[Chăn nuôi Việt Nam] – Việc Hoa Kỳ áp thuế là hồi chuông cảnh tỉnh ngành chăn nuôi Việt Nam cần phải nhìn nhận rõ nét thị trường, năng lực nội tại của mình trước thời cơ và thách thức để phát triển bền vững. 

Mặc dù Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã tạm hoãn áp dụng mức thuế 46% đối với hàng hóa Việt Nam trong 90 ngày, phía Việt Nam cũng thể hiện thiện chí khi Tổng Bí thư Tô Lâm tuyên bố sẵn sàng đưa thuế nhập khẩu với hàng hóa Hoa Kỳ về mức 0%. Dù kết quả cuối cùng vẫn chưa ngã ngũ, nhiều doanh nghiệp chăn nuôi nhận định đây là một trong những biến động chính sách lớn nhất trong 10 năm qua, với tác động sâu rộng đến sản xuất, thị trường, chuỗi cung ứng và chiến lược đầu tư dài hạn của ngành.

Thuế nhập khẩu các sản phẩm chăn nuôi từ Hoa Kỳ vào Việt Nam về 0% là thách thức đối với ngành chăn nuôi 

Cần nghiên cứu và thảo luận kỹ về tác động lên ngành chăn nuôi

Theo ông Đào Mạnh Lương, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Mavin, để hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua thách thức này, cần tập trung vào hai giải pháp: Duy trì thuế nhập khẩu hợp lý, tạo bệ đỡ cho doanh nghiệp có thời gian nâng cao năng lực cạnh tranh và ứng dụng tiến bộ khoa học; Giảm thiểu chi phí sản xuất chung và đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm bớt gánh nặng cho doanh nghiệp.

Ông Đào Mạnh Lương cũng rất lo lắng khi một Tập đoàn lớn về chế biến thịt trên thế giới đã có kế hoạch đầu tư 100 triệu USD vào Việt Nam. Nếu dự án thành hiện thực, sẽ tác động rất lớn đến ngành chăn nuôi trong nước.

Ông Hà Văn Minh, Tổng Giám đốc Gold Coin Việt Nam cho rằng, trước chính sách áp thuế của Hoa Kỳ, các cơ quan quản lý cần nghiên cứu và thảo luận kỹ lưỡng về tác động của việc Hoa Kỳ áp thuế 46% lên hàng hóa Việt Nam trong đó có tác động đến ngành chăn nuôi. Cần đưa ra các khuyến cáo cho doanh nghiệp về các biện pháp phòng vệ phù hợp.

Ngoài ra, nên nghiên cứu, đề xuất xây dựng các hàng rào kỹ thuật và đề xuất giảm thuế nhập khẩu để cân bằng cán cân thương mại, khi Việt Nam hiện đang xuất siêu lớn sang Hoa Kỳ. Chính phủ có thể sẽ phải giảm thuế nhập khẩu, đặc biệt là thuế đối với sản phẩm thịt, dẫn đến việc nhập khẩu thịt vào Việt Nam gia tăng. Cần tìm ra giải pháp, hướng dẫn để giúp doanh nghiệp có những biện pháp phòng vệ hiệu quả nhất. Nếu mức thuế hàng hóa từ Hoa Kỳ vào Việt Nam ở mức 0%, chăn nuôi sẽ ra sao?

Theo chia sẻ của đại diện lãnh đạo Cục Chăn nuôi và Thú y, chăn nuôi là ngành nhập siêu từ Hoa Kỳ. Cụ thể, trong năm 2024, Việt Nam đã nhập khẩu hơn 3 tỷ USD bao gồm thức ăn, giống, thực phẩm từ Hoa Kỳ nhưng chỉ xuất khẩu được khoảng 50 triệu USD.

Ngày 31/3/2025, thời điểm trước khi Tổng thống Donald Trump công bố mức thuế 46%, Việt Nam đã giảm thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi ngô hạt từ 2% xuống 0%; khô dầu đậu tương từ 1%, 2% xuống 0%. Điều này có tác động đến ngành chăn nuôi trong nước.

Bà Nguyễn Thị Dịu, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty ABC Việt Nam cho biết: “Rất thiết thực và kịp thời trong thời điểm này. Ngành chăn nuôi Việt Nam đang rất khó khăn. Với việc điều chỉnh này giúp cho giá thành sản xuất đầu vào của ngành chăn nuôi sẽ được giảm”.

Cụ thể, doanh nghiệp nhập khẩu trên 150 tấn ngô và trên 61 tấn khô đậu tương để sản xuất TĂCN. Với Nghị định 73, ngô hạt đã giảm thuế nhập khẩu từ 2% xuống 0%, khô đậu tương giảm xuống 0% sẽ khiến giá nguyên liệu đầu vào cho sản xuất của doanh nghiệp giảm.

Thuế 0% cũng khuyến khích nhập khẩu cùng giống, thiết bị, thuốc thú y từ Hoa Kỳ với chi phí thấp hơn, hỗ trợ hiện đại hóa và nâng cao năng suất chăn nuôi; thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp Hoa Kỳ vào chuỗi cung ứng chăn nuôi tại Việt Nam, như sản xuất TĂCN hoặc chế biến thịt, giúp nâng cao chất lượng và tiêu chuẩn chuyên ngành.

Tuy nhiên, nếu mức thuế nhập khẩu 0% được áp dụng, các sản phẩm chăn nuôi từ Hoa Kỳ như thịt lợn, gà, bò, sữa… sẽ trở nên rẻ hơn, tạo áp lực cạnh tranh lớn đối với sản phẩm trong nước. Chẳng hạn, đùi gà Hoa Kỳ nhập khẩu chỉ có giá 0,9-1 USD/kg, thấp hơn đáng kể so với gà nội địa, khiến người chăn nuôi trong nước gặp khó khăn. Bên cạnh giá thành cạnh tranh, sản phẩm từ Hoa Kỳ thường có chất lượng cao, đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm và định lượng rõ ràng, dễ thu hút người tiêu dùng Việt Nam, đặc biệt trong phân khúc thịt đông lạnh. Điều này có thể làm giảm thị phần của ngành chăn nuôi trong nước, vốn vẫn chủ yếu tiêu thụ thịt nóng.

Đại diện Hiệp hội Chăn nuôi Gia cầm Việt Nam, Chủ tịch Nguyễn Thanh Sơn lo ngại khi thuế nhập khẩu đùi gà Hoa Kỳ vào Việt Nam giảm từ 20% xuống còn 15%. Trong khi đó, thời gian qua, nhiều doanh nghiệp ngành hàng gia cầm gặp khó khăn, đặc biệt từ năm 2021 đến nay, tăng trưởng của ngành này rất phập phù do sản lượng thịt, trứng gia cầm dư thừa. Đáng chú ý, từ năm 2024 đến nay, một số doanh nghiệp sản xuất TĂCN không bán được sản phẩm nên đổ xô vào chăn nuôi gia cầm hoặc thuê chuồng chăn nuôi để thu hồi vốn.

Theo nguồn tin từ Agromonitor, trong năm 2024, khi nhập khẩu thịt gà của Việt Nam ghi nhận mức tăng mạnh mẽ, vượt lên trên mức 300.000 tấn thì sự gia tăng chủ yếu lại nằm ở mặt hàng chân gà với tỷ trọng chiếm 44,2% trong khi nhập khẩu đùi gà chỉ chiếm khoảng 30%. Điều này có thể thúc đẩy nhập khẩu đùi gà tăng tốt trong thời gian tới, giúp cải thiện tỷ trọng trong tổng tượng thịt gà được nhập khẩu về Việt Nam, trong đó Hoa Kỳ sẽ là quốc gia được hưởng lợi nhiều nhất khi nước này là nguồn cung đùi gà hàng đầu của Việt Nam, với thị phần lên tới 90%. 

Chuyển hướng thị trường, kiểm soát xuất xứ

Trước mức thuế đối ứng 46% với hàng hóa Việt Nam của Hoa Kỳ, Bộ trưởng Bộ NN-MT Đỗ Đức Duy yêu cầu các đơn vị, doanh nghiệp chủ động xây dựng kịch bản ứng phó, kể cả trong trường hợp xấu nhất là không thể đàm phán. Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nhấn mạnh, Chính phủ và Bộ đã có nhiều nỗ lực vận động, làm việc với phía Hoa Kỳ nhằm tìm kiếm cơ hội đàm phán, giảm mức thuế này. Tuy nhiên, Bộ trưởng lưu ý rằng việc đàm phán là phương án ưu tiên, nhưng chúng ta không thể bị động.

Cần có lộ trình ứng phó cụ thể, kể cả trong trường hợp thuế suất cao được áp dụng trong thời gian dài. Các doanh nghiệp, Hiệp hội chủ động đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, bao gồm cả các kiến nghị về chính sách hỗ trợ từ phía Nhà nước, như miễn giảm thuế, hỗ trợ tín
dụng, tài chính…

Trong bối cảnh chính sách thuế quan của Hoa Kỳ được cho là mang tính dài hạn và chiến lược, nhiều chuyên gia cho rằng Việt Nam cần nhìn nhận đây là thời điểm để tái cấu trúc nền kinh tế xuất khẩu, chuyển hướng sang những thị trường ổn định, thúc đẩy nội địa hóa, tự chủ chuỗi cung ứng và khai thác tối đa các FTA hiện có.

Thu Hằng