[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Lạm phát có thể thay đổi mức tiêu thụ protein động vật của người tiêu dùng, ảnh hưởng đến khối lượng thức ăn chăn nuôi

Năm 2023 khó có thể mang lại nhiều sự giải thoát khỏi hàng loạt xu hướng vĩ mô mà ngành thức ăn chăn nuôi toàn cầu đã phải vật lộn trong những năm gần đây, ngoại trừ hiện tại một số thách thức mới đã xuất hiện. Các nền kinh tế quốc gia chậm lại ở các thị trường hàng đầu chỉ ra khả năng xảy ra suy thoái kinh tế toàn cầu. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã tuyên bố trong Báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới tháng 10 năm 2022 rằng nền kinh tế toàn cầu sẽ tăng trưởng 3,2% vào cuối năm nay, nhưng dự báo chỉ tăng 2,7% vào năm 2023. Báo cáo tiếp tục nói rằng 1/3 các nền kinh tế trên thế giới về mặt kỹ thuật đã ở trong tình trạng suy thoái, xác định sự khác biệt này bằng các “cơn co thắt” kéo dài hai quý liên tiếp.

Cuộc chiến của Nga với Ukraine và lạm phát cao đang khiến chi phí năng lượng, đầu vào và sinh hoạt ngày càng tăng, vốn đã làm chậm quá trình phục hồi, vào thời điểm nhiều thị trường và ngành công nghiệp tiếp tục đấu tranh để ổn định sau hậu quả của đại dịch. Thành thật mà nói, đây là những thời điểm hỗn loạn và không chắc chắn, và những điều kiện này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và lợi nhuận của ngành chăn nuôi và sản xuất thức ăn chăn nuôi. Trong cuộc khảo sát triển vọng hàng năm của Feed Strategy, các nhà lãnh đạo ngành thức ăn chăn nuôi xác định các vấn đề mà các nhà sản xuất và chuyên gia dinh dưỡng cần lưu ý khi lập kế hoạch cho 12 tháng tới.

Áp lực lạm phát, chi phí đầu vào cao

Theo báo cáo của IMF, lạm phát toàn cầu được dự báo sẽ tăng lên 8,8% vào cuối năm 2022, nhưng có thể giảm xuống 6,5% vào năm 2023 sau khi đạt đỉnh.

David Fairfield, Phó Chủ tịch cấp cao của Hiệp hội Ngũ cốc và Thức ăn chăn nuôi Quốc gia (NGFA) cho biết: “Lạm phát cao đã ảnh hưởng đến lợi nhuận của ngành thức ăn chăn nuôi vào năm 2022. Quản lý chi phí đầu vào và tạo doanh thu phù hợp sẽ là ưu tiên hàng đầu trong năm 2023”.

Ngoài ra, áp lực giá cả sinh hoạt đã buộc người tiêu dùng phải điều chỉnh chế độ ăn uống của họ để đối phó với giá thực phẩm tăng cao, một động thái có thể ảnh hưởng đến loại và lượng protein động vật được tiêu thụ. Ở đây, cũng sẽ thiếu sót nếu không thừa nhận mối đe dọa của một cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu tại các thị trường mới nổi và đang phát triển, xuất phát từ sự can thiệp của Nga đối với hoạt động xuất khẩu ngũ cốc ở Biển Đen.

Constance Cullman, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Hiệp hội Công nghiệp Thức ăn chăn nuôi Hoa Kỳ (AFIA) cho biết: “Chỉ số giá tiêu dùng đối với tất cả thực phẩm cao hơn 11,4% so với cùng kỳ năm ngoái và con số đó dự kiến ​​sẽ tiếp tục tăng từ 2,5% đến 3,5% vào năm 2023. Các thành viên của chúng tôi gần đây đã nghe từ các nhà kinh tế nói rằng lạm phát gia tăng, cùng với căng thẳng chính trị ở châu Âu và thời tiết khô hạn không thuận lợi cho sản xuất cây trồng, sẽ buộc nông dân và chủ trang trại giảm số lượng vật nuôi của họ do không có sẵn và chi phí thức ăn cao, điều này có thể dẫn đến giảm protein toàn cầu”.

Các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi cũng sẽ tiếp tục gặp thách thức do giá nguyên liệu thô tăng vọt do các đợt nắng nóng mùa hè, hạn hán lịch sử ở châu Âu và các điều kiện khí hậu khác ở các khu vực quan trọng đã ảnh hưởng đến năng suất cây trồng.

Theo báo cáo của Chihaia, Chuyên gia tư vấn dinh dưỡng vật nuôi làm việc với Hội đồng Xuất khẩu Đậu nành Hoa Kỳ (USSEC) cho biết, Ủy ban châu Âu đã hạ dự báo thu hoạch ngô của EU xuống còn 55,5 triệu tấn, với một số nhà phân tích cảnh báo đây có thể là mức thấp nhất kể từ năm 2007. Trong bối cảnh này, tổng nhập khẩu ngô của EU trong năm 2022-2023 ước đạt 21 triệu tấn, mức cao nhất trong 4 năm. Sự thiếu hụt này có thể dẫn đến giá ngô cao hơn ở châu Âu. Trong khi đó, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) đã giảm dự báo vụ ngô và đậu tương năm 2022.

Olivier Clech, Giám đốc điều hành Nor-Feed, lưu ý rằng khi nông dân ở khắp mọi nơi đang gặp áp lực kinh tế, các hoạt động kém hiệu quả sẽ đối mặt với nguy cơ đóng cửa cao.

Chuỗi cung ứng, hậu cần có thể gặp rắc rối

Tắc nghẽn chuỗi cung ứng và thiếu hụt sản phẩm là mối quan tâm hàng đầu trong những năm hậu COVID; tuy nhiên, đợt đau đầu về hậu cần và vận chuyển căng thẳng gần đây nhất chỉ liên quan trực tiếp đến hậu quả của đại dịch. Giờ đây, chính trị bất ổn trên nhiều mặt, khủng hoảng năng lượng, tình trạng thiếu lực lượng lao động kéo dài và tranh chấp lao động đã tạo ra những trở ngại mới.

Clech giải thích: “Dịch vụ hậu cần trong chuỗi cung ứng toàn cầu đã trở nên rất tốn kém và kém tin cậy hơn nhiều. Và giờ đây với chi phí nguyên liệu thô và năng lượng cao đặc biệt là ở châu Âu đang tăng lên”.

Ismael Roig, Chủ tịch của ADM Animal Nutrition, cũng đồng ý: “Các chuỗi cung ứng trên toàn cầu đối với nhiều loại hàng hóa đã bị gián đoạn và chúng tôi sẽ tiếp tục cảm nhận rõ tác động này cho đến năm 2023.”

Roig chỉ ra rằng tình trạng thiếu hụt lực lượng lao động đang diễn ra đã tạo ra sự chậm trễ trên tất cả các khía cạnh của chuỗi giá trị, từ tìm nguồn cung ứng và chế biến đến giao hàng. Những điều kiện này cũng góp phần vào những thách thức vận chuyển của ngành công nghiệp thức ăn chăn nuôi.

Fairfield cho biết: “Việc thiếu khả năng dự đoán đối với vận tải đường sắt và xe tải đã gây ra các vấn đề cho cả vận chuyển và nhận sản phẩm. “Việc duy trì hàng tồn kho kịp thời thường không còn là một lựa chọn nữa do các vấn đề hậu cần, làm tăng chi phí hàng tồn kho và cần thêm không gian hàng tồn kho”.

Mùa thu năm nay, Hoa Kỳ suýt chút nữa đã tránh được một cuộc đình công đường sắt có thể làm tê liệt hoạt động thương mại, vì 40% hàng hóa đường dài được vận chuyển bằng đường sắt và sẽ tiêu tốn 2 tỷ đô la Mỹ mỗi ngày. Thỏa thuận ban đầu với các liên đoàn lao động là tạm thời và một thỏa thuận vẫn phải được một số liên đoàn lao động phê chuẩn, với các phiếu bầu cuối cùng được bỏ vào cuối tháng 11.

Theo Alexander Döring, Tổng Thư ký của Liên đoàn các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi châu Âu (FEFAC), một trong những vấn đề chính của ngành thức ăn chăn nuôi EU là cuộc đấu tranh để duy trì dòng phân phối thức ăn chăn nuôi liên tục ở mức giá cạnh tranh, đồng thời đảm bảo gia cầm và gia súc có đủ lượng thức ăn an toàn, cân bằng dinh dưỡng trong bối cảnh kinh tế chiến tranh.

Chi phí vận chuyển hàng hóa tăng cao và xung đột chính trị cũng sẽ gây căng thẳng cho hoạt động hậu cần và nguồn nguyên liệu thô trong năm tới.

Khủng hoảng năng lượng ở châu Âu

Lệnh hạn chế trả đũa của Nga đối với lượng khí đốt tự nhiên mà nước này cung cấp cho châu Âu, vốn phụ thuộc vào nước này với 40% nguồn cung, đã khiến chi phí năng lượng tăng vọt vào mùa hè năm 2022. Để giải quyết cuộc khủng hoảng năng lượng sắp xảy ra, các nhà lãnh đạo EU đã đề xuất mức trần giá và mức tiêu thụ giới hạn, nhưng ngay bây giờ, tất cả đều lo sợ điều gì sẽ xảy ra trong mùa đông này.

Các nước thành viên EU đã nhất trí các biện pháp khẩn cấp, bao gồm cắt giảm 15% nhu cầu khí đốt; nạp khí tối thiểu 80% công suất kho chứa; và để giảm phát điện chạy bằng khí đốt, giảm điện năng cao điểm nhu cầu tối thiểu là 5%.

Chihaia cho biết: “Mức tăng giá năng lượng gần đây nhất, đặc biệt là khí đốt tự nhiên và điện, đe dọa tính liên tục của chu kỳ sản xuất thức ăn chăn nuôi và protein động vật, đồng thời đe dọa khả năng tiếp tục cung cấp các mặt hàng lương thực thiết yếu cho người tiêu dùng và nguyên liệu thô cho các nhà chế biến thực phẩm”.

Ông lo ngại các công ty nghiền hạt có dầu, nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi và công ty chăn nuôi của EU có thể buộc phải đóng cửa, sa thải công nhân và thực hiện các khoản cắt giảm nghiêm trọng khác khi họ phải vật lộn để duy trì hoạt động.

Chihaia lưu ý: “Chi phí năng lượng tăng mạnh đang buộc các công ty thức ăn chăn nuôi phải chuyển việc tăng giá sang cho nông dân và người tiêu dùng, đồng thời các doanh nghiệp cảnh báo về tình trạng lạm phát kéo dài hoành hành vào năm 2023. Việc tồn tại với giá năng lượng cao trong suốt mùa đông năm 2023 sẽ là chìa khóa cho các công ty nghiền thức ăn chăn nuôi và hạt có dầu của châu Âu”.

Döring tin rằng các mối đe dọa và sự không chắc chắn đối với các hạn chế về năng lượng và giá cả cũng có thể ảnh hưởng đáng kể đến sự sẵn có của các sản phẩm phụ, lưu ý rằng các nhà cung cấp chính của EU đã ngừng sấy khô các sản phẩm phụ, chẳng hạn như bột củ cải đường và ngũ cốc chưng cất, chuyển các sản phẩm phụ ướt sang quá trình mêtan hóa sinh học.

Cúm gia cầm dai dẳng, nguy cơ dịch bệnh gia súc

Dịch tả lợn châu Phi (ASF) và cúm gia cầm độc lực cao (HPAI) tiếp tục thử nghiệm các nhà sản xuất gia cầm và lợn ở nhiều khu vực, trong khi các quốc gia khác nỗ lực ngăn chặn sự lây lan và đưa những căn bệnh nguy hiểm này đến những khu vực mới trên thế giới.

Döring cho biết: “Những đột phá tiềm năng, chẳng hạn như tiêm chủng, vẫn còn nhiều năm nữa mới được triển khai trên thực tế, vì vậy các biện pháp an toàn sinh học nghiêm ngặt trong toàn bộ chuỗi vẫn là công cụ hiệu quả nhất. Cúm gia cầm đang trở nên dai dẳng hơn, với một khu vực đang phát triển liên tục của châu Âu phải đối mặt với số lượng ca nhiễm chưa từng thấy được lây truyền từ các loài chim hoang dã sang các đàn gia súc ở trang trại.”

Gần đây, Dịch vụ Kiểm tra Sức khỏe Động vật và Thực vật (APHIS) của USDA tiết lộ rằng hơn 46 triệu đầu gia cầm thương mại của Hoa Kỳ đã bị chết do đợt bùng phát HPAI vào năm 2022.

Tính bền vững, đổi mới thúc đẩy đầu tư trong tương lai

Trách nhiệm của doanh nghiệp và nỗ lực tập thể nhằm hạn chế tác động đến môi trường của quá trình sản xuất thức ăn và thực phẩm sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến công thức thức ăn chăn nuôi, nguồn nguyên liệu và hiệu quả trong sản xuất.

Việc nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực sử dụng thành phần thay thế và các chất phụ gia thức ăn chăn nuôi giúp giảm lượng khí thải và cho phép các chuyên gia dinh dưỡng làm được nhiều việc hơn với chi phí ít hơn.

Cullman kêu gọi các cơ quan quản lý cải thiện, hiện đại hóa và đẩy nhanh quy trình phê duyệt nhằm cung cấp các sản phẩm an toàn, sáng tạo và nguyên liệu thức ăn chăn nuôi mới ra thị trường sớm hơn.

Ewenn Helary, Giám đốc điều hành của NUQO Feed Additives, tin rằng sự đổi mới là chìa khóa để giải quyết một số điểm yếu cơ bản và mới nổi của ngành thức ăn chăn nuôi.

Helary cho biết: “Chi phí thức ăn và hiệu quả thức ăn luôn được chú ý nhiều, nhưng điều này thậm chí còn quan trọng hơn, với tất cả các sự kiện gần đây đang ảnh hưởng đến ngành. Ngành công nghiệp của chúng tôi sẽ cần phải thích ứng với những thay đổi về quy định và kỳ vọng của người tiêu dùng để thực hiện các giải pháp bền vững hơn nữa. Nó đã được thảo luận trong một thời gian dài, nhưng chúng tôi nhận thấy ở các khu vực địa lý khác nhau, không chỉ cần đầu tư cho tương lai mà còn phải cung cấp nhanh hơn trong lĩnh vực này”.

Ngọc Anh biên dịch từ Feedstragety