản xuất theo quy trình công nghệ cao.

Một “ông lớn” khác về chăn nuôi, đó là công ty Cổ phần Chăn nuôi C.P Việt Nam (Cty C.P) cũng đang khởi động việc đầu tư với quy mô khổng lồ chương trình xây dựng chuỗi sản xuất thịt gà an toàn dịch bệnh hướng tới xuất khẩu giai đoạn 2019-2020 tại tỉnh Bình Phước. Theo đó, chuỗi sản phẩm thịt gà sẽ được đầu tư hoàn toàn khép kín, đáp ứng yêu cầu về an toàn dịch bệnh theo quy định của Tổ chức dịch tể thế giới (OIE). Dự án hợp tác xây dựng chuỗi thịt gà an toàn dịch bệnh được triển khai trên quy mô lớn tại các huyện, thị trên địa bàn tỉnh Bình Phước gồm huyện Chơn Thành, thị xã Bình Long, huyện Hớn Quản, Đồng Phú và TP Đồng Xoài.

Bên cạnh chiến lược đẩy mạnh cung cấp thịt gà tại thị trường Việt Nam, Cty C.P cũng hướng tới đáp ứng yêu cầu của quốc tế để xuất khẩu thịt gà. Dự án có vốn đầu tư dự kiến khoảng 200 triệu USD, với công suất đạt 50 triệu con gia cầm/năm. Đây là dự án được xây dựng mới 100% bằng chuỗi khép kín về sản xuất gà sạch.

Cty C.P đã triển khai xây dựng ba nhà máy tại Khu công nghiệp Becamex Bình Phước đặt tại huyện Chơn Thành. Các nhà máy gồm: nhà máy chế biến thức ăn; nhà máy ấp con giống và nhà máy giết mổ – chế biến sản phẩm đang gấp rút hoàn thành. Các hệ thống chăn nuôi con giống đến trang trại nuôi gà thịt đều áp dụng công nghệ 4.0. Dự kiến đến tháng 4/2020, dòng sản phẩm thịt gà sạch an toàn dịch bệnh và an toàn thực phẩm sẽ bán ra thị trường trong nước và phục vụ xuất khẩu sang các nước Nhật Bản, Hàn Quốc và Singapore…

TÂM AN