[Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam] – Tại trang trại của chị Nguyễn Thu Thoan (xã Tiên Dược, Sóc Sơn, Hà Nội), gà được nuôi theo quy trình đảm bảo an toàn sinh học, thức ăn có trộn men vi sinh, không sử dụng kháng sinh, chất tăng trọng… Nhờ vậy, thịt gà thơm ngon, ngọt tự nhiên, chị Thoan không đủ gà để bán.

Chị Nguyễn Thu Thoan chăm sóc đàn gà tại trang trại của gia đình

Sóc Sơn được hưởng ưu đãi về vị trí địa lý tự nhiên như địa thế cao ráo, cùng khí hậu trong lành, cây cối xanh mát, và nguồn nước ngọt trong, an toàn mang đến cho vùng đất này nhiều lợi thế trong việc phát triển chăn nuôi và đặc biệt là mô hình nuôi gà chăn thả. Đây cũng là điều kiện lí tưởng cho việc hình thành một trang trại gà không kháng sinh. Hiện nay, trang trại gà của chị Thu Thoan nuôi thường xuyên 3000 con. Mỗi tháng chị cho ra thị trường 2000 con.

Trang trại gà được chị Thoan phân theo từng khu vực: khu nhà ở; khu sơ chế gà; khu lên men, phối trộn thức ăn cho gà; khu dành cho gà sắp xuất chuồng; khu dành cho gà con…

 Bước vào chuồng gà, hàng trăm con gà lông vàng ươm, tinh nghịch đậu ở trên cây sào, bay tá lả xuống. Nhìn thấy chị Thoan bước vào chúng xúm xít lại để chụp ảnh cùng. Chúng tôi cũng không ngửi thấy mùi hôi của chăn nuôi như thấy ở nhiều trại gà khác.

Vừa đi tham quan, chị Thoan vừa kể về những ngày tháng tạo dựng trang trại. Chị cho biết, hơn 10 năm lăn lộn với nghề thú y đã nghiên cứu và học hỏi từ các trang trại lớn để phát triển mô hình nuôi gà, lợn vi sinh, không sử dụng kháng sinh. “Tôi ấp ủ ý định từ năm 2010 và đến năm 2016 bắt đầu đi vào việc thử nghiệm ủ thức ăn”. Hai năm trời nếm nếm, thử thử không biết bao nhiêu chủng men với mục đích để thức ăn đạt được hiệu quả lên men nhanh nhất, cuối cùng chị đã thành công.

Cụ thể, thức ăn vi sinh của chị Thoan được lên men từ hỗn hợp: ngô, cám gạo, cám mạch, cám ngô, bột đậu tương, bột tỏi đen nguyên chất, tinh bột nghệ, phấn hoa, bột quế, men vi sinh – những nguyên liệu rất thơm ngon.

Một số nguyên liệu để chị Thoan ủ thức ăn vi sinh cho gà, lợn

Chị chia sẻ cách trộn như sau: cho các nguyên liệu vào máy trộn sơ qua, sau đó cho nước men vào trộn cho đến khi bột tơi và ẩm đều. Bốc vào thùng hoặc bao tải có lót nilon, để hở miệng sau 5-6 giờ, sau đó đậy kín nắp. Không nên nén chặt hỗn hợp vào thùng bởi trong quá trình ủ men, các loại cám sẽ nở ra.

Nhiệt độ và thời tiết quyết định thời gian ủ men. Nếu nhiệt độ vào khoảng 30ºC thì ủ men khoảng 12 giờ, trường hợp nhiệt độ ngoài trời thấp hơn 30ºC thường ủ từ 20-24 giờ. Khi thức ăn ấm lên và có mùi chua nhẹ có thể đem ra cho gia súc, gia cầm ăn.

Để đảm bảo chất lượng thức ăn vi sinh, tránh bị mốc, người chăn nuôi nên chú ý lượng thức ăn mỗi ngày để ăn vật nuôi ăn hết trong ngày. Khi ủ, không để các thùng, các bao đè lên nhau bởi sẽ kìm hãm quá trình lên men. Bảo quản thức ăn vi sinh ở nơi thoáng mát, khô ráo.

Tùy theo loại vật nuôi của trang trại để có cách cho ăn phù hợp. Chị cho gà ăn trực tiếp thức ăn lên men, còn lợn rừng thì trộn thêm nước thành dạng lỏng, mỗi ngày 2 bữa sáng– chiều, từng độ tuổi của vật nuôi phân phối lượng thức ăn phù hợp.

Theo quan sát và những kiến thức học hỏi được chị Thoan nhận thấy, thức ăn vi sinh có tác dụng bảo vệ hệ tiêu hóa và hô hấp của gà, tránh các bệnh về đường ruột, hen, giúp gà tiêu hóa và hấp thụ thức ăn tốt hơn, giảm khí amoniac từ, kết hợp với đệm lót sinh học để có nguồn phân sạch. Nguồn thức ăn tự nhiên kết hợp với thảo dược giúp tăng sức đề kháng và phòng bệnh cho gà, lợn.

                                 Gà Ri vi sinh tại trang trại của chị Thu Thoan

Về giống gà, chị Thoan chọn giống gà ri vàng rơm, bởi chúng có sức đề kháng tốt, khối lượng vừa phải, phù hợp với bữa ăn gia đình, thịt lườn trắng, ít mỡ. Nhờ hệ tiêu hóa khỏe mạnh, chị Thoan không sử dụng kháng sinh mà chỉ tiêm vắc để bảo vệ cho gà như Marek, IB, Cúm…. Chuồng trại chăn nuôi cũng được chị Thoan chú trọng sát trùng sạch sẽ trước và sau mỗi lứa nuôi. Sau 3 tháng nuôi, mỗi con gà Ri đạt trọng lượng 1,2 – 1,4 kg.

 Theo chị Thoan, đàn gà được thả ra vườn để tự kiếm ăn, vận động, tiếp xúc với ánh nắng nhằm tăng sức để kháng.

 Nuôi gà, chị Thoan sử dụng đệm lót sinh học. Cụ thể, chi phí cho nền lót với độ dày 20cm trên 100m² diện tích nền, có thể nuôi 1.000 con gà khoảng từ 2,5 – 3 triệu đồng, sử dụng tới 2 năm vẫn đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh, an toàn trong chăn nuôi.  

Chia sẻ về điều này, chị Nguyễn Thu Thoan hồ hởi: “Nền lót tôi sử dụng trấu, mùn cưa và men vi sinh khử hoàn toàn mùi hôi. Đặc biệt, nền lót này có thể tái sử dụng trong việc trồng rau sạch, cây dược liệu đem lại hiệu quả cao và giá trị kinh tế”.

Chị Thoan kiểm tra đệm lót sinh học được ủ kỹ trước khi sử dụng

                         Đệm lót sinh học tại trang trại gà của chị Thoan rất tơi xốp

Tại trang trại của mình, cứ 5 đến 7 tháng chị thay nền lót một lần và nền lót đã qua sử dụng được bán ra với giá cao hơn giá trị đầu tư ban đầu. Chị chia sẻ: “Nền lót có giá 2.000 đồng/kg. Hiện tại công ty trồng cây dược liệu thu mua và với mỗi 1.000m2 diện tích chăn nuôi tôi thu về hơn 3 triệu đồng”.

 Đệm lót sinh học được chị Thoan dùng để trồng các loại rau quả trong chính khuôn viên trang trại

Không chỉ làm tốt việc chăn nuôi, chị Thoan còn xây dựng thương hiệu Gà Ri vi sinh Thu Thoan cho riêng mình, tăng cường quảng bá, tiếp thị trên các website nông nghiệp. Để minh bạch sản phẩm của mình chị mang mẫu nước, mẫu thức ăn và mẫu thịt gà đi kiểm tra kết quả cho thấy thịt gà của chị không nhiễm khuẩn Salmonella và E. Coli, đảm bảo an toàn.

Với chị: “Người sản xuất quyết định sản phẩm sạch hay không sạch, an toàn hay không an toàn”. Hiện nay, theo chị Thoan, giá bán sỉ đối với gà lông là 120 000 đồng/kg, gà được giết mổ, đóng gói là 250 000 đồng/kg. Tất cả đều được gắn tem truy xuất nguồn gốc. Thị trường phân phối chủ yếu của gà Ri vi sinh Thu Thoan là tại Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh.

Gà Ri vi sinh Thu Thoan được giết mổ tại trang trại và gắn tem truy xuất nguồn gốc

Trong bối cảnh nhiều người chăn nuôi gà đang chật vật tìm đầu ra, gia đình chị Thoan không có đủ gà để bán. Chị cho biết, để bán được giá cao, chất lượng của con gà phải phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng. Cụ thể, những người ở phân khúc tiêu dùng cao cần gà có khối lượng vừa phải; thịt gà thơm, ngon, không quá dai, không quá mềm, nước luộc gà ngọt, thơm; cần có truy xuất nguồn gốc, kiểm định chất lượng rõ ràng… Người tiêu dùng ăn thịt gà ngon một lần rồi nhớ, sẽ thích ăn tiếp và không muốn ăn thịt gà mua ở chỗ khác. Cũng theo chị Thoan, nhờ giá bán gà giá cao mà người chăn nuôi cũng có động lực để sản xuất sạch.

Cận cảnh thịt gà vi sinh Thu Thoan, theo cảm nhận của tác giả, thịt gà thơm, có độ béo, không bị khô, độ mềm vừa phải; nước thơm và ngọt…

PGS TS Đỗ Võ Anh Khoa (Giảng viên thỉnh giảng Khoa Chăn nuôi Thú y Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên) chụp ảnh lưu niệm với chị Nguyễn Thu Thoan.

Đi tham quan trang trại của chị Nguyễn Thu Thoan và được thưởng thức thịt gà Ri vi sinh, PGS TS Đỗ Võ Anh Khoa (Giảng viên thỉnh giảng Khoa Chăn nuôi Thú y Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên) rất thích thú và khẳng định đây là mô hình chăn nuôi “xanh” khi chăn nuôi gà không sử dụng kháng sinh; các nguồn lực của trang trại được sản xuất tuần hoàn, có thể triển khai, nhân rộng ở nhiều địa phương…

Trần Ngân