[Chăn nuôi Việt Nam] – Chăn nuôi thỏ có nhiều lợi thế như có thị trường tiêu thụ tương đối ổn định, có giá bán cao so với con vật nuôi khác; dễ nuôi, hiền lành, ít chi phí, mắn đẻ, sinh trưởng phát triển nhanh; quy trình chăn nuôi đơn giản. Tuy nhiên, nghề chăn nuôi thỏ cũng còn gặp nhiều khó khăn, cần có những “cú hích” để phát triển bứt phá hơn.

Cả nước có khoảng gần 2 triệu con thỏ

Theo số liệu thống kê hiện cả nước có khoảng 1,6 – 1,8 triệu con, hàng năm xuất chuồng thỏ thịt đạt bình quân khoảng 4.500 – 5.000 tấn thịt hơi. Thời gian qua, đàn thỏ trên cả nước phát triển với xu hướng tăng trung bình hàng năm  khoảng 3 – 5 %.

Cơ cấu giống thỏ Việt Nam hiện nay gồm thỏ ngoại nhập khẩu, thỏ bản địa (thỏ nội) và thỏ lai. Thỏ ngoại (như thỏ Newzealand, thỏ Carlifornia) chiếm tỷ lệ khoảng 35,7 %, thỏ lai (thỏ ngoại lai thỏ nội) chiếm tỷ lệ khoảng 35,4% và thỏ nội (thỏ bản địa) chiếm tỷ lệ 28,9% trong tổng đàn thỏ của cả nước.

Nuôi thỏ công nghiệp tại Sóc Sơn, Hà Nội

Giống thỏ hiện nay được nuôi nhiều nhất trong các hộ chăn nuôi là thỏ trắng Newzealand và thỏ trắng California, bên cạnh đó còn có một số giống thỏ nội khác như Thỏ Đen, thỏ Xám, thỏ Cỏ và thỏ lai giữa thỏ ngoại và thỏ nội.

 Hiện nay, các trang trại thỏ đã, đang tái đàn và mở rộng sản xuất, chăn nuôi theo hướng hữu cơ, chăn nuôi sạch, chế biến thực phẩm thỏ, chú trọng xử lý môi trường, chuồng trại chăn nuôi, phòng chống dịch bệnh. Đặc biệt gần đây, nhiều giống thỏ cảnh mới nhân rộng nhằm đáp ứng nhu cầu sở thích, thú chơi thú cưng của đông đảo người dân.  

Chia sẻ với tác giả, ông Nguyễn Huy Long, Chủ tịch Hội Chăn nuôi thỏ Việt Nam cho biết Thỏ là loại vật sinh sản rất nhanh, mỗi năm một con thỏ cái sinh sản ra trên dưới 40 con, thỏ cái 6 tháng tuổi có thể sinh sản và mỗi năm sinh sản 6-7 lứa, mỗi lứa 6 đến 10 con.

Thịt thỏ có hàm lượng protein cao nhất so với các loại thịt gia súc, gia cầm

Ngoài ra, thỏ còn được rất nhiều người yêu mến do đó thỏ được nuôi làm thú cưng rất nhiều trong các khu vui chơi giải trí, khu sinh thái, nông trại du lịch trải nghiệm.

Về chất lượng thịt thỏ theo đánh giá của các nhà chuyên môn, thỏ là loại thực phẩm có hàm lượng Protein cao so với các loại thịt gia súc gia cầm (thịt bò, thịt lợn, thị gà…). Tỷ lệ mỡ thấp nhất so với các thực phẩm thịt khác. Hàm lượng cholesterol thấp nhất trong các loại vật nuôi do đặc, tính ăn cây cỏ thiên nhiên nhiề,u do vậy thịt thỏ được coi là món ăn lành tính, có tác dụng rất tốt với cơ thể người làm giảm mỡ, colesteron, hạn chế tiểu đường, có tác dụng bồi bổ bỏ cơ thể.

Sản phẩm xúc xích làm từ thịt thỏ

Thịt thỏ giàu Protein nhưng lai không có đường, nguồn acid béo Omega3 tốt cho tim mạch, nguồn phosphor (231 mg), sodium (57 mg), vitamin PP (9,7 mg) và vitamin B12 (10.8 mcg), potassium, magnesium, phosphor… Đây là những món ăn có chất lượng tốt nên thường được khuyến cáo cho mọi người tiêu dùng sử dụng thành món ăn phổ cập trong mỗi gia đình Việt Nam.

Thịt thỏ rất ngon, hương vị đặc sắc, vừa kết hợp sự tinh túy trong ẩm thực và các lợi ích về sức khỏe là loại thịt mềm và dễ tiêu hóa; được khuyên dùng cho mọi người, kể cả phụ nữ mang thai, trẻ em, người già, người ốm dậy, người suy nhực cơ thể, huyết áp, tiểu đường, mỡ máu…

Chăn nuôi thỏ là một nghề có hiệu quả kinh tế

Một số mô hình điển hình như anh Hồ Hữu Nghị (xã Huy Khiêm, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận) là thanh niên trẻ bước vào nghề chăn nuôi thỏ và tự tìm đầu ra cho mình bằng chế biến các món ăn từ thịt thỏ. Thỏ Hữu Nghị Bình Thuận Quán (viết tắt là THN86 Food) của anh tương đối đông khách do đó đã tiếp thêm động lực để anh chế biến tiêu thụ sản phẩm trong nước.  Anh đã tìm tòi, nghiên cứu chế biến nhiều món ăn từ thỏ (như thỏ gác bếp, hun khói, thỏ kho…) được đông đảo người tiêu dùng trong nước ưa thích, đón nhận. Hiện nay, món thỏ sấy gác bếp của anh đã được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao đặc sản Bình Thuận.  Anh mong muốn đưa các sản phẩm của người chăn nuôi thỏ được xuất khẩu ra các nước nhằm tăng giá trị cũng như giúp người chăn nuôi thỏ nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống.

Ông Thân Ngọc Sơn (thôn Chùa, xã Minh Đức, Việt Yên, Bắc Giang), đã từng nuôi 300 con thỏ nái sinh sản (bán cho Nippon Zuki của Nhật) nhận xét một cách tâm huyết nhiều người đi lên từ con thỏ, cũng có nhiều người thất bại từ chăn nuôi thỏ. Tuy nhiên tại sao nhiều người vẫn khẳng định thỏ là con vật của nhà nghèo bởi nó vẫn có thị trường tiêu thụ tương đối ổn định, có giá cao so với con vật nuôi khác. Thỏ là con vật dễ nuôi, hiền lành, ăn rau, ăn cỏ chiếm tới 50 – 60% khẩu phần thức ăn, ít chi phí, thu nhập cao, mắn đẻ, sinh trưởng phát triển nhanh. Quy trình nuôi cũng đơn giản, phương thức nuôi thành trang trại cũng được mà nuôi tại gia đình cũng được. Ngay ở xã Minh Đức, nhiều người đi lên từ con thỏ, xây nhà, mua xe, nuôi con ăn học, duy trì cuộc sống gia đình.

 Đơn cử như chị Thân Thị Ái Vân (thôn Thiết Nham, Minh Đức) đi lên từ 12 con thỏ lúc khởi điểm đến nay đã duy trì nâng quy mô trại từ 150 – 300 con thỏ nái. Chị đã xây được nhà, nuôi con ăn học và duy trì cuộc sống gia đình. Hay chị Thân Thị Lai (thôn Nghĩa Thượng, Minh Đức) cũng đi lên từ mô hình chăn nuôi thỏ, đến nay ngoài nuôi thỏ chị còn tiêu thụ thỏ cho nhiều hộ gia đình trong và ngoài tỉnh Bắc Giang nên kinh tế gia đình đã có bước đổi thay đáng kể.

Anh Đào Duy Trung (thị trấn Vôi, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang) nuôi thỏ từ năm 2013 đến nay thường xuyên duy trì 150 – 300 thỏ nái sinh sản. Anh đã đam mê tìm hiểu và ứng dụng tốt kỹ thuật nên đã nâng tỷ lệ sinh sản của thỏ 6 – 7 lứa/năm lên, mỗi lứa thỏ đẻ 6-8 thỏ con/năm. Vừa nuôi thỏ vừa ứng dụng nuôi giun quế nên đã có nguồn thu tăng lên, được mọi người đến tham quan học tập để nhân rộng. Gia đình anh đã xây được nhà, nuôi con ăn học, duy trì cuộc sống ỏn định nhờ chăn nuôi thỏ.

Để thúc đẩy nghề nuôi thỏ, đồng thời động viên, tôn vinh những người gắn bó với nghề, được sự quan tâm của các cấp các ngành, cuộc thi “Hoa hậu Thỏ” đã được tổ chức tại tỉnh Bắc Giang. Đây cũng là những giải pháp kỹ thuật hữu ích tạo điều kiện giao thoa các vùng giống, để lai xa địa lý tránh đồng huyết, cận huyết. Đây cũng là dịp tìm ra những cá thể thỏ đẹp ở các vùng giống khác nhau trên mọi miền đất nước nhằm tạo ra giống thỏ Việt Nam năng suất cao, khả năng chống chịu với bệnh tật tốt, phù hợp điều kiện khí hậu của Việt Nam.

Cuộc thi “Hoa hậu Thỏ” cũng là dịp, là cơ hội giúp người chăn nuôi biết cách chọn lọc giống, nhân giống có năng xuất chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và tiến tới xuất khẩu; cơ hội để nhân rộng mô hình, lan toả tới người tiêu dùng biết về nghề nuôi thỏ, biết về những sản phẩm từ con thỏ.

Hội Chăn nuôi thỏ Việt Nam giới thiệu mô hình nuôi thỏ với lãnh đạo Hội Chăn nuôi Việt Nam

Khó khăn lớn nhất: Thị trường tiêu thụ thịt thỏ không ổn định

Về thị trường tiêu thụ những năm qua quá nhiều biến động, nhất là giá thức ăn, thuốc thú y, dụng cụ chuồng nuôi, trang thiết bị kỹ thuật. Khác với chăn nuôi gia súc gia cầm, số lượng trang trại, hộ chă nuôi còn thấp nên chưa thu hút được các doanh nghiệp đầu tư lớn đối với các trang trại, quy mô chăn nuôi hiện vẫn là nhỏ lẻ, manh mún, chưa đủ sức cạnh tranh, nhất là thị trường Thế giới.

Về phía người nuôi thỏ, chủ yếu vẫn ở phương thức nhỏ lẻ, chất lượng con giống chưa cao nên năng suất thấp, trọng lượng chưa đủ biểu xuất, nhiều trại chưa tiếp thu tiến bộ kỹ thuật chăn nuôi thỏ theo tiêu chuẩn Vietgap dẫn đến thỏ thường hay mắc một số bệnh như nấm, ghẻ, đồng huyết, cận huyết, dị tật bẩm sinh, tỷ lệ nuôi sống thỏ con thấp làm ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả kinh tế trong trăn nuôi.

Thậm chí đã có hộ dẫn đến phá sản, giải thể trại nuôi thỏ làm ảnh hưởng tư tưởng, tầm nhìn của người chăn nuôi thỏ. Do quy mô chăn nuôi còn nhỏ nên chưa hình thành liên kết chuỗi, từ chăn nuôi, giết mổ đến chế biến tiêu thụ sản phẩm, thực tế đã có nơi có lúc người chăn nuôi khi có sản phẩm rất khó tiêu thụ, bị tư thương ép giá. Bên cạnh đó việc thiếu vốn, thiếu thông tin, diễn biến dịch bệnh phức tạp cũng là những khó khăn, thách thức, trân trở ở những người đã và đang gắn bó với nghề.

Định hướng và giải pháp để phát triển nghề chăn nuôi thỏ

Trong thời gian tới, theo ông Nguyễn Huy Long – Chủ tịch Hội Chăn nuôi thỏ Việt Nam cho biết, sẽ tiếp tục tham mưu để các cấp chính quyền quan tâm đến chính sách hỗ trợ người chăn nuôi nhất là về con giống, đào tạo chuyển giao tiến bộ kỹ thuật. Làm tốt hơn công tác truyền thông để nhiều người biết đến nghề nuôi thỏ, biết đến giá trị thật của loài thỏ, nâng cao giá trị sản xuất và sử dụng thịt thỏ làm món ăn hàng ngày. Từng bước tuyên truyền để nâng số cơ sở, trang trại trong chăn nuôi thỏ, thu hút các doanh nghiệp đầu tư cho hoạt động chăn nuôi thỏ.

Về chuyên môn tiếp tục cải tiến chất lượng giống, cải tiến các trang thiết bị vận dùng chuồng nuôi, đảm bảo an toàn dịch bệnh, an toàn thực phẩm. Đặc biệt hình thành các chuỗi liên kết từ chăn nuôi giết mổ đến chế biến, tiếp cận với các siêu thị, nhà hàng khách sạn để mở rộng thị trường, nâng số người dùng thịt thỏ với các đối tượng.  

Hy vọng với những giải pháp trên được sự quan tâm của các cấp các ngành, sự đồng thuận của người dân, nghề chăn nuôi thỏ sẽ có chuyển biến tích cực trong thời gian tơi./.

TS Nguyễn Ngọc Sơn

Phó Chủ tịch Thường trực Hội Chăn nuôi Việt Nam